Þjóðmál - 01.03.2006, Side 80

78 Þjóðmál Vor 2006
um,.þar.með.talið.vegna.athafna.undirmanna.
hans.og.er.þar.vísað.til.6 ..og.7 ..gr ..laganna ..
Þannig. eru. t .d .. ákvæði. danskra. laga. um.
ráðherraábyrgð.þess.eðlis.að.þar.geta.ráðherr-
ar.orðið.ábyrgir.vegna.athafna.undirmanna.
á.grundvelli.skorts.á.eftirliti.og.leiðbeinandi.
fyrirmælum,.en.slík.ákvæði.ganga.lengra.en.
ákvæði.íslenskra.laga .19..Jafnframt.er.rétt.að.
benda. á. að. slík. tilhögun. stríðir. gegn. hug-
myndum.um.nýskipan.í.ríkisrekstri.þar.sem.
áhersla.er.lögð.á.aukið.sjálfstæði.og.ábyrgð.
forstöðumanna.í.rekstri.þeirra.stofnana.sem.
þeir.eru.í.fyrirsvari.fyrir ...
Að.lokum
Til.að.afmarka.umfjöllunarefnið.í.þess-ari.grein.var.tekin.sú.afstaða.að.skoða.
sérstaklega. kröfur. á. þingi. og. umfjöllun. í.
fjölmiðlum.á.tilteknu.tímabili.um.ráðherra-
ábyrgð,.afsögn.eða.vantraust.á.ráðherra.án.
þess. að. það. hafi. leitt. til. afsagnar. viðkom-
andi.ráðherra.beint. í.kjölfarið ..Þessi.efnis-
tök.gefa. ekki. tilefni. til. ályktana.um.hvort.
ráðherrar. ættu. að. segja. oftar. af. sér,. eins.
og. lagt. var. upp. með. hér. í. þessum. þriðja.
og. síðasta. hluta. greinarinnar .. Hins. vegar.
hefur.verið.greint.frá.ýmsum.tillögum.um.
hvernig.má.virkja.betur.ráðherraábyrgð ..Þó.
er. vert. að. benda. á. að. stjórnarskráin. setur.
ákveðnar.skorður.við.breytingum.á.lögum.
um. ráðherraábyrgð. og. lögum. um. lands-
dóm .. Án. breytinga. á. stjórnarskránni. er.
því.einungis.mögulegt.með.lögum.að.gera.
breytingar.á.skipan.dómsins,.fyrir.hvaða.at-
hæfi.eða.verknað.ráðherra.skuli.sæta.ábyrgð.
og.um.viðurlög.við.broti .
Um heimildir sjá heimasíðu Ástu Möller hjá
Alþingi þar sem ritgerð þessi er birt í heild.
1 Í.Bogdanor.(1997),.„Ministerial.Accountability“,.Public
Administration.76,.haust.1998.(411–429),.er.á.bls ..79–82.
vísað.í.skýrslu.og.fyrirlestra.Scott.um.rannsókn.hans.um.
sölu.hernaðargagna.til.Íraks.og.hvort.framkvæmdavaldið.
hefði.í.því.máli.hagað.verkum.sínum.í.samræmi.við.stefnu.
ríkisstjórnar.John.Mayor.1992 .
2.Saalfeld.(2000),.„Members.of.Parliament.and.
Governments.in.Western.Europe:.Agency.relations.and.
problems.of.oversight“,.European Journal of Political
Research.37,.bls ..353–376 .
3.Forsætisráðuneytið.(1999),.Starfsskilyrði stjórnvalda ..
Skýrsla.nefndar.um.starfsskilyrði.stjórnvalda,.eftirlit.með.
starfsemi.þeirra.og.viðurlög.við.réttarbrotum.í.stjórnsýslu,.
Reykjavík,.bls ..140 .
4.Svavar.Gestsson.(1993),.ræða.við.1 ..umræðu.um.frv ..
til.breytinga.á.lögum.um.ráðherraábyrgð.þskj.621,.342 ..
mál,.116 ..lþ .,.flm ..Páll.Pétursson,.http://althingi .is/
altext/116/04/r27231225 .sgml .
5.Páll.Pétursson.(1993),.frv ..til.laga.um.breytingu.á.lögum.
nr ..4.frá.19 ..febrúar.1963,.um.ráðherraábyrgð,.þskj ..621,.
342 ..mál,.116 ..lþ .,.http://althingi .is/altext/116/s/0621 .
html .
6.Davíð.Oddsson.(1993),.ræða.við.1 ..umræðu.um.frv ..til.
breytinga.á.lögum.um.ráðherraábyrgð,.þskj ..621,.342 ..mál,.
116 ..lþ .,.http://althingi .is/altext/116/03/r31184306 .sgml .
7.Björn.Bjarnason. (1993),. ræða.við.1 ..umræðu.um. frv .. til.
breytinga.á.lögum.um.ráðherraábyrgð,.þskj ..621,.342 ..mál,.
116 ..lþ .,.http://althingi .is/altext/116/04/r27232901 .sgml .
8.Í.Bogdanor.(1997);.sjá.tilvísun.1 ..
9. Jóhanna. Sigurðardóttir. o .fl .. (2004),. Greinargerð. með.
tillögu. til. þingsályktunar.um.heildarendurskoðun. á. lögum.
um.landsdóm.og.lögum.um.ráðherraábyrgð,.þskj ..203,.203 ..
mál,.131 .lþ ..www .althingi .is/altext/131/s/0203 .html ..
10.Össur.Skarphéðinsson.o .fl ..(2004),.Tillaga.til.
þingsályktunar.um.breytingar.á.stjórnarskrá.með.
greinargerð,.þskj ..9,.9 ..mál ..131.lþ ..http://althingi .is/
altext/131/s/0009 .html .
11.Sama .
12.Davíð.Oddsson.(1998),.ræða.í.1 ..umræðu.um.skipan.
rannsóknarnefndar.um.málefni.Landsbankans,.þskj ..
1552,.723 ..mál,.122 .lþ .,.www .althingi .is/altext/122/06/
r05104244 .sgml .
13.Svavar.Gestsson.(1994),.Greinargerð.með.tillögu.til.
þingsályktunar.um.endurskoðun.laga.um.ráðherraábyrgð.
þskj ..34,.34 ..mál,.118 ..lþ .,.www .althingi .is/altext/118/
s/0034 .html .
14.Bryndís.Hlöðversdóttir.(2002),.„Hugleiðing.um.Alþingi.
á.100.ára.heimastjórnarafmæli“,.Morgunblaðið.7 ..febrúar.
2002 .
15.Smith,.E ..(1995),.„Hæfi.dómara.í.landsdómsmálinu“,.
Úlfljótur.3 ..tbl .,.48 ..árg,.Reykjavík,.308–310 .
16.Albæk.Jensen,.J ..(1995),.„Framtíð.landsdóms.eftir.
Tamílamálið“,.Úlfljótur.3 ..tbl .,.48 ..árg,.Reykjavík .
17.Sjá.t .d ..tillögu.til.þingsályktunar.frá.Jóhönnu.
Sigurðardóttur.um.heildarendurskoðun.á.lögum.um.
landsdóm.og.lögum.um.ráðherraábyrgð.á.131.lþ ..
18.Össur.Skarphéðinsson.o .fl ..(2004);.sjá.tilvísun.10 ..
19.Sama .
Tilvísanir: