Þjóðmál - 01.03.2009, Blaðsíða 62

60 Þjóðmál VOR 2009
Efst í Þjórsárdal malar Búrfellsvirkjun gull fyrir eigendur sína, mörg þúsund
milljónir á ári hverju í svo til hreinan
hagnað, enda upphaflegar fjárfestingar í
mannvirkinu að fullu afskrifaðar eftir 40
ára rekstur .
Í Straumsvík er orkan frá Búrfelli grund­
völlur fyrir atvinnurekstri sem veitir yfir
500 manns atvinnu með beinum hætti
og flytur yfir þúsund milljónir af erlendu
fjármagni inn í íslenskt efnahagslíf í hverjum
mánuði .*
Mörgum finnst eflaust skjóta skökku
við að deilt sé um efnahagslegan ávinning
lands manna af slíkum rekstri, en sú umræða
sprettur engu að síður upp öðru hverju .
Efast um ávinning
I ndriði H . Þorláksson birti nýverið grein á vef sínum – sem talsvert var fjallað um
í fjölmiðlum – um efnahagsleg áhrif álvera
á Íslandi . Hann segir þar að efnahagslegur
ávinningur landsmanna af slíkri starfsemi sé
lítill . Mér virðist sem tvennt skekki einkum
nið urstöðu hans; annars vegar vanmeti hann
stórlega ávinninginn og hins vegar geri hann
of lítið úr þýðingu þess ávinnings sem hann
telur að sé þrátt fyrir allt fyrir hendi .
Mælistika Indriða, sem ekki skal vefengd
hér, er að efnahagslegur ávinningur af
álverum í erlendri eigu felist í eftir­
farandi fimm þáttum: auðlindarentu,
launagreiðslum álfyrirtækj anna, launa­
greiðsl um og hagnaði innlendra aðila sem
eiga viðskipti við álfyrirtækin, beinum
sköttum álfyrirtækjanna, og loks svo­
nefndum úthrifum sem eru ýmis hliðar­
áhrif sem erfitt er að mæla .
Niðurstaða Indriða er í sem stystu máli
á þá leið að 1) Íslendingar haldi litlu sem
engu eftir af auðlindarentunni vegna þess
að orkuverð sé lágt, 2) launagreiðslur séu
lítil sem engin viðbót við hagkerfið til
lengri tíma litið, enda hefðu hvort sem
er skapast önnur störf ef álverin hefðu
ekki verið reist, og 3) laun og hagnaður
innlendra félaga sem eiga viðskipti við
álfyrirtækin liggi ekki fyrir en þær fjárhæðir
séu „ekki háar að tiltölu“ við aðrar stærðir
í þessu reikningsdæmi . Eftir standi þar af
leiðandi að helsti efnahagslegi ávinningur
Íslendinga af starfsemi álfyrirtækjanna séu
beinir skattar sem á þau eru lagðir .
Ólafur Teitur Guðnason
Einskis verðir milljarðar?
_____________
* Um 40% af veltu Alcan á Íslandi hf . er kostnaður sem
fellur til á Íslandi, eða tæplega 19 milljarðar króna árið
2008 .