Félagsbréf - 01.10.1960, Blaðsíða 36

34
FÉLAGSBRÉF
En þess er um leið að gæta, að einmitt á þeim vikum lesa menn ef til vill
af meira flaustri en allar aðrar vikur ársins. Bókaauglýsingarnar fyrir
jólin æra menn svo gersamlega, að fjölda manns er það talsverð hugsvölun
að ná sér dálítið niðri á skruminu og hávaðanum með því að líta ekki á
það, sem þá er ritað um bækur. Hér væri óneitanlega betra minna og jafn-
ara. Flaustursumsagnirnar, sem reka hver aðra í halarófu þessar vikur,
stundum margar í sama blaðinu á dag, gera sáralítið gagn höfundunum,
lesendunum, bókmenntunum í heild.
Að nokkru leyti skapast þetta óheppilega ástand af þeirri venju, sem
nú má orðið kalla reglu bókaútgefenda á fslandi, að snara öllum útgáf-
um sínum á markað síðustu vikur fyrir jól. — Er ekki unnt að hafa þetta
öðruvísi? Gefa út bækur í hverjum mánuði, eins og Almenna bókafélagið
gerir? Spyr sá, sem ekki veit.
£g efast um að forráðamenn blaðanna geri sér fulla grein fyrir þessu
undarlega og ískyggilega tómlæti blaða sinna um bókmenntirnar. Ég efast
um, að sú rúmfreka og yfirlætisfulla viðhöfn, sem dægurlaga- og danslaga-
framleiðslunni er sýnd og einkum dekrið og tipplið í kringum þá, sem
náðarfyllst bera þessa framleiðslu á borð fyrir hávaðaþyrst eyru, samsvari
mati þeirra sjálfra á gildi hennar. Ég efast um, að tómlæti blaðanna um
bókmenntaleg efni stafi af því, að forráðamönnum þeirra þyki í rauninni
svo lítils um þau vert. En þó er það staðreynd, að ekkert framangreindra
blaða hefur, svo að mér sé kunnugt, fastráðinn ritstjóra, er stýri deild
blaðsins, sem reglulega og skipulega sé helguð bókmenntum. Og væri þess
þó í rauninni ekki fyllsta þörf? Er oss það ekki nægilega ljóst, að íslenzk
menning lifir hvorki langan dag né fagran, þrátt fyrir öll myndarátök
þjóðarinnar á öðrum sviðum, ef ekki er hlúð af alúð og skilningi að bók-
menntum hennar, bæði hinum fornu og þeim sem eru í sköpun? Hér hafa
blöðin skylt verk að vinna, og þess eðlis, að það er á þeirra valdi að inna
það af höndum framar og betur en nokkrum öðrum aðilum, einstökum eða
fleirum saman, er auðið að gera. Þetta verk er í því fólgið að gera bók-
menntirnar samlífar þjóðinni, þjóðina samlífa bókmenntum sínum með
því að beina almennri hugsun og mati betur og rækilegar en gert hefur
verið um sinn, beina, leiðbeina, hvetja, örva skilning og áhuga, ala upp
fagurskyn og smekk. Það er drjúgt heillaverk fyrir framtíðina að vinna að
slíku — og engan veginn ókleift. Og þyki einhverjum slælega unnið á
akri bókmenntanna, má bæta því við, að engin uppörvun eða stuðningur