Félagsbréf - 01.10.1960, Blaðsíða 45

BÆKUR
Frd Steinari í Hlíðum undir
Steinahlíðum.
Halldór Kiljan Laxness:
Paradísarheimt, 301 bls.
Helgafell, Reykjavík 1960.
Um alllangt skeið var það vitað, að
Nóbelsskáldið okkar sæti við að
skrifa nýja bók um eitt af uppáhaldsmó-
tivum sinum, en inspírasjónina að því átti
hann að hafa sótt til íslenzkra mormóna,
sem tekið höfðu sig upp héðan og sctzt að
1 hinu fyrirheitna landi mormóna, Utah
i Bandaríkjum Norður-Ameríku. Okkur
var skýrt frá þessu hvað eftir annað í
dagblöðum og öðrum ritum og einnig þvi,
að skáldið hefði tvivegis gert sér ferð
vestur þangað til þess að drekka i sig
■'docal color“, eins og þeir nefna það þar
vestra, og einnig til þess að fá að snerta
kver Þórðar Diðrikssonar, sem hann
hóttist hafa leitað víða um jarðir og ekki
f'rndið, en það reyndist síðan vera til bæði
hér á Landsbókasafninu og i bókasafni
Gunnars Hall, kannski víðar. Þannig geta
margir leitað langt yfir skammt.
íyrstu íslendingarnir, sem settust að
dvrir sunnan landamæri Kanada og
Bandarikjanna, var fólk, sem fór fótgang-
ar>di alla leið frá hinni miklu miðborg
r)kjanna, Chicago, við Michiganvatn, og
'estur til Spanish Fork í Utah. Það tók
ser þar bólfestu og gerðist mormónar.
hetta var árið 1855, en frá þvi er jafn-
framt sagt, að sumt af þessu fólki hafi
ýtt á undan sér handvagni með pjönkum
sínum á alla þessa leið. Aðrir báru ver-
aldareigur sínar á bakinu. Þetta fólk var
ekki einungis að leita að veraldlegum
gæðum. Einhver innri eldur og trúar-
sannfæring rak það áfram þennan óra-
veg yfir sléttur, fjöll og eyðimerkur, eitt-
hvert afl, sem var engu siður sterkt en
kaffið, er dró Brazilíufarana til sin forð-
um daga. Þessir íslendingar voru að leitu
að landinu eilífa, sannleikanum, og voru
sannfærðir um, að þarna úti í eyðimörk-
inni væri hann að finna. Jósef Smith
hafði meðal annars sannað þeim það með
pislarvættisdauða sínum i borginni
Chicago allmörgum árum áður. Það er
yrkisefnið um þetta fólk og leit þess að
sannleikanum og þúsund ára ríkinu, sem
lokkar huga skáldsins að þessu sinni.
Ekki þarf lengi að lesa í Paradísarheimt
til þess að sjá að undirstaða verksins, og
kannski ein helzta ástæðan fyrir þvi, í
þeirri mynd, sem skáldið hefur unnið það,
er ævisaga Eiríks á Brúnum, eyfellska
bóndans, sem fyrir margra hluta sakir
hlýtur að teljast hinn merkilegasti og sér-
stæðasti persónuleiki. Hann er hinn
snotrasti bóndi á einum hólmabæjanna
við Markarfljót, sem nú er kominn í eyði,
smiður góður, efnast dável á þeirra tíma
mælikvarða og hittir Valdimar prins og
Kristján konung við konungskomuna árið
1874, sökum þess að hann er með hesta