Félagsbréf - 01.10.1960, Blaðsíða 43

FÉLAGSBRÉF
41
meira en milljón bókum voru óþæg-
indin og kvartanirnar sem það hafði
í för með sér. Hvert bréfið kom á fæt-
ur öðru: „Hvers vegna endurprentið
þið þetta ekki?“ „Hvers vegna end-
urprentið þið ekki hitt?“ „Hvenær
ætlið þið eiginlega að gefa út þetta
eða hitt? Öllum þessum bréfum gát-
um við einungis svarað á þá lund
að við værum ef til vill heimskir
en við sæjum enga leið til að gefa
út bækur án pappírs; að pappírs-
skammtur okkar væri mjög lítill
(pappír var skammtaður á stríðs-
límunum. Þýð.) og af því að við
urðum fyrir sprengju á röngurn tíma
hefði okkur ekki verið veitt (og okk-
ur var aldrei veitt) leyfi til að end-
urbæta tap okkar eins og þeim sem
urðu fyrir sprengingu í upphafi eða
lok stríðsins.
En það var ekki aðeins á þennan
hátt sem við töpuðum. Hver rithöf-
undurinn á fætur öðrum skrifaði
okkur og sagði að eitthvert „gor-
kúlufyrirtækið“ (nú nær öll liðin
undir lok), sem spruttu upp á degi
hverjum og færðu sér í nyt fáránleika
pappírseftirlitsins, hefði sagt hon-
um að þeir hefðu nægan pappír og
hann sæi sig þess vegna til neyddan
sð snúa sér til þeirra. Þessu ástandi
voru gerð góð skil af Alan Moor-
head í Daily Express en ég birti hér
uokkrar glefsur úr grein hans:
»Eitthvað undarlegt er að gerast
í sambandi við bókaútgáfu og því
nánar sem það er athugað þeim mun
undarlégra er það.
Ef þér skoðið auglýsingarnar í
blöðunum munið þér sjá að útgef-
endur eru alls staðar að skjóta upp
kollinum. Ég hef komizt að raun
um að 200 ný fyrirtæki hafa byrjað
þau hagkvæmu viðskipti að sjá lestr-
arþyrstum almenningi fyrir bókum
síðan styrjöldin brauzt út og þau
hafa nægan pappír gagnstætt hin-
um eldri fyrirtækjum.
Þegar pappírsskorturinn hófst í
byrjun stríðsins skammtaði ríkis-
stjórnin öllum þáverandi útgefend-
um ákveðinn hundraðshluta miðað
við pa]>pírsnotkun árið 1939 sem var
afleitt ár fyrir bókaútgáfu. Núver-
andi skammtur er 40 af hundraði.
Þetta þýddi að öll eldri fyrirtæki
þurftu að draga seglin stórlega sam-
an og bókaútgáfa hefur aldrei full-
nægt eftirspurninni. Allar sæmileg-
ar bækur seljast upp á svipstundu.
Einn af gömlu útgefendunum sagði
við mig: „Hið versta sem fyrir mig
gæti komið væri að fá metsölubók
upp í hendurnar.“
En það er ekki á nokkurn hátt
hægt að hindra starfandi prentara
eða neinn annan í að gerast útgefandi
hvenær sem honum sýnist. Og þar
eð hann gaf ekkert út 1939 er ekki
hægt að miða pappírsskammt hans
við neitt. Hann getur keypt allan