Félagsbréf - 01.03.1961, Síða 24

14
FÉLAGSBRÉF
orð í málinu. Þetta gerir hún við hvert lag. Þessir formálar, svo stuttir
og einfaldir sem þeir virðast vera, eru oft dálítil listaverk, svo að maður
finnur stundum, að fólk er að því komið að klappa, áður en söngurinn
byrjar. Og með þeim brúar hún alveg þá fjarlægð, sem er venjulega milli
áheyrendanna niðri í salnum og listamannsins uppi á pallinum. Hún talar
svo einlæglega við ykkur um það, sem hún ætlar að fara með, að þið eruð
undir eins orðin henni kunnug. Og hún kann alveg undarlega að fá fólk
til að hlusta vel. Fyrir mörgum árum heyrði ég hana til dæmis syngja í
stærsta hljómleikasalnum í Kaupmannahöfn fyrir 1200 manns. Þá sagði
hún meðal annars þetta, ósköp raunamædd á svipinn: „Nú ætla ég að
syngja fyrir ykkur lítið danskt lag. Mér þykir svo leiðinlegt, að engum
finnst það fallegt nema mér.“ Þegar hún var búin að syngja lagið, ætlaði
klappið aldrei að hætta. Hver einasti áheyrandi vildi láta hana finna, að
honum þætti lagið líka fallegt!
H
Gagga hefur ekki mjög mikla rödd, en fullkomið vald á að beita henni,
eins og við á í hvert sinn. Hún getur sungið ljóðræn sönglög svo yndislega,
að ég hef ekki heyrt neina af þeim söngkonum, sem einungis hugsa um að
syngja fallega, gera það betur. Röddin er svo hrein og tær, söngurinn
svo eðlilegur, að það er alveg eins og lagið syngi sig sjálft. Það getur
verið ógleymanlegt. En yfirleitt er það svo með þjóðlögin hennar Göggu,
að manni finnst þau fremur syngja hana en að hún syngi þau. Og þessi
lög eru stundum ekki fyrst og fremst falleg, heldur einkennileg, skrítin
eða stórkostleg, og meðferð textans er ekki minna atriði en meðferð lagsins.
Ég er alveg viss um, að Gagga getur haldið áfram að ná tökum á áheyr-
endum sínum og hrífa þá, þó að röddin f-ari að bila. Hún syngur þjóðlög
frá mörgum löndum og alltaf á frummálinu. Hún hefur sungið á sautján
tungumálum, og öllum kemur saman um, að hún beri þau mál, sem þeir
þekkja, ágætlega fram. Hvert land og hvert tungumál á sér sín kvæði og
lög með ólíkum blæ, svo að þegar hún fer að syngja frönsk lög næst á
eftir þýzkum, Gyðingalög á eftir sænskum, lög frá Bandaríkjunum á eftir
austurrískum o.s.frv., þá skiptir hún ekki einungis um tungumál, heldur
um söngblæ og söngtækni og allan svip á meðferðinni. Hver skepna og
hver manneskja syngur með sínu nefi. Maurinn á sér sína rödd, skortítan
sína, fuglarnir í skóginum, ástfangin ung stúlka, gömul tannlaus kerling,
hið léttasta gaman og ægilegasta vonzka. Þegar djöfullinn opnar dyrnar
fyrir vesalings syndara og segir honum að „gera svo vel og ganga í bæinn,“