Félagsbréf - 01.03.1961, Qupperneq 43

félagsbréf
33
Kristni tókst fljótlega að safna um sig stórum hópi íslenzkra skálda og
rithöfunda. Mestur gróði þótti að þeim Halldóri Kiljan Laxness og Þór-
bergi Þórðarsyni, en einnig fengur í hverjum öðrum, sem þegar höfðu
vakið á sér athygli eða þóttu líklegir til að verða gildir menn á vettvangi
íslenzkra bókmennta. Mundi ekki ofsagt, að Kristinn næði að bletta með
rauðu meginþorra íslenzkra skálda og rithöfunda, þ. e., honum tókst að
fá í RauSa penna efni jafnvel eftir ýmsa þá, sem ekki gengu kommúnism-
anum á hönd, en stóðu hikandi gagnvart liinum svæsna áróðri, og síðar
mun það út af fyrir sig þykja merkilegt tímanna tákn, að engir í hópn-
um voru ákafari liðsmenn hins þrælmateríalistíska nytjakommúnisma, sem
heimtar skilyrðislausa hlýðni í heimalandi sínu af listamönnum og rit-
höfundum, en hinn ádeilugjarni dulhyggjumaður Þórbergur Þórðarson,
hinn rómantíski hástílistíski fabúlator Halldór Kiljan Laxness og hinn
barnslega viðkvæmi fegurðar- og náttúruunnandi Jóhannes úr Kötlum!
Það er ekki laust við, að Kristinn Andrésson boðaði mikil tíðindi í
Rauðum pennum:
„Utan við þá voldugu bókmenntahreyfingu, sem hafin er, getur ekkert
skáld staðið, sem ætlar sér nokkra framtíð. Enda er þegar svo komið,
að hver uppvaxandi rithöfundur, sem nokkurs metur list sína og hæfileika,
velur skilyrðislaust hina nýju stefnu. í sögu bókmenntanna hafa farið
fram hlutverkaskipti. Skáld verkalýðshreyfingarinnar hafa tekið þar við
forustunni, og þau ein eiga framtíðina. Öll gróska hins vaxandi lífs, allur
Veruleiki þess býr í skáldskap hinnar nýju stefnu. Máttugra og glæsilegra
Þmabil en nokkru sinni áður hefur þekkzt, er að rísa í bókmenntum
heimsins. ...“
Hann sagði einnig — í ritgerð um skáldsögu eftir Jóhannes úr Kötlum:
„Sökum sinna raunhæfu sjónarmiða eru það kommúnistarnir einir, sem
geta lýsi veruleikanum á sannan og hlutlausan hátt. Aðrir verða að
Hylja eða ganga duldir sannleikans um hlutina. Því er það kommúnist-
anna að skapa listaverkin, sem fela sannleikann í sér.“
Já, takið eftir, þið, sem ekki minnist þessa eða ekki hafið séð það. Það
er þarna fullyrt, að enginn rithöfundur geti verið þekktur fyrir að standa
utan við markalínu kommúnismans, enginn, sem hafi nokkurn metnað eða
nokkra getu, enda geti kommúnistarnir einir lýst veruleikanum á sannan
°g hlutlausan — sko, hlutlausan hátt! ... Þessu fylgdi löng upptalning
a erlendum höfundum, sem hefðu gengið kommúnismanum á hönd eða