Félagsbréf - 01.03.1961, Blaðsíða 65

félagsbréf
55
persónunni nafn, en hann er unglings-
piltur úr Reykjavík, sem fer norður á
síld, og við hittum hann fyrst á leiðinni
suður til Reykjavíkur úr síldinni. Síðan
dvelst þessi nafnleysingi i Reykjavik,
það sem eftir er sögunnar, þar sem hann
ráfar í hálfgerðu eirðarleysi á milli dá-
valdsins og fjárhættuspilarans, Adolfs J.
Adolfs; drykkjuaumingjans Stellu Klöru,
sem l)ýr í skúrgreni inni í kartöflugörð-
um, spilar á gítar, drekkur kogara
og etur brjóstsykur og þurrt fransbrauð;
Jóa vinar, er býr uppi í Holtum einhvers
staðar og veitir nafnleysingjaiium vinnu
óðru hverju, og hússins nálægt miðbæn-
um, þar sem hann hefur herbergiskytru
8 leigu hjá frú Ingveldi, en hún er hús-
raðandinn og býr þar ein með manni sín-
um, sem er vitskertur. Hún hefur tekið
þá ákvörðun að fórna lífi sínu umhyggj-
unni um þennan mann sinn, sem hún gift-
Ist út úr misskildu ástarævintýri með
dávaldinum og straumalækninum. Þess á
uiilli fer pilturinn okkar í kjallarann til
Nasa, þar sem er raunar bæli kynvillinga
°g eiturlyfjaneytenda, hittir Gunnu, ef hún
er ekki upptekin i Djerrí, og ráfar svo-
lítið með henni um göturnar. Hann gerist
Jafnvel svo einarður að taka hana eitt
SInn með sér upp í herhergið sitt.
Þessi saga Jökuls er dæmigerð lýsing
a Hfsleiðanum, sem nú virðist svo mjög
gera vart við sig, einkum meðal yngra
fólksins, þetta er sagan um einstaklinginn,
sem hverfur með öllu í fjöldann, sagan
um skortinn á trúnni á tilgang og fyrir-
tilverunnar, hér ríkir sinnuleysið,
óoðinn og athafnaleysið. Ungi maðurinn
minnir mann á marglittuna, sem hreyfist
á sjávarfletinum aðeins sökum þess að
sjórinn hefur mátt til þess að hreyfast.
Enginn skilji þó orð mín þannig að
slíkar sögur sem þessar hafi einungis
verið samdar á Spáni og hér á íslandi,
því fer fjarri. Þessi gerð skáldsagna hef-
ur allmikið verið iðkuð víða um lönd
undanfarin ár og þá ekki hvað sízt í
Bandarikjunum. Þar hafa margir ungir
höfundar spreytt sig á samningu slíkra
skáldsagna og komið fram með ýmislegt
nýstárlegt og skemmtilegt bæði í máli og
stíl, sumar þessar sögur eru snjallar.
Það verður aftur á móti ekki sagt
um sögu Jökuls, til þess er hún
allt of dauf aflestrar og líkist of mikið
verki, sem ekki hefur verið unnið til fulls.
Þó er ekki ástæða til þess að fordæma
hana að öllu leyti, því ýmislegt gott má
um hana segja. Stíllinn hefur yfir sér
fremur þokkalegan blæ og er gæddur
virðingarverðu látleysi, enda þótt hann
rísi hvergi liátt og hvergi bregði fyrlr
lýriskri fegurð, og þó aldrei komi til
neinna átaka í sögunni, þá finnur les-
andinn samt jafnan til undiröldu þeirra
örlaga, sem persónum sögunnar eru búin.
Þá hefur höfundi í þessari hók tekizt að
draga persónur sínar skarpari línum en
í fyrri bókum sínum, en þetta er fjórða
skáldsagan frá hans hendi. Getur hún
vart talizt öllu meira en tilraun eða
ófullunnið verk, og vonandi fer nú að liða
að því, að Jökull láti frá sér herast skáld-
verk, sem meiri akkur er í og meira lætur
að sér kveða.
ÞórSur Einarsson.