Félagsbréf - 01.10.1965, Page 54

haft hefur verið á orði, að enginn ís-
lenzkur höfundur hafi lýst eins vel sam-
bandi bíls og manns nú á dögum. Það
er vafalaust rétt, en þá má um leið
hafa í huga, að það samband er bæj-
arbúanum nú að öllum líkindum eitt-
hvað svipaður þráður og áður tengdi
menn og skepnur í önn sveitanna.
Margt fleira mætti sjálfsagt tína til,
sem sýnir, hve líf og reynsla Indriða
stendur í beinu sambandi við skáld-
skap hans, en ég vil aðeins bæta því
við, hve æskuhéraðið, Skagafjörður,
skýtur þar víða upp kollinum, þó að
hann sé ekki ævinlega nafngreindur.
Hann er sá vettvangur, þar sem inörg
mannþing Indriða G. Þorsteinssonar
hafa verið háð. Það breytir að vísu
engu um gildi eða rúmtak verka hans, þó
að Mælifellshnjúkurinn fylgi honum
hvert sem hann fer, en það felst eitt-
hvað ósvikið, satt og einlægt í þeirri
staðreynd, og kannski er eitthvað í sög-
um hans sannara þess vegna. Síðasta
hugsun Ragnars Sigurðssonar í veg-
brúninni fyrir neðan Arnarstapa gæti
allt eins átt við um Indriða sjálfan í
algildari merkingu: „Samt er það um-
beranlegt, því ég veit Hnjúkurinn er
þarna og bíður með mér.“
II.
Ef bækur Indriða eru skoðaðar í
tímaröð, ber fyrst að nefna smásagna-
safnið Sæluviku, sem út kom haustið
1951, — sama árið og höfundurinn fór
með sigur af hólmi í smásagnasam-
keppni Samvinnunnar, 25 ára gamall.
Sæluvika hafði að geyma tíu smásögur
og varð strax mjög umdeild bók og
hlaut misjafna dóma.
Flestum mun þykja Blástör bera sem
gull af eiri af öðrum sögum, sem þar
birtust, þó að hinar níu væru að vísu
mjög misgóðar, en Salt í kvikunni hefur
mér löngum þótt ganga henni næst. En
í heild báru sögurnar því vitni, að höf-
undurinn var gæddur ýmsum athyglis-
verðum rithöfundarhæfileikum, og
margt benti til þess, að af honum mætti
síðar vænta meiri og betri verka. Til
dæmis mátti sjá það af Sæluviku, að
hann hafði næmt auga fyrir umhverfi
og öðrum ytri fyrirbærum, þekkti
sveitalífið prýðisvel, var gæddur
hressilegri kímnigáfu og ófeiminn við
tilraunir. Það var mikið af ólgandi,
ótömdu fjöri í sögum hans, en fyndni
hans og sumar lýsingar, sem báru
stundum dálítinn keim af ungæðisleg-
um stráksskap, fóru í taugarnar a
mörgum, þótt aðrir létu sér vel líka og
fyndist óhætt að blása hressilega úr
nös. Stíll sagnanna var á margan hatt
nýstárlegur, en sundurleitur og ósam-
kvæmur sjálfum sér. Þess vegna voru
flestar sögurnar of „hráar“ og sýndu,
að höfundurinn hefði mátt beita sjálf-
an sig meiri aga og vanda vinnubrögð
sín meira. En augljóst var, að með
Indriða yrði vert að fylgjast.
Snemma árs 1955 kom svo út fyrri
skáldsaga Indriða, 79 af stöðinni, og
skipaði honum ótvírætt í hóp efnileg-
ustu samtímahöfunda okkar. Efnisþráð
hennar er óþarfi að rekja, en hún var
42 FÉLAGSBRÉF