Frón - 01.01.1944, Síða 20

14
Jakob Benediktsson
þingsæti, bandalagið 24, AlþýSuflokkurinn 1. Á fyrsta þinginu
eftir kosningarnar var stofnaSur upp úr bandalaginu eiginlegur
borgaraflokkur, íhaldsflokkurinn, sem hafSi í fyrstu 20 þingmenn.
Kjarni þessa flokks var gamli Heimastjórnarflokkurinn, og
nokkur hluti SjálfstæSismanna gekk í liS meS þeim. ASrir hinna
gömlu SjálfstæSismanna héldu þó uppi þingflokknum og höfSu
meiri áhrif en fjöldi þeirra mátti benda til, því aS stuSningur
þeirra var íhaldsflokknum nauSsynlegur til aS geta myndaS
stjórn. MeS stuSningi SjálfstæSismanna myndaSi Jón Magnússon
nú hreina íhaldsstjórn ásamt þeim Magnúsi GuSmundssyni og
Jóni Þorlákssyni. Meginverkefni stjórnarinnar var aS rétta viS
fjárhag ríkisins, og þaS tókst, sumpart meS harSvítugum sparn-
aSarráSstöfunum og auknum tollum og sköttum, og sumpart
vegna þess aS áriS 1924 var hiS mesta veltiár bæSi aS afla og
afurSasölu, enda var nú kreppunni eftir stríSiS aS mestu aflétt.
Hve langt var fariS í sparnaSarátt 1924 má m. a. marka af því,
aS eini fulltrúi íslendinga erlendis, sendiherrann í Kaupmanna-
höfn, var kallaSur heim til þess aS spara laun hans, og var ekki
sendur utan aftur fyrr en 1926.
SjálfstæSisflokkurinn gamli átti sér í rauninni engan pólit-
ískan tilverurétt lengur, enda fóru leifar hans óSum þverrandi.
BanahöggiS má segja aS hann liafi fengiS 1926, því aS þá dó
Bjarni frá Vogi og SigurSur Eggerz féll viS landkjör. Átti
flokkurinn þá aSeins 3 þingmenn eftir. ViS landkjöriS 1926 hafSi
AlþýSuflokknum vaxiS svo fiskur um hrygg aS hann fékk einn
þingmann kosinn, en átti þaS þó einkum aS þakka framboSi
SjálfstæSismanna, sem dró atkvæSi frá íhaldsmönnum. Fylgi
stjórnarinnar í þinginu var nú í hættu, og sama áriS dó Jón
Magnússon forSætisráSherra. Jón Þorláksson tók viS stöSu hans,
en engum nýjum ráSherra var bætt viS. Stjórnin sat áfram, mest
vegna þess aS kosningar fóru í hönd á næsta ári, því aS Sjálf-
stæSismenn og flokksleysingjar þingsins hölluSust meir og meir
aS Framsóknarmönnum. Orsök þessa var einkum sú, aS stjórnin
hélt fast viS sparnaSarstefnu sína, vildi hvorki létta af tollum
né auka útgjöld til framkvæmda verulega, en öll afkoma hafSi
batnaS aS miklum mun, og stjórnarandstæSingum þótti nú minni
ástæSa til sparnaSar. Einkum voru Framsóknarmenn áfram um
aS fá meira fé til styrktar landbúnaSinum, enda töldu þeir hann
hafa orSiS út undan og vera kominn langt aftur úr sjávar-
útveginum í öllum framförum.