Frón - 01.01.1944, Side 23

Aldarfjórðungs sjálfstæði
17
flokkinn til stjórnarmyndunar. En þetta olli klofningi í Fram-
sóknarflokknum, og gengu úr flokknum nokkrir þingmenn sem
engin mök vildu eiga við AlþýSuflokkinn, og stofnuSu nýjan
flokk, Bændaflokkinn. Ný stjórnarmyndun tókst ekki, og sat
því viS sama fram yfir kosningar 1934.
ViS kosningarnar 1934 kom breyting kosningalaganna einkum
AlþýSuflokknum í hag; þingmannatala hans tvöfaldaSist, þó aS
atkvæSamagniS yxi aSeins tiltölulega lítiS. Klofningur Fram-
sóknarflokksins rýrSi nokkuS atkvæSamagn hans, svo aS hann
missti enn tvö þingsæti. Árangur kosninganna sýndi hins vegar
aS kjördæmaskipuninni var enn ábótavant. T. d. fengu AlþýSu-
flokkurinn og Framsóknarflokkurinn hér um bil jafnmörg at-
kvæSi, en Framsókn fékk 5 þingmönnum fleira; kommúnistar og
bændaflokkurinn voru um þaS bil jafnir aS atkvæSum, en
kommúnistar komu engum þingmanni aS, vegna þess aS þeir
fengu engan mann kosinn í kjördæmi, og gátu því ekki fengiS
uppbótarsæti.
Nú hófst enn samvinna meS Framsóknarmönnum og Al-
þýSuflokknum, og Al|)ýSuflokkurinn fékk nú í fyrsta sinn ráS-
herra, Ffarald GuSmundsson. Framsóknarflokkurinn lagSi til
forsætisráSherrann Hermann Jónasson og fjármálaráSherrann
Eystein Jónsson. Um leiS fóru fram samningar milli stjórnar-
flokkanna um framkvæmdir ýmsra stefnumála beggja aSila, og
komst margt af því í framkvæmd á næstu árum. Má þar einkum
nefna tryggingalöggjöf, fátækralöggjöf, ýmis konar dýrtíSarráS-
stafanir til styrktar atvinnuvegunum, gjaldeyrislöggjöf o. s. frv.
Frá því aS kreppan skall á, hafSi fjárhagur ríkis og þjóSar
fariS síversnandi, og í fyrstu voru stjórnarflokkarnir samtaka
um nauSsynlegustu ráSstafanir til aS forSa algerSu hruni. En
þegar stærstu fyrirtæki togaraútgerSarinnar voru komin á heljar-
þrömina 1937, slitnaSi upp úr samvinnu stjórnarflokkanna eftir
aS AlþýSuflokkurinn hafSi gert kröfur um þjóSnýtingu togaranna.
jfingiS var rofiS og gengiS til nýrra kosninga. Framsóknarmenn
unnu 4 þingsæti, en bæSi SjálfstæSismenn og AlþýSuflokkurinn
misstu fylgi. Aftur á móti komust kommúnistar í fyrsta sinn á
þing; samanlagt atkvæSamagn verklýSsflokkanna hélzt óbreytt
aS tiltölu, en þingsætum fjölgaSi um eitt. Kosningarnar breyttu
því engu verulegu um afstöSu flokkanna til stjórnarmyndunar,
svo aS stjórpin sat áfram. HaustiS 1938 lauk þó stjórnarsam-
vinnunni um sinn, þegar Framsóknarmenn og SjálfstæSismenn
2