Fréttablaðið - 10.12.2016, Blaðsíða 34

B jörk Guðmundsdóttir er klædd í ljósbleikan kímonókjól og bleika skó. Hún er með gull-kamb í hárinu og skart-gripi sem minna á
hafið, hálsmen með kolkrabba og
hring sem minnir á kóral. Hún situr
og vefur utan um sig kjólnum. Það er
létt yfir henni.
„Þetta er svolítið eins og yfir-
heyrsluherbergi,“ segir hún kímin
um fundarsalinn í Hörpu sem er
lýstur upp með gríðarlega sterkum
ljóskösturum úr lofti. Hún lækkar í
ljósunum þar til birtan verður þægi-
leg og kallast á við skammdegið fyrir
utan. Klukkan er rétt rúmlega þrjú
og sólin lækkar hratt á himni.
Björk er þakklát aðstandendum
Hörpu tónlistarhúss sem kölluðu
eftir sýningu hennar; Björk Digi-
tal, eða Stafrænn heimur Bjarkar,
til Íslands í samstarfi við Iceland
Airwaves. Þar áður var sýningin sett
upp í miklu stærri umgjörð í Sydney,
Tókýó og nú síðast í Somerset House
í London.
„Ég er afar þakklát því að hug-
myndin kom héðan. Það er alltaf
þetta stolt í mér, mig langar alltaf til
að koma með sýningarnar mínar og
tónleikana hingað. Og þá þegar þeir
eru orðnir bestir. Í raun og veru er
sýningin betri en hún var í London,
við erum til að mynda með nýtt
myndband, Family, sem mér finnst
besta myndbandið og svo er lagið
Notget í nýrri uppfærslu á sýning-
unni,“ segir Björk.
Sorgin er ferðalag
Björk útskýrir sýninguna. Gestir
kynnast tónheimi hennar með
því að njóta verka sem Björk hefur
gert í samvinnu við nokkra af bestu
leikstjórum og forriturum á sviði
sýndarveruleika og það er platan
Vulnicura sem er grunnurinn að
sýningunni. Persónulegasta verk
Bjarkar. Í því afhjúpar hún sig og
fjallar um eigin sársauka og sam-
bandsslit sín við Matthew Barney.
Hún hefur verið treg til viðtala um
forsendur verksins enda feli verkið
í sér uppgjör hennar. Lagið Notget
var samið ellefu mánuðum eftir
sambandsslitin við Matthew. Lagið
lýsir miklum sársauka. Björk líkir
missinum og sorginni sem fylgdi
sambandsslitunum sem ferðalagi,
skiptu upp í kafla.
„Það er búið að vera mjög áhuga-
vert fyrir mig að fara í gegnum þetta
ferðalag. Ég hef miklu meira álit á líf-
fræði líkamans, heilanum og tauga-
kerfinu eftir þessa reynslu mína.
Sorgarferlið sem fylgdi skilnað-
inum er eins og bók sem maður fer í
gegnum, kafla eftir kafla,“ segir Björk
og segist hafa haldið að hún myndi
ekki ganga í gegnum þetta dæmi-
gerða ferli sem er lýst í stigum.
„Sorg er einstaklingsbundin til-
finning og ekkert sorgarferli eins og
ekkert áfall eins. Þannig hélt ég að ég
væri öðruvísi en aðrir og myndi ekki
ganga í gegnum þetta dæmigerða
ferli. Gæti harkað af mér. En samt
komst ég að því að framvinda sorgar
er svipuð hjá flestum. Líka mér. Ég
áttaði mig. Horfði til baka og sá að ég
var búin að klára ákveðinn kafla og
komin á þann næsta. Þetta er nátt-
úrulegt ferli og ákveðin sammannleg
reynsla sem ég gekk í gegnum,“ segir
Björk og segist finna fyrir ákveðinni
tilfinningu eftir ferðalagið sem henni
þyki falleg.
Finnur fyrir samkennd
„Ég finn fyrir samkennd. Ég er
kannski á gangi á Laugaveginum
eða í stórborg, í mannmergð. Og þá
finn ég fyrir því að flestir hafa tekist
á við missi, sorg og áföll. Hvort sem
það eru stór eða lítil áföll. Ég finn
fyrir meiri tengingu við mig og við
annað fólk og mér þykir eiginlega
bara vænt um þá tilfinningu.
Ég set þetta líka í samhengi. Veit
að ég er heppin að hafa ekki liðið
erfið áföll og erfiðar aðstæður áður.
Mér hefur gengið vel, kem frá góðu
og friðsælu samfélagi. Og þegar ég
lenti í svona sársauka eins og þess-
um þá var ég samt í aðstöðu til að
sinna því. Gat tjáð mig um það,
sem kannski ekki allir geta. Því
það að vera söngkona og syngja
um ást, það er bara eðlilegt.“
Það er líka ákveðin upp-
götvun fyrir Björk að fylgj-
ast með yngri kynslóðum
horfa fram á veginn. „Við
erum að lifa svo breytta
tíma. Unga fólkið, það lifir
eins og það verði 120 ára og
sér líf sitt í mörgum köflum
og skeiðum. Ég er af þeirri
kynslóð að ég trúði því að
það væri bara einn maki, eitt
starf. Yngri kynslóðir sjá þetta
raunsætt, ástina og ferilinn,
alltaf að breytast. Ég held að mín
kynslóð sé sú allra síðasta til að
trúa þessum takmörkunum.“
Don’t remove
my pain
It is my chance
to heal
Þetta segir í laglínum Notget. Er
hún sterkari eftir sambandsslitin og
að hafa tekist á við sorgina í gegnum
listina? Varð það raunin að sársauk-
inn gaf henni tækifæri á að verða
aftur heil?
Ég hÉlt að Ég væri öðru-
vísi en aðrir og myndi
ekki ganga í gegnum
þetta dæmigerða ferli.
gæti harkað af mÉr.
Finnur
Björk lýsir missinum og sorginni sem fylgdi sambandsslitunum við Matthew
Barney sem ferðalagi skiptu upp í kafla. Hún finnur fyrir samkennd eftir að hafa
miðlað reynslu sinni í gegnum listina á plötu sinni Vulnicura. Tónlistin er rótin
að stafrænum heimi Bjarkar sem hún vill glæða lífi og sál.
samkennd
fyrir
„Ég hugsa það, en það er samt
afstætt. Ég er búin að læra margt og
ég held að mér hafi tekist að koma
út úr þessu án farangurs. Þyngri
byrða. Ég held að það sé það
sem ég var að stefna að. Ég er
sú sama og það er ákveðið
afrek,“ segir Björk.
Vill búa til brú
Á sýningunni er gestum
augljóst að Björk vill
gæða tæknina lífi og
hlýju. Sýningin er ein-
staklingsupplifun og nánd-
in við laglínur, tónlist og
hugarheim Bjarkar er mikil.
Þú hefur sagt það hlut-
verk listamannsins að glæða
tæknina sál? „Já, því hún hefur
sál. Af því hún er hluti af list-
sköpun og handverki, tjáningu
okkar. Orðið techno kemur úr
grísku og þýðir í raun og veru
handverk. Við bjuggum til spjót,
skárum út, saumuðum, smíð-
uðum, máluðum. Og áður
en við vitum erum
Kristjana Björg
Guðbrandsdóttir
kristjana@frettabladid.is
„Ég er búin að læra margt
og ég held að mér hafi tekist
að koma út úr þessu án
farangurs. Þyngri byrða. Ég
held að það sé það sem ég
var að stefna að. Ég er sú
sama og það er ákveðið
afrek,“ segir Björk.
Mynd/Santiago Felipe
1 0 . d e s e m b e r 2 0 1 6 L A U G A r d A G U r34 h e L G i n ∙ F r É T T A b L A ð i ð
1
0
-1
2
-2
0
1
6

0
4
:3
4
F
B
1
5
2
s
_
P
1
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
5
2
s
_
P
1
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
5
2
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
5
2
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
A
1
-4
5
C
4
1
B
A
1
-4
4
8
8
1
B
A
1
-4
3
4
C
1
B
A
1
-4
2
1
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
5
2
s
_
9
_
1
2
_
2
0
1
6
C
M
Y
K