Morgunblaðið - 04.12.2015, Qupperneq 27

Morgunblaðið - 04.12.2015, Qupperneq 27
MINNINGAR 27 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 4. DESEMBER 2015 ✝ Guðrún Bene-diktsdóttir fæddist á Efra- Núpi í Miðfirði, Húnaþingi vestra, 10. júlí 1928. Hún lést á dvalar- og hjúkrunarheim- ilinu Grund 22. nóvember 2015. Foreldrar henn- ar voru Ingibjörg Guðmundsdóttir húsfreyja, f. 4.10. 1907, d. 19.7. 1993, og Benedikt H. Líndal hreppstjóri og bóndi, f. 1.12. 1892, d. 31.10. 1967. Systkini Guðrúnar eru Pálína Ragnhild- ur, f. 1925, d. 2008, Guðmundur Skúli, f. 1927, d. 1986, Hjördís, f. 1930, Brynhildur, f. 1934, Sigríður, f. 1937, Alda, f. 1942, og Ketilríður, f. 1947. Guðrún giftist 26.1. 1950 Aðalbirni Benediktssyni héraðsráðunaut og bónda, f. 23.7. 1925, d. 13.8. 2008. For- eldrar hans voru Ólöf Sigfús- dóttir húsfreyja á Aðalbóli í Miðfirði, f. 22.2. 1894, d. 17.4. 1983, og Benedikt Jónsson bóndi á Aðalbóli, f. 28.6. 1895, d. 30.1. 1988. Dætur Guðrúnar og Aðal- bjarnar eru: 1) Sigrún, f. 1949, prófessor við Háskóla Íslands, gift Þórólfi Ólafssyni tann- Ernir Daði, Óttarr Birnir og Styrmir Hrafn. Guðrún og Aðalbjörn hófu sambúð sína á Hvanneyri í Borgarfirði þar sem Aðalbjörn var nautgriparæktarráðu- nautur árin 1949-51. Árið 1951 gerðust þau bændur að Aðal- bóli í sambýli við tengdafor- eldra hennar. Vorið 1953 fluttu hjónin með dætur sínar að Reykjaskóla, þar sem Aðal- björn hóf störf hjá Búnaðar- sambandi V-Hún. og var ári síðar ráðinn sem héraðsráðu- nautur. Fjölskyldan flutti 1956 að Laugarbakka í Miðfirði og bjó þar til 1964 er þau hjón byggðu nýbýlið Grundarás. Hin síðari ár bjuggu Guðrún og Aðalbjörn í Reykjavík. Guðrún lauk stúdentsprófi frá Öldungadeild Mennta- skólans við Hamrahlíð 1976 og kennaraprófi frá Kennarahá- skóla Íslands 1981. Hún stund- aði kennslu við grunnskóla um árabil allt frá 19 ára aldri. Hún var í mörg ár farkennari bæði í Fremri-Torfustaðahreppi í Miðfirði og í Hrútafirði, en börnin gistu á bóndabæjum þar sem kennslan fór fram. Síðast kenndi Guðrún við Grunnskól- ann á Hvammstanga. Þau hjón- in stunduðu jafnframt fjárbú- skap allt til aldamóta. Guðrún lét sig ýmis þjóðmál varða og sat á Alþingi á árunum 1974-78 sem varamaður. Útför Guðrúnar verður gerð frá Bústaðakirkju í dag, 4. des- ember 2015, og hefst athöfnin klukkan 15. lækni, f. 1949. Syn- ir þeirra eru a) Að- albjörn, í sambúð með Þorbjörgu St. Þorsteinsdóttur. Börn þeirra eru Sigrún Auður Tinna, Benedikt Ingi og Baldur Thor. b) Þórólfur Rúnar. 2) Inga Hjördís, f. 1951, bóndi og fyrrv. grunnskólakennari, gift Helga Jóni Jónssyni, f. 1952, verktaka. Synir þeirra eru: a) Aðalbjörn Hrannar, í sambúð með Signýju Scheving Þór- arinsdóttur. Dætur þeirra eru Matthildur Emelía og Hrafn- hildur Kara. b) Hrafnkell Helgi, kvæntur Guðfinnu Á. Birgisdóttur. Synir þeirra eru Benedikt Birgir, Hilmar Helgi og Hlynur Hrafn. 3) Aldís, f. 1952, grunnskóla- kennari og leiðsögumaður, í sambúð með Páli Sigurðssyni, f. 1952, verktaka. Dætur Aldís- ar og Jóns Tryggva Kristjáns- sonar endurskoðanda, f. 1953, eru: a) Guðrún Elfa, gift Bald- vini Birni Haraldssyni. Synir þeirra eru Sólon Baldvin, Dag- ur Baldvin og Eiður Baldvin. b) Aldís Arna, gift Sigurði Guð- mundssyni. Synir þeirra eru Lífshlaup Guðrúnar, tengda- móður minnar, var farsælt og var hún lánsöm bæði í einkalífi og starfi. Hún ólst upp á stórbýl- inu Efra-Núpi í Miðfirði í átta systkina hópi. Ljúfar og gefandi minningar tengjast Guðrúnu. Ég hitti hana fyrst á 17 ára afmælisdaginn minn fyrir 49 árum þegar ég ók norður að Grundarási til að heimsækja Sigrúnu, elstu heima- sætuna, lífsförunaut minn. Þau hjón Guðrún og Aðalbjörn tóku unglingnum vel og varð heimili þeirra síðar mitt annað heimili. Guðrún tengdamamma var sérstök kona í jákvæðri merk- ingu þess orðs. Hún hafði hressilega nær- veru, var hrein og bein, kjark- mikil og áræðin og um leið afar umhyggjusöm og hugsandi manneskja. Hún var gestrisnasti einstaklingur sem ég hef kynnst. Hvort sem gestir komu að nóttu eða degi til voru bornar fram veitingar, öllum veitt húsaskjól og oftar en ekki gengu þau hjón úr rúmi fyrir gestum. Á heimili þeirra sannaðist máltækið: „Þar sem er hjartarými er húsrými.“ Á meðan tengdamamma stússaðist í eldhúsinu ræddi hún við gesti á sinn glaðværa hátt um daginn og veginn eða af al- vöru og þunga um pólitík. Guð- rún hafði sterka pólitíska sann- færingu sem einkenndist af ríkri réttlætiskennd og jafnréttishug- sjón einstaklega hjartahlýrrar manneskju. Athyglisverðar skoðanir hennar voru ekki alltaf í takt við meginstraum pólitískra skoðana í þjóðfélaginu um inn- lend og alþjóðleg málefni. Marg- vísleg samfélagmál voru tengda- mömmu hugstæð, ekki síst aðstaða barna til sjávar og sveita til menntunar og þroska. Marga vetur allt frá 19 ára aldri stund- aði hún kennslustörf í grunn- skóla. Hún var metnaðarfullur og vinsæll kennari sem lagði sig fram um að vinna með nemend- um bæði að bóknámi þeirra og ekki síður handverki. Hún kenndi t.d. jafnt strákum sem stelpum að búa til beisli og að prjóna og sauma. Guðrún var hörkudugleg, ósérhlífin og sannarlega ekki verkkvíðin. Jafnframt því að reka stórt heimili tók hún fullan þátt í útiverkum, heyskap og skepnuhaldi og var meðal annars einstaklega lagin við að aðstoða ærnar í sauðburðinum. Þá hafði tengdamamma afar gaman af hestum og var lunkin hesta- manneskja. Yndi hennar og eft- irlæti var klárinn Nasi og ríkti þar gagnkvæmt traust. Synir okkar Sigrúnar nutu þeirra for- réttinda að vera á Grundarási hjá ömmu sinni og afa við leik og störf á mótunarárum þeirra sem er þeim dýrmætt veganesti. Tengdamamma hafði mikinn metnað fyrir hönd afkomenda sinna og fylgdist grannt með lífs- hlaupi þeirra, var stolt af þeim og þakklát. Hún naut einstakrar umhyggju fólksins síns þegar halla tók undan fæti og kvaddi friðsæl. Við leiðarlok fyllist hugurinn söknuði og um leið þakklæti fyr- ir alla umhyggju hennar og hlý- hug, tiltrú og traust sem hún sýndi okkur fjölskyldunni. Blessuð sé minning Guðrúnar. Þórólfur. Elsku amma mín, sem mér þykir svo óendanlega vænt um, hefur kvatt þetta jarðneska líf. Ég var svo heppin að eiga ekki aðeins ömmu heldur mikla vin- konu. Amma var kletturinn í lífi mínu. Alltaf svo sönn og trú sinni sannfæringu. Þessi tak- markalausa ást og væntumþykja sem hún umvafði mig frá því ég man eftir mér er mér ómetanleg og aldrei skammaði hún mig eða hækkaði röddina. Amma mátti ekkert aumt sjá og þrátt fyrir að hún gæfi lítið fyrir trúmál var hún mesti mis- kunnsami Samverji sem ég hef kynnst, hún fann til með þeim sem minna máttu sín. Amma lifði eftir Gullnu reglunni og taldi Biblíuna að öðru leyti óþarfa. Þetta kom svo sterkt fram í öllu hennar viðmóti og viðhorfi til lífs og lifenda. Erfitt er að ímynda sér heim án ömmu. En ég ætla ekki að gleyma að vera þakklát fyrir að hafa átt einmitt hana sem ömmu og að strákarnir mínir allir skyldu kynnast henni. Ég ætla líka að vera þakklát fyrir allar samverustundirnar og ljúfu minningarnar. Þá kemur efst í huga ferðin okkar til Parísar, sveitalífið á Grundarási um sauð- burð og heyskap og jólaundir- búningur með kökubakstri og öllu tilheyrandi, svo ekki sé minnst á aðfangadagskvöld. Svo var yndislegt að heimsækja ömmu, friðurinn og róin sem ríkti yfir heimili hennar. Alltaf hafði hún tíma. Stundum var komið í heimsókn og skriðið upp í rúm til ömmu og afa til að leggja sig eða spjallað frammi í stofu en skemmtilegast þótti okkur ömmu að sitja saman und- ir sæng og horfa á góða róm- antíska mynd. Síðasta kvöldið sat ég hjá ömmu, við hlustuðum á jólalög og ég gat haldið í hönd hennar og strokið um vanga eins og hún hafði svo oft gert við mig. Það ríkti friður yfir ömmu. Ef til er himnaríki veit ég að amma er komin þangað til afa, Líndalanna, Vísa og gæðingsins Nasa og himnaríki er orðið betri staður. Elsku amma er nú orðin frísk og frjáls og minningin um stórbrotna, einlæga og hjarta- hlýja vinkonu lifir. Dótturdóttir, Guðrún Elfa Tryggvadóttir. Ég hverf aftur í tímann og hugsa til ömmu minnar, Guðrún- ar Ben í Grundarási. Minning- arnar hrannast upp. Þarna stóð hún skælbrosandi með útbreidd- an faðminn á vegamótunum inn í Miðfjörð og beið þess að taka á móti dótturdóttur sinni og vin- konu. Mamma sendi mig með Norðurleið á hverju vori í sveit- ina til að hjálpa ömmu og afa í sauðburðinum. Sveitalífið kunni ég undur vel að meta í faðmi þeirra afa. Ég fyllist þakklæti fyrir það traust sem mér var sýnt með því að mér væri falin ábyrgð. Ég þakka virðinguna fyrir að meta verkin mín stór og smá þótt ég væri ung að aldri og ekki til sama gagns og hinir full- orðnu. Ég þakka væntumþykj- una í minn garð sem ég fann ætíð fyrir. Ég þakka stundirnar þar sem við sátum hljóðar þétt hvor upp að annarri og héldumst jafnvel í hendur – orð voru óþörf. Ég þakka allt veganestið frá ömmu sem kenndi mér að hafa sterka réttlætiskennd, gera ekki of miklar kröfur til annarra og bera virðingu fyrir hverju því sem lifir og er, svo framarlega sem viðkomandi ráðskast ekki illa með líf og líðan annarra. Amma var hláturmildur skör- ungur með hjartað á réttum stað sem kunni svo sannarlega að gleðjast yfir litlu hlutunum í líf- inu sem eru samt svo stórir og mér mikils virði þegar ég lít til baka. „Aldís Arna, Aldís Arna, vaknaðu! Það er sól í Grund- arási!“ heyrðist hátt í ömmu á sama tíma og hún þrammaði með látum inn ganginn á Grund- arási í átt að svefnherberginu mínu til að deila gleðinni með mér. Meira þurfti ekki til og betri byrjun á degi er ekki til í mínum huga. Hin síðari ár rædd- um við oft um mikilvægi þess að leyfa sólskininu og lífsneistanum að loga og láta hjartað ráða för í hverju því sem við tökum okkur fyrir hendur í leik og starfi. Amma mín og dóttir hennar Al- dís eru mestu kvenfyrirmyndir lífs míns og ég þakka dag hvern fyrir að brot af þeim lifi í mér. Elsku amma, núna kveð ég þig í hinsta sinn og bið þig um leið að vera mér og mínum nálæg í anda. Þið afi lifið áfram í huga mínum og hjarta um eilífð alla. Þín dótturdóttir og vinkona, Aldís Arna. Amma Guðrún var flott fyr- irmynd: hún hafði sterkan per- sónuleika og afdráttarlausar skoðanir á ýmsum grunnhug- myndum samfélagsins. Það sem einkenndi hana umfram annað var mjög sterk réttlætiskennd sem birtist í umhyggju fyrir öll- um sem hún taldi hafa verið beitta órétti, hvort sem um var að ræða einstaklinga eða heilu þjóðirnar. Hún var óhrædd við að halda fram sínum skoðunum, jafnvel þótt þær væru í andstöðu við tíðarandann. Þegar fram liðu stundir kom svo oft í ljós að hún hafði á réttu að standa allan tím- ann. Trúmál voru frekar eldfimt umræðuefni hjá ömmu og örugg leið til að hleypa lífi samræður. Henni fannst t.a.m. Páll postuli tala niður til kvenna og að að- skilja þyrfti ríki og kirkju taf- arlaust. Þetta sagði amma fyrir a.m.k. 40 árum þegar fáir héldu þessari skoðun á lofti. Amma var ósérhlífin og ham- hleypa til verka. Ég man t.d. eft- ir að hún eldaði ofan í allan mannskapinn þegar heyskapur stóð sem hæst og stökk svo út á traktor þess á milli. Maturinn hjá ömmu er einnig sterkur í minningunni: lærissneiðar með heimatilbúinni kartöflumús, lauksósu og rabarbarasultu koma strax upp í hugann. Rjómapönnukökurnar svífa einnig fyrir hugskotssjónum, þótt ekkert toppi nýsteiktu kleinurnar. Auk þess að vera bóndi var amma kennari og þingmaður, ein fárra kvenna á áttunda áratugn- um. En hún var líka umhyggju- söm móðir, amma og langamma. Þau afi náðu að virkja okkur barnabörnin í alls konar sveita- störfum, sem þroskuðu okkur og juku sjálfstæði og ábyrgðar- kennd. Sumrin á Grundarási með þeim tveimur eru ógleym- anlegur sælutími. Alltaf var stutt í húmorinn hjá ömmu og það sem fylgdi iðulega með; innilegan hlátur. Þessi hlát- ur mun fylgja mér og hlýja um hjartaræturnar um ókomna tíð. Ég kveð þig með söknuði, amma mín, og þakka þér fyrir allt það góða sem þú lagðir til í lífi okkar. Aðalbjörn. Elsku Amma-Gunn, það eru þung skref að þurfa að kveðja þig í hinsta sinn en ég hef trú á að þú sért komin á betri stað og þið afi séuð nú sameinuð á ný. Mér þótti leitt að vera erlendis þegar afi lést, þó ég hafi átt góða stund með honum áður en ég fór út, en ég treysti því að þú skilir kveðju til hans. Þið getið kannski líka útkljáð það í eitt skipti fyrir öll hvort Austuráin hans afa eða Núpsáin þín sé gjöfulli veiðiá. Alltaf var gott að koma í sveit- ina að Grundarási í Miðfirði, hvort sem það var í sauðburðinn, heyskap eða réttir. Þar lærði maður að taka til hendinni og voru það oft langir dagar, enda bera kindur ekki bara á milli kl. 9-17. Ég minnist þess hversu fyndið þér fannst þegar barna- börnin fóru fram á lágmarks- svefntíma þegar þreytan var far- in að segja til sín. En þessi tími var yndislegur og lærdómsríkur. Sérstaklega er mér minnisstætt þegar ég tók á móti lambi í fyrsta skiptið án hjálpar um nótt, þar sem ekki gafst tími til að láta ykkur afa vita. Þú hrós- aðir mér fyrir vel unnið starf og mér leið eins og ég væri bara orðinn nokkuð góður bóndi. Við krakkarnir fengum einnig að njóta frelsisins sem fylgir því að vera í sveit og var það okkur ómetanlegt að geta heimsótt ykkur afa í Miðfjörðinn til að skipta aðeins um umhverfi. Alltaf var gaman að ræða við þig um allt milli himins og jarðar og ávallt varstu höfðingi heim að sækja. Þú varst mikill húmoristi, hafðir mikla réttlætiskennd og sterkar skoðanir á hinum ýmsu málum, sérlega trúmálum og pólitík. Okkur fannst alltaf gam- an að rifja upp þegar Vottarnir bönkuðu upp á hjá þér, þú bauðst þeim inn í kaffi og eftir heimsóknina komu þeir aldrei aftur við hjá þér þar sem þeir áttuðu sig eflaust fljótt á að þessari konu varð ekkert snúið. Þú sýndir mér og minni fjöl- skyldu ávallt mikla ástúð og áhuga, komst í heimsókn á með- an þú hafðir heilsu til og þegar ég tilkynnti tveimur eldri strák- unum mínum um andlát þitt var mikil sorg á heimilinu. Því miður fær minn yngsti strákur ekki að kynnast hinni einu sönnu Ömmu-Gunn, en hann mun fá að heyra sögur af þér. Það sem eftir stendur er minning um afbragðs eiginkonu, móður, ömmu, langömmu, bónda, skólastjóra og kennara. Þín verður sárt saknað. Mér finnst við hæfi að enda þetta á hluta úr kvæði Vatnsenda-Rósu sem hvílir á bernskuslóðum þín- um að Efra-Núpi í Miðfirði. Þó að kali heitur hver, hylji dali jökull ber, steinar tali og allt hvað er, aldrei skal ég gleyma þér. Hvíl í friði amma mín. Hrafnkell Helgi Helgason. Elsku amma hefur kvatt. Söknuðurinn er mikill, en góðar minningar um hana lifa áfram og af þeim er ég mjög ríkur. Ég varð þeirra forréttinda að- njótandi að vera í sveit á sumrin hjá ömmu og afa á Grundarási sem barn. Í minningunni var alltaf sól í sveitinni. Amma í eld- húsinu að baka ilmandi og góðar rjómapönnukökur, vínartertu eða ástarpunga. Hún var mjög rösk til verka í því sem öðru og alltaf að hugsa um að fólkinu hennar og gestum liði vel. Að stússast með ömmu í sauðburð- inum í fjárhúsunum, heyja, aka í loftköstum á „Blámanni“ í kaup- staðinn, þvo upp, fara á hestbak og gróðursetja græðlinga; allt þetta var einstök reynsla með henni. Hún var afskaplega dug- leg, ósérhlífin og kjarkmikil. Amma var skörungur og hreinskilin, þoldi illa óréttlæti og stóð með lítilmagnanum. Hún lagði mikla áherslu á menntun og frelsi kvenna. Það var draum- ur hennar að mennta sig frekar og árið 1976, þá 48 ára gömul, lauk hún stúdentsprófi frá Öld- ungadeild Menntaskólans við Hamrahlíð og í framhaldi kenn- araprófi frá Kennaraháskóla Ís- lands nokkrum árum síðar. Hún stundaði námið að norðan og fór ótal ferðir í misjöfnu veðri yfir Holtavörðuheiðina. Margar æv- intýralegar sögur eru til af þess- um ferðum hennar, en alltaf komst hún ákveðin í höfn, enda voru einkunnarorð hennar: „Ég get allt sem ég vil.“ Gaman og áhugavert var að spjalla við ömmu og stutt í hlát- urinn hjá henni. Hún lá heldur ekki á skoðunum sínum, sérstak- lega um pólitík, hafði sterka rödd sem hressandi var á að hlýða og gaman að rökræða við hana. Það var því alltaf tilhlökk- unarefni að hitta ömmu vikulega í mat hjá foreldrum mínum síð- ustu árin á meðan heilsa hennar leyfði, góðar stundir sem ég met mikils. Hún bar hag fjölskyld- unnar mjög fyrir brjósti og spurði alltaf hvernig fólkið henn- ar hefði það. Hamingju þess setti hún í öndvegi. Ég kveð ömmu með sorg í hjarta, en jafnframt þakklæti og hlýhug fyrir allar okkar dýr- mætu stundir. Lengi lifi minning elsku ömmu. Þórólfur Rúnar. Elsku systir mín. Þú varst besta systir sem hægt var að eiga. Á kveðjustund leitar þakklátur hugur minn ljúfra samverustunda á liðnum áratugum. Það var alltaf gott að koma til ykkar að Grundarási, tekið fagnandi á móti okkur, gestrisni og hjartahlýja ríkjandi, heilsuhótel fyrir mig og ómet- anlegur stuðningur og hjálp þeg- ar ég átti um sárt að binda eftir erfitt áfall. Þú læknaðir mig og enginn gladdist meir en þú þegar vel gekk hjá mér. Sigríður (Sigga) systir. Margar sögur hafa í gegnum tíðina verið skrifaðar um áhrif framúrskarandi kennara á nem- endur sína. Slíka sögu gæti ég vel skrifað um Gunnu Ben. sem kenndi mér í nokkur ár í Grunn- skólanum á Hvammstanga. Gunna fór ekki framhjá neinum. Það gustaði af henni. Hún hafði oft hátt, pilsið sveiflaðist, dill- andi hláturinn heyrðist víða og reiðin gat líka orðið alveg fruss- andi. Á stuttum tíma tókst henni í kennslu að kveikja óbilandi metnað, hvetja til nákvæmni og vandvirkni í vinnubrögðum og vekja ást og virðingu fyrir réttu íslensku máli þar sem stafsetn- ingarvillur voru afar illa séðar. Þrautreyndar reglur voru festar í minni fyrir lífstíð: einkunn, miskunn, vorkunn og forkunn alltaf með tveimur ennum, dóna- sögnunum gleymir enginn og af hverju ætti að nota þágufall þeg- ar þolfall er betra? Verkefnin bárust í stríðum straumum og Gunna var fljót að fara yfir. Gagnkvæm styrking í báðar átt- ir, drífum okkur, gerum meira og betur! Gunna var gamaldags og framsækin í senn. Hún nýtti þrautreyndar gamlar aðferðir sem sannarlega virkuðu, las upp- hátt úr Sögusafni heimilanna í kaffitímum en þjálfaði nemendur líka í að tala í sjónvarp, því að börnin skyldu jú geta haldið ræður. Á sama tíma nýtti hún með stolti nýjustu kennslubæk- urnar að sunnan sem sumar skörtuðu myndum úr Miðfirðin- um. Hún lagði sig fram og brann fyrir starfið og börnin, sem voru einhvern veginn öll svolítið hennar börn og vílaði fátt fyrir sér. Ég veit ekki hvernig það kom til að hún skipulagði tveggja daga hestaferð fyrir nemendur sína, líklega um fimm- tán 10 og 11 ára krakka, um Miðfjörðinn með gistingu í Grundarási. Hitt veit ég, að sú ferð gleymist varla þeim sem tóku þátt. Algert ævintýri sem hvorki krafðist yfirvinnutíma né fjáröflunar heldur einungis að- stoðar ættingja og óbilandi trúar á gildi þess að fara í hópi á hrossum um fallegar sveitir. Einstakt og ógleymanlegt! Ég kveð Gunnu Ben. með þakklæti og virðingu, sannfærð um að minningar um hana og áhrif hennar lifa áfram mun víð- ar en hún hefði gert sér í hug- arlund. Halla Þorvaldsdóttir. Guðrún Benediktsdóttir

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.