Morgunblaðið - 23.07.2016, Blaðsíða 4

Flugatvik þar sem leysigeislum er beint að íslenskum flugvélum
Erlendis
Alls
Ísland
0
6
9
3
2012 2013 2014 2015 2016
12
Heimild: SamgöngustofaAFP
Í flugstjórnarklefa Hættulegt er að beina leysigeisla inn í stjórnklefann.
BAKSVIÐ
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Það sem af er þessu ári hafa Samgöngustofu
borist fjórar tilkynningar um atvik þar sem
leysigeisla hefur verið beint að íslenskum
flugvélum, þar af voru tvö í
síðustu viku. Öll tilvikin
voru á eða í nágrenni við
erlenda flugvelli. Á síðasta
ári var tilkynnt um fjögur
slík tilvik.
Þessum geislum er beint
með kraftmiklum leysi-
bendum sem eru ólöglegir
hér á landi, en í fyrra lagði
embætti tollstjóra hald á
rúmlega 200 slíka. Öfl-
ugustu bendarnir geta náð
allt að 30 kílómetra og þegar kraftmiklu leysi-
ljósi er beint inn í flugstjórnarklefa flugvélar
sem er á ferð getur það valdið hættulegri og
afar alvarlegri truflun hjá flugmönnum og
-stjórum og valdið varanlegum sjónskaða.
Oftast í aðflugi
Samkvæmt upplýsingum frá Samgöngu-
stofu hefur Alþjóðasamband flugfélaga skráð
fjölda tilfella þar sem flugmenn hafa orðið
tímabundið óvinnufærir vegna þessa. Sam-
bandið hefur, ásamt Alþjóðaflugmálastofn-
uninni, lýst yfir miklum áhyggjum vegna
þessara leysigeislaárása og mælast til þess að
aðildarþjóðir vinni að forvörnum og fræðslu
um alvarleikann.
Af þeim fjórum atvikum sem tilkynnt voru í
fyrra voru tvö hér á landi. Í báðum tilvikum
var um að ræða flugvélar Flugfélags Íslands, í
annað skiptið í Reykjavík og hitt á Akureyri.
Samkvæmt upplýsingum frá Samgöngu-
stofu eiga leysigeislaárásir sér oftast stað í að-
flugi, sem ásamt flugtaki er sá hluti flugsins
sem er viðkvæmastur fyrir. Næstalgengast er
að geislunum sé beint að flugvélum þegar þær
hækka flugið og þá eru einnig nokkur skráð
tilvik sem hafa átt sér stað þegar vélin tekur á
loft. Frá árinu 2012 og fram til dagsins í dag
hefur Samgöngustofa fengið upplýsingar um
33 tilvik af þessum toga. Tíu þeirra voru hér á
landi, 23 erlendis og samkvæmt upplýsingum
frá Samgöngustofu er þar fyrst og fremst um
að ræða ýmis Evrópulönd.
Í næstum öllum tilvikum er leysigeislinn
sem notaður er við árásirnar grænn að lit, en
einnig eru dæmi um að hann sé blár.
Erfitt að lesa á mæla og skjái
Þórólfur Árnason, forstjóri Samgöngustofu,
segir að mesta hættan af geisla leysibendis sé
í aðflugi og lendingu. „Geislinn getur ekki ein-
ungis blindað flugstjórann og flugmanninn
heldur lýsist flugstjórnarklefinn upp með
grænu ljósi sem gerir það að verkum að lestur
á mæla getur verið mjög erfiður, því mælar
og tölvuskjáir í klefanum eru oft grænir,“ seg-
ir Þórólfur og segist ekki vita til þess að nokk-
urn tímann hafi tekist að gera neinn ábyrgan
fyrir þessu athæfi, enda geislanum gjarnan
beint að flugvélunum úr talsverðri fjarlægð.
„Vissulega getur verið um saklausan leik ung-
menna að ræða og þannig er það líka í mörg-
um tilvikum. Engu að síður er þetta stór-
hættulegt athæfi sem getur valdið miklum
skaða,“ segir hann.
Flugstjórnarklefinn lýsist upp
 Kraftmiklum leysigeislum var beint í tvígang að flugvélum í innanlandsflugi í fyrra  Þetta er stór-
hættulegt athæfi sem getur valdið miklum skaða, segir forstjóri Samgöngustofu  Fjögur tilvik í ár
Þórólfur
Árnason
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 2016
Bjarni Berg Elfarsson, flugstjóri hjá Ice-
landair, varð fyrir geisla frá leysibendi síð-
astliðið haust, þegar hann var við stjórnvöl-
inn á flugvél sem var í aðflugi að
Kastrup-flugvelli í Kaupmannahöfn.
Bjarni og aðstoðarflugmaður vélarinnar
höfðu tekið sjálfstýringuna af og voru í um
500 feta hæð yfir jörðu þegar geisla var beint
að stjórnklefa vélarinnar. Um mínúta var í
áætlaða lendingu.
„Við vorum í aðflugi, á stuttri lokastefnu,
þegar við sáum leysigeisla sem kom frá smá-
bátahöfn sem er norður af lokastefnu braut-
arinnar. Það var greinilegt að sá sem beindi
honum var að leitast við að beina geislanum
að stjórnklefanum, því hann vafraði aðeins
áður en hann hitti beint á klefann,“ segir
Bjarni.
Að hans sögn blinduðust þeir algerlega
þegar geislinn hitti klefann. „Besta leiðin til
að lýsa þessu er að þetta er svipað og rafsuðu-
blinda, við blinduðumst báðir tímabundið. Ég
sagði flugmanninum að beygja sig strax und-
ir mælaborðið þannig að hann hefði þá getað
tekið við vélinni ef ég hefði blindast alger-
lega,“ segir hann.
Hefur lent í fleiri tilvikum
Bjarni segir að svartamyrkur hafi verið úti
og ekkert tunglsljós. Nætursjón þeirra
beggja takmarkaðist tíma-
bundið og hann segir mildi
að ekki hafi farið verr.
Hann tilkynnti dönskum
flugmálayfirvöldum strax
um atvikið á meðan vélin
var enn í loftinu, lögregla
fór þegar á staðinn þaðan
sem geislinn barst en þá
var sökudólgurinn á bak og
burt.
Bjarni og samstarfs-
maður hans fundu báðir fyrir óþægindum í
augum næstu daga og þurftu að leita til augn-
læknis. Hvorugur varð fyrir varanlegum
skaða á augum.
Að mati Bjarna hefði atvikið auðveldlega
getað hamlað heimför vélarinnar, því leysi-
geislinn hefði getað haft þau áhrif á sjón
þeirra að þeir hefðu ekki getað flogið henni
til baka. „Það gæti vel gerst við svona að-
stæður og ég þekki dæmi um það erlendis
frá,“ segir Bjarni.
„Mín skoðun er sú að ef þetta gerist við
slæm veðurskilyrði í lendingu gæti það haft
alvarlegar afleiðingar.“
Bjarni hefur lent í áþekkum tilvikum áður,
aðallega á flugvöllum víða um Evrópu en ekki
hér á landi. „En það hefur aldrei verið svona
vel miðað eins og þarna í Kaupmannahöfn.“
Blinduðust þegar geisla
var beint inn í klefann
Bjarni Berg
Elfarsson
Loftkæling
Funahöfða 7, 110 Reykjavík, s. 577 6666
og varmadælur
Jóhannes Tómasson
johannes@mbl.is
Prófkjör Pírata í Reykjavíkur-
kjördæmum og Suðvesturkjördæmi
hefst þriðjudaginn 2. ágúst kl. 18 í
rafrænu kosningakerfi Pírata og
stendur yfir til kl. 18 hinn 12.
ágúst. Píratar munu halda sameig-
inlegt prófkjör fyrir ofangreind
kjördæmi og mun sá sem náði
fyrsta sætinu síðan velja sér kjör-
dæmi sem hann býður sig fram í.
Flokksmeðlimum fjölgað
Þeir sem vildu eiga kosninga-
rétt í prófkjörinu þurftu að gerast
flokksmeðlimir fyrir 11. júlí. Þeir
sem tryggðu sér kosningarétt í
tæka tíð fyrir prófkjör á höfuð-
borgarsvæðinu eru um 2.200 en má
ætla að það verði fleiri eftir sam-
keyrslu við þjóðskrá. Flokks-
meðlimir Pírata eru enn færri en
meðlimir Vinstrihreyfingarinnar og
Sjálfstæðisflokksins, en þessir þrír
flokkar njóta mests stuðnings sam-
kvæmt nýjustu könnun Gallup og
hafa Píratar mest fylgi, eða 27,9%.
Sigríður Bylgja Sigurjónsdóttir,
framkvæmdastjóri Pírata, kvaðst
ekki hafa áhyggjur af því þegar
Morgunblaðið ræddi við hana í
gær. „Mér finnst fólk sem tekur
þátt í skoðanakönnunum sýna stöð-
ugan stuðning við Pírata vegna
málefnanna.“ Hún bætti því við að
fólk kysi ekki endilega þá flokka
sem það væri skráð í, en samtals
væru meðlimir VG á höfuðborg-
arsvæðinu og í Suðvesturkjördæmi
3.593 og eru meðlimir Sjálfstæð-
isflokksins í sömu kjördæmum vel á
þriðja tug þúsunda.
Fjöldi skráðra meðlima fyrir
prófkjör er ekki vandamál
Morgunblaðið/Eggert
Fundað Birgitta Jónsdóttir fylgist
grannt með á aðalfundi Pírata.
 Prófkjör Pírata
er á næsta leiti