Morgunblaðið - 29.09.2016, Blaðsíða 80

80 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 2016
AUKIN ÞJÓNUSTA
VIÐ EIGENDUR SKODA
• Bílson er sérhæft og vottað þjónustuverkstæði sem
uppfyllir allar ströngustu kröfur Skoda.
• Fullkomin forgreiningarstöð þar sem greina má flest
allt um ástand bílsins og gæði.
• Bílson hefur gæðavottun Bílgreinasambandsins með gæðaúttekt frá BSI á Íslandi auk
starfsleyfis til endurskoðunar frá Samgöngustofu.
Við leitumst við að vera samstíga því besta í Evrópu.
Komið, sjáið og sannfærist.
Kletthálsi 9 • Sími 568 1090
- V E R K S T Æ Ð I Ð -
Kletthálsi 9 • 110 Reykjavík • Sími 568 1090 • bilson@bilson.is • bilson.is
VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Öll verkefni með Stefani eru
draumaverkefni,“ segir Stefán Hall-
ur Stefánsson leikari um nafna sinn
Stefan Metz sem leikstýrir leikritinu
Horft frá brúnni eftir Arthur Miller í
þýðingu Sigurðar Pálssonar sem
frumsýnt verður á Stóra sviði Þjóð-
leikhússins annað kvöld kl. 19.30.
Líkt og í fyrri uppfærslun Metz
hannar Sean Mackaoui leikmynd og
búninga, en að þessu sinni sækir
hann sér innblástur í rökkurmyndir
(e. film noir) eftirstríðsáranna.
Horft frá brúnni, sem frumflutt
var í New York árið 1955, fjallar um
hafnarverkamanninn Eddie Car-
bone og Beatrice eiginkonu hans
sem gengið hafa Katrínu, systur-
dóttur Beatrice, í foreldrastað. Fjöl-
skyldan skýtur skjólshúsi yfir Ro-
dolfo og Marco, tvo unga menn frá
Sikiley sem eru ólöglegir innflytj-
endur. Fljótlega verður Katrín ást-
fangin af Rodolfo, sem endurgeldur
tilfinningar hennar. Eddie hefur
ávallt lagt sig fram um að vernda
fósturdóttur sína og tekur þá af-
drifaríku ákvörðun að skilja elskend-
urna ungu að. Með hlutverk Eddie
fer Hilmir Snær Guðnason, Beatrice
leikur Harpa Arnardóttir, Katrínu
túlkar Lára Jóhanna Jónsdóttir, Ro-
dolfo leikur Snorri Engilbertsson og
Marco túlkar Stefán Hallur Stef-
ánsson. Auk þeirra leika í sýning-
unni Arnar Jónsson, Baltasar Breki
Samper, Hallgrímur Ólafsson og
Baldur Trausti Hreinsson.
Erfitt að breyta eðlinu
„Ég á mér miklu fremur drauma-
fólk að vinna með heldur en drauma-
verk,“ segir Harpa Arnardóttir og
bætir við: „Og hér erum við í
draumagrúppu.“ Undir þetta tekur
Stefán Hallur: „Í seinni tíð skipta
verkin kannski minna máli, en meira
máli skiptir samtalið sem á sér stað
milli leikstjóra, leikhóps og verks-
ins.“
Í samtali við Hörpu og Stefán Hall
benda þau á að Metz og Mackaoui
hafi valið að setja verkið upp í um-
gjörð ritunartímans þar sem fólk af
ítölskum uppruna býr og starfar í
hafnarhverfum New York um miðja
síðustu öld.
Hvert finnst ykkur vera
megininntak leikritsins?
„Verkið fókúserar á tilraun mann-
eskju til að takast á við óreiðuna
innra með sér. Þannig kallast það
sterklega á við grísku harmleikina,“
segir Harpa og bendir á að Alfieri,
sem Arnar Jónsson túlkar, sé í hlut-
verki gríska kórsins sem vari við at-
burðum. „Tilfinningalíf manneskj-
unnar, sálin og átökin breytast
ekkert milli kynslóða og því talar
þetta leikrit jafn sterkt til okkar í
dag og fyrir rúmum sextíu árum
þegar það var skrifað – með sama
hætti og grísku harmleikirnir tala
enn til okkar þótt liðin séu 2.500 ár
síðan þeir voru samdir,“ segir Harpa
og bendir á að þegar innra lífið taki
yfir geti fólk upplifað það sem nátt-
úruundur eða jafnvel náttúru-
hamfarir.
„Mannlegt eðli er mjög sterkt
mótíf í þessu verki og eðli okkar
breytist mjög lítið – þannig séð. Við
erum alltaf að reyna að skilja það og
í samhengi við lögin sem ríkja í sam-
félagi okkar, bæði skráðu lögin og
óskráðu,“ segir Stefán Hallur og
heldur áfram: „Ólöglegu innflytj-
endur verksins eru ólöglegir af því
að lögin segja að þeir séu það. En
þeir eru hluti af fjölskyldunni og
tengjast öðrum persónum verksins
blóðböndum. Leikritið býður upp á
áhugaverða stúdíu í samspili laga
samfélagsins og eðli manneskjunnar
sem engin lög ná til. Vissulega mætti
segja að einhvers konar siðferðislög
nái til eðlis manneskjunnar, en á
meðan við getum breytt lögum sam-
félagsins er mun erfiðara að breyta
eðlinu,“ segir Stefán Hallur og bend-
ir á að líkt og í grísku harmleikj-
unum skynji áhorfendur að Horft frá
brúnni fljótt í hvað stefni.
Allar tilfinningar réttmætar
„Allar tilfinningar eru réttmætar
en þegar þeim er ýtt ofan í kjallara
og settur smekklás fyrir geta þær
grasserað með þeim afleiðingum að
allt springur í loft upp,“ segir Harpa
þegar hún er spurð um viðbrögð
Beatrice við ást eiginmanns hennar,
Eddie, á annarri konu. „Getan til að
tjá skynjun sína, tilfinningar og
veruleika skapar heilbrigða ein-
staklinga og þar með heilbrigt sam-
félag,“ segir Harpa og tekur fram að
þótt Eddie geri ljóta hluti sé engu að
síður auðvelt að hafa samúð með
honum sem tragískri hetju.
„Í gegnum verkið skiljum við
Eddie – en það þýðir ekki endilega
að við samþykkjum hegðun hans. Við
getum speglað okkur í vanda hans og
vali, því öll höfum við, líkt og hann,
staðið frammi fyrir því erfiða vali
hvort við hyggjumst fylgja hjartanu
eða huganum. Hann lendir í ógöng-
um vegna þess hvernig hann velur að
fylgja niðurbældum tilfinningum
sínum eftir,“ segir Stefán Hallur og
bendir á að Eddie fylgi vissulega
skráðum lögum samfélagsins en
brjóti hin óskráðu, sem sé dauða-
synd í heimi verksins.
Erum öll í sama liði
„Ég kann vel við Beatrice,“ segir
Harpa þegar hún er spurð um hlut-
verk sitt. „Beatrice er sterk kona
sem elskar manninn sinn og fóstur-
dótturina. Hún reynir að spila úr
þeim spilum sem hún fær á hendi,“
segir Harpa og bendir á að lykillinn
að góðum leik sé að þykja vænt um
fólk og hafa samkenndina að leiðar-
ljósi.
„Ég held að allir geti sett sig í spor
Eddie, því við höfum öll svikið bæði
okkur sjálf og aðrar manneskjur á
einn eða annan hátt,“ segir Stefán
Hallur. Spurður nánar um Marco
segir Stefán Hallur að hann lifi
svart/hvítu lífi. „Rétt er rétt og rangt
er rangt, sem þýðir að það eru engin
grá svæði í tilveru Marcos. Sem kall-
ast mjög vel á við útlitsstílinn sem
við erum að vinna með í sýningunni,“
segir Stefán Hallur, en eins og fyrr
var getið sækja útlitshönnuðir sýn-
ingarinnar innblástur sinn í rökk-
urmyndirnar. „Við erum að vinna
með nærmyndir á sviðinu án þess að
nota myndavél,“ segir Stefán Hallur
og bendir á að fyrir vikið sé sýningin
mjög tæknilega krefjandi, enda sé
hringsviðið mikið notað og flakkað
hratt milli herbergja í leikmyndinni,
auk þess sem samvinna leikara við
tæknimenn leikhússins sé mjög mik-
il í því að koma leikmunum inn og út
af sviðinu án þess að það heyrist.
„Allir þurfa að vera á tánum,“ segir
Stefán Hallur.
Í samtali við Ara Matthíasson
þjóðleikhússtjóra fyrr í haust sagði
hann alla leikara hússins sækjast
eftir því að vinna með Stefan Metz.
Hvers vegna er hann svona vinsæll?
„Hann er fyrst og fremst yndisleg
manneskja og listamaður,“ segir
Stefán Hallur, sem unnið hefur tvær
aðrar sýningar með Metz, þ.e. Eld-
raunina og Fjalla-Eyvind og Höllu.
„Stefan lítur svo á allir starfsmenn
leikhússins sem að sýningunni koma
séu í sama liði. Þótt vissulega séu
mjög sterk leikstjórnareinkenni á
sýningum hans eru allir með í rann-
sóknarvinnunni og fá rödd í samtal-
inu,“ segir Stefán Hallur.
„Hann er kröfuharður og heiðar-
legur, en samtímis mildur og af-
skaplega gjafmildur og hlýr. Hann
er mjög næmur fyrir starfi leikarans
án þess að verða meðvirkur, því
hann þorir alveg að segja það sem
þarf að segja,“ segir Harpa. „Það er
augljóst að honum þykir vænt um
fólk sem leikstjóri á sama tíma og
honum þykir mjög vænt um verkefni
sín. Það er því alltaf mjög gaman í
vinnunni undir hans stjórn,“ segir
Stefán Hallur og bætir við: „Stefan
býr yfir kröfuharðri mýkt. Þetta er
lýðræðislegt einræði.“
Að lokum er ekki hægt að sleppa
Hörpu og Stefáni Halli án þess að
spyrja hvort þau séu farin að hlakka
til frumsýningarinnar.
„Við fáum áhorfendur í sal á
rennsli kvöldsins [þriðjudag] í fyrsta
sinn, sem verður mjög spennandi,
því það kemur svo mikil orka með
áhorfendum. Við erum því komin
með fiðrildi í magann,“ segir Harpa.
Skal fylgja hug eða hjarta?
 Þjóðleikhúsið frumsýnir Horft frá brúnni eftir Arthur Miller í leikstjórn Stefans Metz annað kvöld
Ljósmynd/Hörður Sveinsson
Myrkur Hilmir Snær Guðnason, Harpa
Arnardóttir, Stefán Hallur Stefánsson, Lára
Jóhanna Jónsdóttir og Snorri Engilbertsson í
hlutverkum sínum í Horft frá brúnni.