Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.2015, Blaðsíða 14

14 Fréttir Erlent
R
éttarhöld yfir Hissene
Habre, fyrrverandi leiðtoga
Afríkuríkisins Tsjad, hófust
síðastliðinn mánudag
en daginn eftir var þeim
frestað til 7. september. Ástæðan er
sú að hvorki Habre né lögfræðingar
hans vildu segja aukatekið orð við
dómarann. Sagðist hann vera sak-
laus af öllum ákærum.
Með 40 þúsund morð
á samviskunni
Hinn 72 ára Habre er ákærður
fyrir glæpi gegn mannkyninu og
er sagður hafa borið ábyrgð á yfir
40 þúsund pólitískum morðum og
pyntingum á mönnum í hundruð
þúsunda tali á þeim átta árum sem
hann var við völd, frá 1982 til 1990.
Honum hefur verið lýst sem afrísku
útgáfunni af suðurameríska ein-
ræðisherranum Augusto Pinochet
en báðir voru þeir lengi í útlegð án
þess að réttað væri yfir þeim.
Stuðningur frá CIA
Habre hrifsaði til sín völdin í Tsjad
af Goukouni Queddei, félaga sínum
og fyrrverandi uppreisnarmanni
sem hafði unnið kosningarnar í
landinu. Talið var að Habre hefði
notið stuðnings bandarísku leyni-
þjónustunnar, CIA, til að ná völdum
í von um að hann aðstoðaði Banda-
ríkin í baráttunni gegn Muammar
Gaddafi, þáverandi leiðtoga Líbíu.
Valdaránið fór fram á sama tíma
og Tsajd var í stríði við Líbíu vegna
Aozou-svæðisins, sem er við landa-
mæri landanna tveggja. Með að-
stoð Bandaríkjanna og Frakka tókst
hersveitum Habre að hrekja líbíska
herinn úr landinu árið 1983.
Tók evrópska gísla
Habre vakti fyrst heimsathygli árið
1974 þegar hópur uppreisnar-
manna á hans vegum tóku þrjá
Evrópumenn sem gísla og kröfðust
lausnargjalds. Einn gíslanna,
franski vísindamaðurinn Francoise
Claustre, var 33 mánuði í haldi í
hellum í norðurhluta Tsjad. Það
kom samt ekki í veg fyrir að Frakkar
aðstoðuðu Habre nokkrum árum
síðar, að því er fréttavefur BBC
greindi frá.
Margar fjöldagrafir
Á meðan Habre var við völd þurfti
hann að brjóta á bak aftur margar
uppreisnir en mannréttindasam-
tökin Amnesty International segja
að það afsaki ekki brotin sem voru
framin í stjórnartíð hans.
„Stjórnvöldin í Tsjad beittu
hræðslustjórnun af yfirlögðu ráði
til að stöðva allan mótþróa,“ sagði
Amnesty en fjöldi fólks hvarf spor-
laust í landinu á þessum tíma og
undanfarin ár hafa þar fundist
margar fjöldagrafir.
Pyntingar í gamalli sundlaug
Talið er að Habre hafi séð persónu-
lega um að stjórna lögreglusveitinni
DDS, sem almenningur í landinu
hræddist mjög. Einn af stöðunum
sem sveitin notaði til að pynta fólk
var neðanjarðar þar sem áður hafði
verið sundlaug.
Raflost var gefið, fólk var kæft
þangað til það var nær dauða en
lífi, gasi var sprautað í augu þess og
notast var við pyntingaraðferðina
„supplice des baguettes“ þar sem
tvær spýtur þrýstu hvor sínum
megin á höfuð fólks og krömdu þau.
Einn þeirra sem lifðu pyntingarnar
af hélt að heilinn í honum væri að
springa þegar hann gekk í gegnum
„supplice des baguettes“.
Aðrir voru settir í svokallaða
„diete noire“ eða hungurmegrun
og þeirra beið ekkert annað en
dauðinn. Að sögn Mannréttinda-
vaktarinnar voru meðlimir hreyf-
inga allra þjóðarbrota Tsjad undir
smásjá lögreglusveitarinnar.
Flúði til Senegal
Á endanum tókst núverandi for-
seta landsins, Idriss Deby, að hrekja
Habre frá völdum. Í kjölfarið flúði
Habre til Senegal þar sem hann hef-
ur látið lítið fyrir sér fara í 22 ár.
Meint fórnarlömb hans, með að-
stoð Mannréttindavaktarinnar, hafa
í áraraðir reynt að koma honum fyrir
dómstóla. Það bar engar árangur fyrr
en dómstólar í Belgíu fyrirskipuðu
handtöku hans árið 2005 eftir
fjögurra ára rannsókn. Senegölsk yf-
irvöld brugðust við með því að setja
Habre í stofufangelsi og núna á loks-
ins að rétta yfir honum.
Horfist í augu við fórnarlömbin
Réttarhöldin fara fram í Dakar í
Senegal og er þetta í fyrsta sinn
sem réttað er yfir fyrrverandi leið-
toga Afríkuríkis í öðru Afríkuríki.
Ólíkt Pinochet sem dó áður en hægt
var að rétta yfir honum þarf Habre
núna að horfast í augu við fórnar-
lömb sín fyrir dómstólum. n
Helgarblað 25.–27. júlí 2015
Verið alltaf velkomin í Kolaportið!
Opið laugardaga og sunnudaga kl. 11-17.
Næg bílastæði við
Kolaportið
Það liggja allar leiðir til okkar – veldu þína!
Kolaportið
er umkringt af
bílastæðahúsum.
Vesturgata · Mjóstræti
Fjöldi stæða 106
Ráðhúsið · Tjarnargata 11
Fjöldi stæða 130
Traðarkot · Hverfisgata 20
Fjöldi stæða 270
Kolaportið · Kalkofnsvegur 1
Fjöldi stæða 270
K
V
IK
A

Loksins réttað
yfir aLræmdum
afríkuLeiðtoga
Habre Stjórnaði
Tsjad með harðri
hendi frá 1982 til
1990.
n Hissene Hibre er sakaður um glæpi gegn mannkyni
n Var í útlegð í Senegal n Sakaður um aðild að 40 þúsund morðum
Með páfanum Habre ásamt
Jóhannesi Páli páfa í opinberri
heimsókn hins síðarnefnda til Tsjad
árið 1990.
Fimmta stærsta Afríkuríkið
Tsjad er staðsett í Mið-Afríku og á landamæri að Líbíu, Súdan, Mið-Afríkulýðveldinu,
Kamerún, Nígeríu og Níger. Tsjad er fimmta stærsta ríki Afríku að flatarmáli og þar búa
um tíu milljónir manna. Árið 1960 öðlaðist Tstjad sjálfstæði frá Frökkum. Opinber tungu-
mál eru arabíska og franska. Fjölmörg þjóðarbrot eru í landinu og hafa átök og uppreisnir
þar verið tíðar.
Freyr Bjarnason
freyr@dv.is
Hækka gift-
ingaraldur
Spánn hefur ákveðið að breyta
lögum um hjónaband og nú verða
einstaklingar sem vilja gifta sig
að vera orðnir sextán ára. Áður
gátu drengir og stúlkur sem voru
orðin fjórtán ára gengið í hjóna-
band með leyfi dómstóla. Þessu
hefur nú verið breytt og eru lögin
nú á pari við lög í flestum ríkjum
Evrópu. Á árinum 2000–2014 giftu
365 börn á aldrinum 14–16 ára sig.
Stutt er síðan Spánn breytti
lögum um það að einstaklingar
sem hefðu náð þrettán ára aldri
mættu stunda kynlíf og er nú lög-
brot að hafa kynmök við börn
undir sextán ára aldri.
Gera þig að
pókersnillingi
Virti vísindarannsóknaskólinn
MIT, Massachusetts Institute
of Technology, í Cambridge í
Bandaríkjunum hefur ákveðið að
bjóða upp á ókeypis námskeið í
póker. Það er viðskiptafræðingur
sem ákveðið hefur að setja öll
námsgögn sín á vefinn og gefa
óhindraðan aðgang að þeim.
Nemendur geta æft sig á spjall-
borðum og í rauntímaleikjum
með gervipeningum. Hugmyndin
er sú að námskeiðið geti kennt
nemendum sitthvað á viðskipta-
heiminn og er hluti af opnu há-
skólakerfi skólans.