Dagblaðið Vísir - DV - 25.07.2015, Blaðsíða 67

Helgarblað 25.–27. júlí 2015 Fólk Viðtal 23
að mínu mati. Mér finnst stundum
eins og Samfylkingin hafi verið
stofnuð í því skyni að vera Sjálfstæð­
isflokkurinn á vinstri vængnum. Hún
átti að verða hinn turninn í pólitík­
inni gegn Sjálfstæðisflokknum. Póli­
tíkin átti síðan að snúast um átök
þarna á milli. Þetta er svona tveggja
póla pólitík sem ég skrifa ekki undir.
Heimurinn er margpóla.“
Allt er undir
Þú lítur ekki svo á að það sé í eðli
Bjartrar framtíðar að vera á móti
Sjálfstæðisflokknum?
„Alls ekki. Mér finnst Sjálfstæð­
isflokkurinn stundum of hallur
undir sérhagsmuni á kostnað al­
mannahagsmuna og innan hans
er ýmis gamall farangur. Við erum
á móti þannig pólitík. Það er í eðli
okkar. En svo er Sjálfstæðisflokk­
urinn sem betur fer orðinn allt ann­
að fyrirbrigði en hann var. Hann er
ekki lengur risastór. Hann er 22 pró­
senta flokkur, hefur ýmsa galla og
ég myndi ekki vera í honum og ekki
kjósa hann, en okkur hefur gengur
ágætlega að starfa með honum.
Það hafa komið upp mál í þinginu
sem við í Bjartri framtíð erum miklu
opnari fyrir en vinstri flokkarnir. Við
erum opin fyrir fjölbreyttu rekstrar­
formi í heilbrigðisþjónustu, þótt við
viljum alls ekki koma á kerfi þar sem
aðilar græða á sjúkdómum annarra.
Þar liggja mörkin. Við sjáum líka alls
konar möguleika til einkareksturs og
meira frelsis í menntakerfinu sem
gætu orðið til framfara og aukið val­
möguleika fólks. Þarna er ákveðinn
samhljómur með Sjálfstæðisflokkn­
um.
Við erum frjálslyndur flokkur,
við erum ekki sósíal demókratar.
Það þýðir að við viljum sjá meiri
samkeppni á markaði og al­
mennt minni ríkisafskipti. Í sjávar­
útvegskerfinu viljum við mark­
aðslausnir og uppboð á kvóta. Við
tölum fyrir samkeppni og frelsi.
Björt framtíð er ekki eins
máls flokkur. Við erum alls kon­
ar. Við erum flokkur neytenda og
heimila. Við erum á móti verndar­
tollastefnu og viljum uppstokkun
í landbúnaðar kerfinu. Við höfum
auglýst efir stefnu í gjaldmiðilsmál­
um og viljum lægri vexti. Við erum
flokkur skóla og menntunar. Það
þarf að skapa skólakerfi sem dregur
fram hæfileika hvers og eins. Það
er óþolandi að ung manneskja sem
vill verða pípulagningamaður flosni
kannski úr námi af því að hún er slök
í íslensku. Þessu þarf að breyta.
Við leggjum mikla áherslu á heil­
brigðismál og það er ótrúlegt að ekki
skuli vera hægt að byggja upp al­
mennilega heilsugæslu á Íslandi og
reka almenna opinbera lýðheilsu­
stefnu, svo ekki sé talað um það
verk efni að byggja upp almenni­
legan þjóðarspítala, sem vonandi er
þó komið á rekspöl núna. Svo getur
maður orðið foxillur yfir því hvernig
við höfum verið að umgangast
orkuauðlindir okkar, selt orkuna á
gjafvirði og síðan horft upp á það
að stór álfyrirtæki fari með hagn­
aðinn úr landi með skattabrell­
um. Ef við á annað borð ætlum að
virkja – í sátt við náttúruna, sem
er grundvallar atriði – þá eigum
við að reyna að fá almennilegt
verð fyrir afurðina. Það er í raun­
inni ótrúlegt hversu erfiðlega það
hefur gengið fyrir Íslendinga að
skapa almennilegan arð af auð­
lindum þjóðarinnar og að skipta
arðinum réttlátlega.
Það skortir meiri fjölbreytni
í atvinnulífið, það þarf að fjár­
festa í nýsköpun, skapandi
greinum og grænum iðnaði og
skapa þannig samfélag þar sem
ungt fólk getur fundið starf við
sitt hæfi. Þannig eykst
velmegun. Það þarf líka
að bæta lífskjör með því
að ná niður verðlagi og
auka stöðug leika. Svo
eru það umhverfismál­
in. Umhverfismálin eru
stærsta viðfangsefni 21.
aldar og þýða breytingar
á lífsstíl og breytingar
á borgarmynstri. Stað­
setning Reykjavíkurflug­
vallar er til dæmis um­
hverfismál, snýst um að
borgin vill breyta hegð­
unarmynstri borgarbúa
í þágu umhverfisvernd­
ar og lýðheilsu. Og það er
fleira og fleira sem Björt
framtíð lætur sig varða. Allt er undir.
Mannréttindamál eru okkur mjög
hugleikin og virðast oft gleymast.
Þar er pottur brotinn víða. Varðandi
innflytjendamál til dæmis, þá skil
ég ekki af hverju við tökum ekki við
fleiri innflytjendum og mér finnst
ömurlegt hvað við leggjum lítið til
þróunarmála sem samfélag.“
„Ísland best í heimi“ póllinn
Hvaða flokkur finnst þér standa
fjærst ykkur í Bjartri framtíð?
„Það finnst mér vera Fram­
sóknarflokkurinn.“
Hvernig finnst þér Framsóknar-
flokkurinn vera undir forystu Sig-
mundar Davíðs?
„Í Framsóknarflokknum hafa
alltaf verið tveir armar. Annars
vegar armur þar sem ríkir mjög
sterk þjóðernishyggja, eins konar
„Ísland, best í heimi“ nálgun, sem
við höfum séð í málflutningi for­
sætisráðherra og líka forseta Íslands.
Og hins vegar frjálslyndur armur
sem leggur áherslu á opnara sam­
félag og meira umburðarlyndi. Ég
minni á að Framsóknarflokkurinn
var til dæmis í fararbroddi varð­
andi réttindi samkynhneigðra á sín­
um tíma. Baráttunni milli þessara
tveggja arma lauk með því að þessi
„Ísland best í heimi“ póll varð ofan
á. Þar eru fluttar ræður sem eru svo
uppfullar af rembingi að ég gæti
aldrei kennt mig við þær. Annars er
ég ekki mikið að velta Framsóknar­
flokknum fyrir mér. Ég var þar í tvö
ár og komst að því að þar á ég ekki
heima.“
Þú varst líka í Samfylkingunni í smá
tíma. Af hverju áttirðu erfitt með að
fóta þig í þessum tveimur flokkum?
„Ef ég á að vera í pólitík þá vil
ég vera í pólitík sem mér finnst
spennandi og í samstarfi við fólk
sem er nokkurn veginn á sömu
blaðsíðunni um nálgun á lífið og til­
veruna. Ég nenni ekki að taka þátt í
einhverju sem ég hef ekki trú á. Ég
er frjálslyndur stjórnmálamaður.
Í góðu þjóðfélagi getur fólk nýtt
hæfileika sína og fundið sinn stað.
Hlutverk ríkisvaldsins á að vera að
bjóða upp á góðan stuðning fyrir
fólk, gott menntakerfi, trausta heil­
brigðisþjónustu og öryggisnet í vel­
ferðarkerfinu. Fallegt þjóðfélag er
frjálst og fjölbreytt og þar er fólki
treyst til að rækta sína hæfileika,
læra af mistökum sínum og halda
áfram.
Alþingi samþykkti fyrir nokkrum
árum tillögu sem ég ásamt þing­
mönnum úr öllum flokkum lagði
fram um að notendastýrð persónu­
leg aðstoð fyrir fatlað fólk skyldi
verða lögfest þjónustuform. Úr
urðu, í bili, 50 samningar sem gjör­
breyttu lífi fólks, færðu fötluðu fólki
möguleika á sjálfstæðu lífi. Ég leiddi
þetta verkefni á síðasta kjörtímabili
og varði í þetta miklum tíma. Það
er mannréttindamál að fatlað fólk
fái að ráða sínu lífi og enn er langt í
land. Maður hittir fólk sem er hrætt
við þetta og spyr: Getur þetta fólk
ráðið sér sjálft? Ég svara afdráttar­
laust: Já!
Mínir mælikvarðar á pólitík eru
klassískt frjálslyndir. Ég vil vera í
þannig flokki. Flokki sem treystir
fólki og metur það sem gæði og kost
að fólk er alls konar, og jafnvel miklu
meira alls konar en við gerum okkur
almennt grein fyrir.“
Var ungur að hlera
stjórnarmyndunarviðræður
Faðir Guðmundar, Steingrímur Her­
mannsson, var afar farsæll stjórn­
málamaður, formaður Framsóknar­
flokksins og forsætisráðherra, eins
og faðir hans, Hermann Jónasson, afi
Guðmundar. Guðmundur er spurð­
ur hvort þessi pólitíska arfleifð hafi
haft áhrif á hann og hvort hann hafi
einhvern tíma verið í uppreisn gegn
henni. „Nei, aldrei neitt sérstaklega,“
segir hann. „Ég var bless­
unarlega alinn upp við
það að ég ætti að taka
mínar eigin ákvarðanir.
Línan var kannski helst
dregin við það að kjósa
ekki Sjálfstæðis flokkinn.
Ég ólst upp með stjórn­
málin inni á heimilinu
og var á miklu mótunar­
skeiði á þeim tíma þegar
pabbi var hvað mest í
pólitíkinni. Mjög ungur
var ég að hlera stjórnar­
myndunarviðræður og
drakk pólitíkina í mig. Ég mun
alltaf búa að því. Það að ræða við
pabba um pólitík í gegnum tíð­
ina var oft mjög lærdómsríkt.
Stundum tókumst við á, því okkur
greindi á um marga hluti.
Pabbi sagði að maður ætti ekki
að missa svefn yfir pólitík en ég
held samt að hann hafi gert það.
Það eru svo miklar tilfinningar í
pólitíkinni. En ég held að hann
hafi haft gaman af því að starfa
þar.“
Hefur hann að einhverju leyti ver-
ið þér fyrirmynd sem stjórnmála-
maður – hvað lærðirðu af honum?
„Hann var mikill mannasættir.
Oft sagði hann að það hefði komið
sér á óvart hvað það að setjast nið­
ur og ræða málin bætti oft hlutina.
Hann hefði kannski komið að
borðinu með ákveðna skoðun en
orðið beinlínis undrandi á því hvað
málið batnaði mikið þegar aðrir,
með aðrar skoðanir, höfðu lagt sitt
innlegg í púkkið líka. Ég reyni að til­
einka mér þetta. Þetta er ákveðin trú,
traust sem maður sýnir öðrum í líf­
inu. Að vera ekki þvermóðskufullur
og stífur.“
Davíð eins og helstirni
Hvernig kanntu þá við þig á þingi?
„Ég kann vel við mig. Ég hef
ástríðufullan áhuga á pólitík og póli­
tískri sögu, því hvernig stefnur og
straumar birtast í pólitík og hver úr­
lausnarefnin eru. Ég mun alltaf hafa
þennan áhuga, sama hvort ég er í
pólitík eða geri eitthvað annað. Mér
finnst til dæmis mjög gaman að lesa
lög og velta fyrir mér hvernig er hægt
að bæta þau.
En svo er það hitinn, dómarnir,
yfirlýsingarnar, athugasemdakerfin,
allt þetta tekur maður stundum inn
á sig. Mér finnst ekki gaman að lesa
að ég sé bara í pólitík til að komast
í mötuneytið eða vegna þess að ég
vilji vera í þægilegri innivinnu. Og
svo les maður bullið í Davíð Odds­
syni sem mér finnst hafa fullkomn­
að ósanngirni sem stílbragð og lífs­
viðhorf. Hann er eins og helstirni
sem eys illsku yfir samfélagið.
Maður sér fyrrverandi pólitíkusa
rjúka fram á völlinn og segja að allir
sem eru núna í pólitík séu ómögu­
legir. Í pólitíkinni er tekin við kyn­
slóð sem ég held að sé svo margfalt
betri en þessir gömlu stjórnmála­
menn. Þessi kynslóð, x­kynslóðin,
sem er að taka við er svo miklu
praktískari og yfirvegaðri, með
nokkrum veigamiklum undantekn­
ingum auðvitað. Hún er heldur ekki
sífellt blindfull. Ég held að í gamla
daga hafi stjórnmálamenn verið í
allt of mikilli vitleysu og óreglu. Nú
er komið á sjónarsviðið fólk sem er
almennt samviskusamt, vill af ein­
lægni bæta samfélagið fyrir sig
„Þessi kynslóð, x-
kynslóðin, sem er
að taka við er svo miklu
praktískari og yfirvegaðri,
með nokkrum veigamikl-
um undantekningum auð-
vitað. Hún er heldur ekki
sífellt blindfull. Ég held að
í gamla daga hafi stjórn-
málamenn verið í allt of
mikilli vitleysu og óreglu.
Stjórnmálamaðurinn
„Ég nenni ekki að taka
þátt í einhverju sem ég hef
ekki trú á.“ MynD ÞorMAr Vignir
Með Alexíu Vinnudagur hjá tengdaforeldrunum í
húsi þeirra í Selárdal.
Smiðurinn Þessa dagana er hann að gera upp hús í vesturbænum. MynD ÞorMAr Vignir
Fjölskyldan Í heimsókn í Lególandi.