Fréttatíminn - 18.03.2016, Blaðsíða 44

M
yn
d
| H
ar
i
Gaman Ferðir fljúga með WOW air / www.gaman.is / gaman@gaman.is
BORGAR
GAMAN!
BERLÍN 21.4 - 24.4
74.900 kr.Frá:
KÖBEN 28.4 - 1.5
59.900 kr.Frá:
DUBLIN 1.4 - 4.4
69.900 kr.Frá:

Það borgar sig að fara í borgarferð með Gaman Ferðum.
Kíktu á úrvalið á Gaman.is og finndu þína uppáhaldsborg.

sína eigin feður segja þeir það
vera gott. „Ég held samt að næsta
kynslóð eigi eftir að tengjast föð-
urnum fyrr en við, einfaldlega því
í dag taka feður miklu meiri þátt,“
segir Ívar.
„Ég hefði persónulega viljað taka
mun lengra orlof en fjárhagslega gát-
um við bara leyft okkur að ég tæki
einn mánuð,“ segir Þórhallur.
Staðalmyndir hamla mæðrum
Allt bendir til þess að ungir menn í
dag líti á það sem sjálfsagðan hlut að
vera umhyggjusamur faðir og fæst-
um finnst hlutverkið vera skerðing
að ímynd karlmennskunnar, þvert
á móti sýna rannsóknir að ungum
karlmönnum í dag finnst felast mikið
frelsi í því að geta leyft sér að vera
faðir. Ferðalag karlmanna inn á
heimilin hefur fengið athygli í seinni
tíð en þó ekki jafn mikla athygli og
krísa karlmannsins og hversu erfitt
það hafi reynst mörgum þeirra að
laga sig að nýjum veruleika og stíga
úr hlutverki þess sem sér heimilinu
farborða. En Ingólfur telur unga
feður ekki vera jafn fjötraða í stað-
almyndir og forfeður sína. Hann
telur kreppu karlmannsins liðna
á Norðurlöndum og aðrir viðmæl-
endur taka undir það. „Reynslan
hefur sýnt okkur að skaffarahlut-
verkið er ekki innprentað í gena-
samhengið heldur lærum við það af
reynslunni. Ég hef ekki orðið var við
annað en að körlum líði bara ljóm-
andi vel með þessar breytingar og í
rannsóknum tala allir feður um það
hvað það skipti miklu máli að tengj-
ast barninu sínu, þeir vilja gera þetta
aftur og helst vera lengur í orlofi.“
„Mínar rannsóknir hérlendis sýna
það sama og rannsóknir erlendis
sýna, þ.e. að mæður sem „leyfa“
Pabbahlutverkið
Pabbi var lítið heima
„Ég var í námi þegar börnin fædd-
ust þannig að sem betur fer lenti
það meira á mér en mömmu þeirra
að vera með krakkana þegar þeir
voru litlir. Maður reyndi að lesa
heima en það gekk auðvitað mjög
misjafnlega, segir Garðar Gíslason,
afi, faðir og félagsfræðikennari.
Garðar lítur með miklu þakklæti
til þessa tíma. „Maður tengir svo
vel við börnin á að vera með þeim
heima. Ég hef svo sem ekki reynslu
af öðru en ég met það þannig. Ég
vorkenndi móður þeirra mikið að
þurfa að fara svona snemma út að
vinna,“ segir Garðar sem var með
son sinn heima fyrstu sjö mán-
uðina og dóttur sína fyrstu þrjá
mánuðina. Garðar var viðstaddur
fæðingu beggja barna sinna en það
var ekki algengt á þeim tíma. „Gísli
fæddist í Noregi fyrir rúmum fjöru-
tíu árum og það fór eftir sjúkra-
húsum hvort feður fengu að vera
viðstaddir eða ekki. Við völdum
að sjálfsögðu sjúkrahús sem leyfði
feður.“
Karlinn sem svaf heima
Aðspurður um sambandið við sinn
eigin föður segir Garðar það hafa
verið lítið. „Hann var leigubílstjóri
og var alltaf að vinna. Maður sá
hann eiginlega ekkert. Svo fékk
hann heilablóðfall þegar ég var
fjórtán ára og þá kom hann heim.
Hann náði sér ágætlega upp úr
veikindunum en þá voru forsend-
urnar allt aðrar. Ég var þá orðinn
hálf fullorðinn og náði ekkert að
tengjast honum svo hann missti af
okkur systkinunum. Eins og ein-
hver sagði, þá var hann karlinn
sem kom stundum og svaf heima.“
Hverjar hafa verið mestu áskoranir
föðurhlutverksins?
„Það er bara að vera til staðar og
hlusta á börnin. Ég líki þessu oft
við hestamennskuna og taum-
haldið. Þú mátt ekki toga of fast því
þá fer hesturinn að streða en ef þú
togar ekki neitt þá endar þú bara
út í móa. Vinnan felst í að finna
jafnvægið. Stundum tókst það og
stundum ekki,“ segir Garðar sem í
dag á þrjú barnabörn.
„Það góða við afahlutverkið er
að maður er fyrst og fremst vinur
barnanna, það þarf ekkert taum-
hald. Ég tek líka eftir því að maður
sinnir barnabörnunum 150% þann
tíma sem maður er með þeim því
það er á tíma sem hentar. Og þá er
hægt að eiga miklar gæðastundir
saman. En það skemmtilegasta við
afahlutverkið er að ég leyfi þeim að
koma og kvarta yfir foreldrunum í
mér. Þau fatta að ég er pabbi þeirra
svo ég hlýt að hafa eitthvað vald
til að skamma þau og það geri ég
óhikað ef barnabörnunum finnst
þau ekki vera að standa sig.“
Hverjar voru mestu gæðastundirn-
ar með börnunum?
„Ég held það hafi verið þessir
tímar þegar við vorum í raun ekki
að gera neitt. Til dæmis var alltaf
notalegt hjá okkur á laugardags-
morgnum þegar mamma þeirra var
að vinna vaktavinnu. Þá lágum við
saman og horfðum á barnatímann
og kjöftuðum saman. Stundum
fórum við í göngutúr í Öskju-
hlíðinni eða á skíði. En við vorum
sjaldnast með eitthvað prógram.
Það var ekkert hægt að kaupa sig
frá krökkunum á þeim tíma. Það
er allt of auðvelt að losna við börn
með tölvum í dag og ég verð mjög
fúll ef mín barnabörn eru í tölv-
unni þegar ég heimsæki þau. Ég vil
miklu frekar tala við þau og búa til
gæðastundir.“
Hvað er að vera góður faðir?
„Það vilja allir vera góðir pabbar
en það eru jafnmargar útgáfur af
pöbbum og þeir eru margir. Sem
betur fer er enginn eins og það á
enginn að vera eins. Það eru engin
börn eins og þetta er spurning um
að finna rétta taktinn.“ | hh
Garðar með dóttursyni sínum, Emil. „Það góða við
afahlutverkið er að maður er fyrst og fremst vinur
barnanna, það þarf ekkert taumhald.“
Ívar Schram, félagsráðgjafi hjá Rauða Krossinum, með dóttur sína,
Snæfríði Elísabetu Schram, Davíð Berndsen tónlistarmaður með
dóttur sína, Högnu Davíðsdóttur og Þórhallur Gísli Samúelsson,
flugumferðarstjóri með dóttur sína, Katrínu Þórhallsdóttur.
pöbbunum að nýta sameiginlega
réttinn til orlofs fá að heyra það
að svona geri ekki góðar mæður.
Staðalmyndir eru því miklu frekar
að hamla konunum en körlunum á
þessu sviði, því feðurnir finna ekki
fyrir neinni neikvæðni í sinn garð
þó þeir séu heima með börnunum.
Karlmennskan virðist því vera miklu
sveigjanlegri en kvenleikinn á þessu
sviði. Bæði var búið að grafa undan
hinni hefðbundnu karlmennsku sem
fólst í skaffarahlutverkinu en svo
er varla nokkuð jafn lofað í okkar
menningu og móðurhlutverkið.“
Karlar og hormón
Við höfum lengi vitað að hormón
sem undirbúa mæður fyrir móður-
hlutverkið yfirtaka líkama kvenna á
meðgöngu en nýjar rannsóknir sýna
að það verða ekki ósvipaðar breyt-
ingar hjá körlum sem eru að verða
pabbar. Testesterónið minnkar og
hormón sem ýta undir tengslamynd-
un aukast á meðgöngunni. Þannig
að á meðan karlinn er óléttur í koll-
inum þá undirbýr skrokkurinn hann
fyrir föðurhlutverkið. Ingólfur bend-
ir á að mjög áhugavert væri að skoða
þessar niðurstöður frekar á Íslandi,
fylgjast með því hvort breytingarnar
endist eftir því hversu virkir menn
eru. „Þessar rannsóknir afbaka
þær hugmyndir að kynin hafi nátt-
úrulega mismunandi hlutverk þeg-
ar kemur að fjölskyldunni, að allir
karlar vilji veiða á meðan konan sé
heima að sjá um heimilið. Ef það
væri þannig þá ætti testesterónið að
aukast,“ segir Ingólfur.
Vinirnir Ívar, Davíð og Þórhallur
segja þessi vísindi ekki koma sér á
óvart. „Bara við að fá fréttir af ólétt-
unni fer líkaminn pottþétt að fram-
leiða einhver efni, það er alveg á
hreinu,“ segir Ívar. „Ég hef líka heyrt
að feður vilja oftast fá að vita kynið
til að fá meiri tengingu við barnið.
Móðirin fær að ganga með barnið en
við feðurnir höfum bara ímyndun-
araflið svo ég held að við nálgumst
raunveruleikann aðeins meira með
því að vita kynið.“
Að lokum velta vinirnir fyrir sér
hvað það þýði að vera góður pabbi.
„Þegar stórt er spurt,“ segir Davíð
og frekari íhugun tekur við. „Ég held
það sé bara hæfileg blanda af kæru-
leysi og umhyggju,“ segir Þórhallur.
Mynd | Rut
44 | fréttatíminn | Helgin 18. mars–20. mars 2016