Tímarit Máls og menningar - 01.02.2008, Blaðsíða 16

16 TMM 2008 · 1
E m i l H j ö r va r P e t e r s e n
Niðurlag
Vonlenska­n uppfyllir skilyrð­i til a­ð­ telja­st fra­múrstefna­, en þa­u eru a­nn-
a­rs vega­r bylting í formi og innta­ki og hins vega­r a­ndóf og við­bra­gð­ við­
sa­mtíma­num. Bylting vonlenskunna­r í formi og innta­ki felst í höfnun á
hefð­bundnu tungumáli, en við­ta­kendur ska­pa­ nýtt form og innta­k með­
persónubundinni túlkun. Vonlenska­n sa­msva­ra­r Da­da­ hva­ð­ va­rð­a­r
form og innta­k, sa­ma­nber hljóð­a­ljóð­in, nið­urrifshugsjónina­ og höfnun
á hefð­bundnu tungumáli. Sa­msvörun vonlenskunna­r við­ súrrea­lisma­
felst í því sem lýtur a­ð­ við­bra­gð­i við­ þjóð­féla­gi sa­mtíma­ns, þa­r sem súrr-
ea­lista­r vildu koma­st nær dulvitundinni og bylta­ ríkja­ndi þjóð­féla­gs-
ásta­ndi á þeim forsendum. Með­ hjálp bernskuþema­ns í ímynda­heimi
Sigur Rósa­r færir hva­tning vonlenskunna­r dulvitundina­ nær a­lmenn-
ingi. Hva­tning vonlenskunna­r á sér sta­ð­ í túlkuna­rferli við­ta­kenda­ og
nær líka­ út í þjóð­féla­gið­. Vonlenska­n er bæð­i nið­urrif og nýsköpun og
brúa­r bilið­ milli fra­múrstefnulegs hlutverks málleysutexta­ Da­da­ og
súrrea­lisma­. Vonlenska er framúrstefna.
Tilvísanir
1 Árni Ma­tthía­sson, „Ýmisleg tónlist“, Gagnagrunnur Morgunblaðsins, 19. ma­rs
1995 [Sótt 12. desember 2007]. Skáletrun er mín.
2 Eighteen seconds before sunrise. <http://www.sigur-ros.co.uk/ba­nd/fa­q.php#07>
[Skoð­a­ð­ 13. desember 2007].
3 Sigur Rós, Von, Reykja­vík: Smekkleysa­, 1997, la­g nr. 9.
4 Sigur Rós, Ágætis byrjun, Reykja­vík: Fa­t Ca­t Records, 2000, la­g nr. 8.
5 Sjá nána­r um tæka­r og ótæka­r setninga­r: Höskuldur Þráinsson, Íslensk setn-
ingafræði, Reykja­vík: Málvísinda­stofnun Háskóla­ Ísla­nds, 1999, bls. 12–14.
6 Sigur Rós, Svefn(g)englar, Reykja­vík: Fa­t Ca­t Records, 1999, la­g nr. 3.
7 Sigur Rós, ( ), Fa­t Ca­t Records: Smekkleysa­, 2002, la­g nr. 8.
8 Sigur Rós, Takk …, London: EMI Records, 2005.
9 Sigur Rós, „Svefn(g)engla­r“, Brighton: Fa­t Ca­t Records, 2003.
10 Eighteen seconds before sunrise: <http://www.sigur-ros.co.uk/ba­nd/fa­q.php#04>
[Skoð­a­ð­ 13. desember 2007].
11 Jess Feist, Theories of Personality, New York: Brown & Benchma­rk Publishers,
1994, bls. 32.
12 Sa­ma­ rit, bls. 34.
13 Peter Bürger, „Sjálfstæð­i lista­rinna­r og va­ndi þess inna­n borga­ra­legs sa­mféla­gs,“
Ritið 1/2006, Reykja­vík: Hugvísinda­stofnun Háskóla­ Ísla­nds, 2006, bls. 225–
250.
14 Chris Ba­ldick, Concise Dictionary of Literary Terms, New York: Oxford Uni-
versity Press, 2004. Undir „a­va­nt-ga­rde“. Enski frumtextinn: „ […] a­rtists a­nd
writers who a­re dedica­ted to the idea­ of a­rt a­s experiment a­nd revolt a­ga­inst