Morgunblaðið - 31.12.2016, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 2016
Ááramótumer erfitt aðkomast hjá
því að setja sig í
stellingar, þótt
það kunni að bjóða
hættunni á hálsríg heim, og
horfa bæði fram og aftur, gera
upp líðandi ár og leggja línur
fyrir árið sem gengur í garð.
Gildir þá einu að í grunninn er
síðasti dagur ársins engan
veginn frábrugðinn öðrum
dögum, hann líður að kvöldi og
annar dagur rennur upp.
2016 hefur verið ár um-
hleypinga og hins óvænta. Ef
til vill er það vegna þess að
það var lengra en ár eru yfir-
leitt. Ekki er nóg með að í ár
hafi verið hlaupár, heldur
verður sekúndu bætt við dag-
inn í dag til að úrverk mann-
kyns verði í takti við gang
himintunglanna.
Spekingar kepptust við að
afskrifa Donald Trump allt frá
því hann fyrst gaf kost á sér til
forseta Bandaríkjanna. Hann
var afskrifaður í forkosning-
um repúblikana en sigraði
engu að síður. Sú saga endur-
tók sig síðan í kosningunum og
eftir 21 dag tekur hann við
embætti Bandaríkjaforseta.
Sumir halda að þá muni allt
fara á annan endann, aðrir
anda með nefinu. Það eina sem
hægt er að segja er að þá megi
vænta hins óvænta.
Flestir voru líka vissir um
að Bretar myndu ekki kjósa að
ganga úr Evrópusambandinu.
Sú varð engu að síður niður-
staðan þrátt fyrir linnulítinn
hræðsluáróður um að þá
myndi breskt efnahagslíf
hrynja til grunna.
Úrslitin í þessum kosning-
um sitt hvorum megin
Atlantsála eru til marks um
það að hinar ráðandi stéttir
hafa fyrirgert trausti almenn-
ings og geta ekki lengur gert
tilkall til þess að fara með
völdin eins og ekkert sé.
Lífskjör kunna að hafa
batnað um allan heim, meðal
annars vegna hnattvæðingar-
innar, en vinnandi fólk í
Bandaríkjunum lítur ekki svo
á að það hafi notið ábatans.
Þar hefur verið litið svo á að
það væri lögmál að hverri kyn-
slóð ætti að vegna betur en
kynslóðinni á undan. Sú hefur
ekki verið raunin og kom reiði
þeirra sem finnst þeir hafa
verið látnir sitja á hakanum
fram í stuðningi við Trump.
Úrslitin í Bretlandi eru birt-
ingarmynd þeirrar tilfinning-
ar að Evrópusambandið hafi
orðið viðskila við lýðræðið.
Þar sitji við stjórnvölinn emb-
ættismenn sem ekki hafi verið
kosnir til valda og þurfi því
ekki að standa neinum reikn-
ingsskil. Sú tilfinning er ekki
einskorðuð við
Bretland og eru
ráðamenn því ugg-
andi í ESB.
Brexit bar því
einnig vitni að
Evrópusambandinu hefur ekki
tekist að bregðast við straumi
flóttamanna og farandfólks.
Milljónir manna eru á ver-
gangi vegna hinna blóðugu
átaka í Sýrlandi. Annars stað-
ar flosnar fólk upp vegna þess
að ríki eru veik og framtíðar-
möguleikar engir.
Hryðjuverk um allan heim
hafa varpað skugga á árið.
Vart líður sá dagur að hryðju-
verkamenn láti ekki einhvers
staðar til skarar skríða. Við
slíkar aðstæður er mikilvægt
að halda yfirvegun. Nauðsyn-
legt er að tryggja öryggi en
það má ekki leiða til afnáms
þeirra grunnstoða lýðræðisins
sem ætlunin er að verja.
Sjaldan hefur blásið jafn
byrlega á Íslandi og um þessar
mundir. Verðbólga er með
minnsta móti, atvinnuleysi
hverfandi, kaupmáttur hefur
aldrei verið meiri, í við-
skiptum er verulega hag-
stæður ójöfnuður við útlönd
og hagvöxtur er drjúgur.
Þessi afbragðsstaða í efna-
hagsmálum endurspeglast
ekki í pólitíkinni. Tveimur
mánuðum eftir kosningar hef-
ur enn ekki tekist að mynda
stjórn, þótt nú virðist vera að
rofa til í þeim efnum. Síðdegis
í gær fór Bjarni Benediktsson,
fjármálaráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokksins, á fund
Guðna Th. Jóhannessonar for-
seta á Bessastaði og fékk um-
boð til stjórnarmyndunar.
Morgunblaðið birtir í dag
áramótagreinar formanna og
fulltrúa stjórnmálaflokkanna
sem sæti eiga á þingi. „Hið
mikla úrlausnarefni stjórn-
málanna nú er hvernig eigi að
varveita og vinna úr þeirri
góðu efnahagslegu stöðu sem
hefur skapast,“ segir Bjarni í
grein sinni. „Ísland á í fyrsta
sinn í yfir 50 ár meira erlendis
en það skuldar, skuldastaða
heimila og fyrirtækja er orðin
betri en í lok síðasta góðæris,
verðbólga er lítil og kaup-
mátturinn vex verulega ár frá
ári. Í slíku ástandi felst
áskorun. Áskorun um að halda
vel á spilunum og gæta þess að
jafnvægi verði komið á, þannig
að ávinningur síðustu ára
brenni ekki upp á stuttum
tíma, heldur verði einnig
vöggugjöf komandi kynslóða.“
Á liðnu kjörtímabili hefur
tekist að skapa kjöraðstæður í
íslensku efnahagslífi. Að slíku
er ekki hægt að ganga vísu, en
við áramót er ekki hægt að
biðja um betra veganesti til
framtíðar.
Skapaðar hafa verið
kjöraðstæður í ís-
lensku efnahagslífi}
Áramót
4.1. | Guðni Ágústsson
Bændurnir kalla á framtíðarsýn
og búvörusamninga
Vandamál dagsins eru þau
að hluti af forystusveit
bænda skilur ekki að fjöl-
skyldubúin eru okkar sér-
staða og í gegnum þá sér-
stöðu erum við með landbúnað sem
heillar neytendur ekki bara hér heldur
um hinn vestræna heim.
6.1. | Þorkell Á. Jóhannsson
Halldór pírati
og neyðarbrautin
Svo gæti ekki hugsast að
Ólöf Nordal byggi afstöðu
sína á fleiri og mikilvægari
forsendum en fjárhags-
legum eingöngu, líkt og
Halldór pírati?
7.1. | Baldur Guðlaugsson
Það er enn hægt að áskilja
meirihlutakjör næsta forseta
En eftir því sem frambjóð-
endum fjölgar aukast líkur á
því að enginn fái meiri hluta
atkvæða í forsetakosning-
unum.
8.1. | Árni Gunnarsson
Almennir gigtlæknar
hverfandi stétt?
Ef ekki bætast fljótlega við
nýir læknar í almennar gigt-
lækningar, geta horfur sjúk-
linga með stoðkerfisverki og
vandamál vegna algengustu
gigtkvilla, versnað til muna á allra næstu
árum.
9.1. | Svana Helen Björnsdóttir
Sá sem gleðst yfir
fortíð sinni lifir tvöfalt
Ef við tækjum hlutfallslega
við jafnmörgum flóttamönn-
um og Þjóðverjar myndum
við veita yfir 3.000 manns
hæli hér á landi.
11.1. | Hrund Gunnsteinsdóttur
Framtíðarsýn,
nýsköpun og tækniþróun
Meginmarkmið með nýrri
stefnumótun er að gera sjóð-
inn skilvirkari og opnari fyrir
fleiri og fjölbreyttari umsókn-
um.
12.1. | Frosti Ólafsson
Hvers vegna vill Viðskiptaráð
sameina stofnanir?
Tillögum okkar um fækkun
stofnana er ætlað að efla op-
inbera geirann og gera
stofnunum betur kleift að
veita sem besta þjónustu
fyrir sem minnsta fjármuni.
13.1. | Óli Björn Kárason
Er allt leyfilegt í Stjörnustríði
Ríkisútvarpsins?
Nú er svo komið að gæðaefni
fyrir börn er pólitískir áróð-
ursþættir. Glámur og Skrám-
ur, Krummi, Þórður hús-
vörður og Eiríkur Fjalar eru
löngu horfnir.
14.1. | Árni Páll Árnason
Um nauðsynlegar
viðskiptaþvinganir
Ísland getur ekki vænst þess
að fleyta bara rjómann í al-
þjóðasamskiptum en leggja
ekkert af mörkum á móti.
15.1. | Una María Óskarsdóttir
Enn um kjör
íþróttamanns ársins
Það skiptir miklu máli að
fyrirmyndir af báðum kynjum
í íþróttum séu sýnilegar og
komi fram á jafnrétt-
isgrundvelli.
16.1. | Gréta Björg Egilsdóttir
Yfirlæti borgarstjóra
Ekki hægt að segja að þessi
vinnubrögð og tilvitnanir
háttvirts borgarstjóra komi
á óvart miðað við vinnubrögð meirihlut-
ans frá upphafi í þessu stóra hagsmuna-
máli.
18.1. | Jón Bjarnason
Að vera sjálfstæð friðarþjóð
og standa á eigin fótum
Það krefst kjarks og þors að
standa undir nafni sem sjálf-
stæð, vopnlaus og friðelsk-
andi þjóð. En sem slík get-
um við haft mest áhrif á
alþjóðavettvangi.
19.1. | Valgerður Stefánsdóttir
Táknmálsþjónusta ný
þekking og jákvæð þróun
Þrátt fyrir að gagnrýna megi
táknmálstúlkaþjónustu hefur
táknmálsþjónusta í heild
þróast hratt og vel á und-
anförnum aldarfjórðungi.
20.1. | Ingileif St. Kristjánsdóttir
Er Viðlagatrygging Íslands
sovésk ríkisstofnun?
Glíma okkar hjóna við VTÍ
vegna jarðskjálftanna 2008
er orðin löng og hefur kost-
að allt of mikið án þess að
nokkuð eigi að fara að ljúka
okkar málum.
22.1. | Steinþór Pálsson
Byggðum verðmat á bestu
fáanlegum upplýsingum
Við í Landsbankanum höfum
hlustað og tekið mark á
gagnrýninni á söluferlið á
Borgun. Við höfum sagt að
við hefðum betur haft sölu-
ferlið opið, þrátt fyrir annmarka.
23.1. | Eiríkur Hjálmarsson
Rafmagn - einn mikilvægasti
þáttur daglegs lífs
Í dag er á Norðurlöndum og
víðar í Evrópu haldið uppá ár-
legan rafmagnsdag þegar
sjónum er beint að því sem
rafmagnið hefur gert okkur
mögulegt.
26.1. | Agnar Tómas Möller
Hvað bíður handan
haftanna?
Það er umhugsunarvert að
enn skuli vera beðið með af-
léttingu hafta og að ekki liggi
enn ljóst fyrir hvenær þeim verður aflétt.
27.1. | Bergsveinn Birgisson
Fríverslunartröllin fram
í dagsbirtuna
Hér eru ekki aðeins verslun-
arhindranir fjarlægðar, held-
ur líka lög og reglugerðir sem
vernda hagsmuni verkafólks
og neytenda, og ekki síst hagsmuni allra
jarðarbúa hvað varðar umhverfismál.
28.1. | Sigríður Á. Andersen
Hefndarklám er refsivert
Með sakfellingu fyrir brot
gegn 209. gr. má vera ljóst
að svokallað hefndarklám
verður nú þegar heimfært
undir refsiákvæði almennra
hegningarlaga.
29.1. | Svandís Sturludóttir
Samskiptasetur fyrir börn
og unglinga opnað
Það er mikið álag á ungling-
um í dag. Kröfur í námi eru
miklar og oft erfitt að sjá fyrir
endann á öllum þeim verk-
efnum sem hvíla á okkur,
hvað þá ef við erum að takast á við einelti.
30.1. | Þórólfur Árnason
Flugumferðarþjónusta
í íslensku loftrými
Samvinna Samgöngustofu,
Isavia og íslenska ríkisins er í
þágu flugöryggis á íslensku
flugstjórnarsvæði og þar
með um 30 milljóna flug-
farþega árlega.
1.2. | Guðlaugur Þór Þórðarson
Peningar, húsnæðismál
og ungt fólk
Ekki dugar að horfa eingöngu til þeirra
húsnæðisfrumvarpa sem nú
liggja fyrir þinginu. Þau frum-
vörp gera ráð fyrir miklum
breytingum og enn er mörg-
um spurningum ósvarað um
áhrif fyrirhugaðra breytinga.
2.2. | Kári Stefánsson
Fyrst þeir meina ekki það
sem þeir segja...
Það var svo fyrir nokkrum
dögum að mér var bent á að
krafan sem ég er að biðja
landsmenn að skrifa undir er
næstum samhljóða yfirlýstri
stefnu ríkisstjórnarinnar.
4.2. | Lára G. Sigurðardóttir
Við getum haft áhrif
Um þriðji hver greinist ein-
hvern tíma með krabbamein. Í
lok árs 2014 voru tæplega 13
þúsund Íslendingar á lífi sem
greinst hafa með krabbamein.
5.2. | Elsa Lára Arnardóttir
Nauðsynlegar umbætur
á húsnæðismarkaði
Það er markmið ríkisstjórnar-
innar að landsmenn hafi raun-
verulegt val um búsetuform og
því er mikilvægt að allar þess-
ar aðgerðir nái fram að ganga.
6.2. | Viðar Þorkelsson
Að njóta sannmælis
Staðreyndin er sú að kostn-
aður neytenda af íslenskum
greiðslukortum er fyllilega
sambærilegur við kostnað
neytenda á hinum löndunum
á Norðurlöndum.
8.2. | Sighvatur Björgvinsson
70 milljón kíló
Mikil hætta er augljóslega á
því, að sumt af þessum inn-
flutningi komi frá svæðum
þar sem algengir eru smit-
sjúkdómar, sem fáséðir eru
hér á landi og ekkert ónæmi er til fyrir.
10.2. | Skúli Magnússon
Óvandaður fréttaflutningur
Fréttablaðsins
Hver og einn verður auðvitað
að meta það fyrir sig hvort
það sé beinlínis markmið
Fréttablaðsins að skapa nei-
kvæða mynd af dómurum og
rýra traust almennings á störfum þeirra.
11.2. | Pálmi Jónsson
Yfirlýsing landlæknis
orð í tíma töluð
Augljóst er að tilfærsla heil-
brigðisþjónustu frá lands-
byggðinni kemur fyrst og
fremst fram í auknum þreng-
ingum á Landspítalanum.
13.2. | Sædís Ósk Harðardóttir
Það er ekki öll
sérkennsla sérkennsla
Verkefni sérkennara eru ótal-
mörg og afar fjölbreytt og
ekki hægt að telja það allt
upp hér í einni grein.
15.2. | Andrés Magnússon
Ábyrgð fylgir frelsi
Verslunin er tilbúin að taka á
sig þá ábyrgð og virðingu
gagnvart almannaheill sem
smásala áfengis hefur í för
með sér.
17.2. | Guðbjörg Snót Jónsdóttir
Allt í lagi í Reykjavík eða hvað?
Þeir ætla sér enn að þrengja
þjónustuna við okkur borg-
arbúa frá því, sem verið hef-
ur, og mátti nú ekki þrengja
hana mikið meira.
18.2. | Arnar Eggert Thoroddsen
Af agalausum
aumingjum
Kynslóðin sem nú er að vaxa
úr grasi sýnist mér vera sú
upplýstasta og mannlegasta
sem fram hefur komið til
þessa. Hún er sterk, ekki veik.Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen