Morgunblaðið - 31.12.2016, Blaðsíða 40

40 STJÓRNMÁL
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 2016
J
ólahátíðin er fyrir flest okkar tími friðar og sam-
veru. Fjölskyldan hittist og á góðar stundir saman;
sumir búandi í sama bænum en hafa samt ekki
sést svo vikum skiptir vegna anna við brauðstritið.
Aðrir koma lengra að, jafnvel úr námi eða störfum
frá útlöndum. Okkur, sem höfum það gott, hættir til að
gleyma að hjá mörgum er þetta tími söknuðar, eftirsjár og
kvíða. Horfnir ástvinir, skuggi áfengisneyslu eða kvíði vegna
slæms fjárhags gera þessa hátíð
ljóss að tíma skugga í hugum
þeirra. Gagnvart sumu er lítið
hægt að gera annað en sýna sam-
hug og nærgætni, en annað er
óþarft og okkar litla, ríka sam-
félagi til skammar. Það er óþol-
andi að á sama tíma og flestir
búa við allsnægtir streði aðrir við
að láta enda ná saman. Sú stað-
reynd ætti að vera nóg til að ára-
mótaheit okkar stjórnmálamanna
verði að auka jöfnuð í samfélaginu og uppræta fátækt.
Okkur er tamt að horfa yfir farinn veg um áramót. Gera
hann upp og setja okkur markmið. Eðlilega lítur hver í eigin
barm. Fyrir formann Samfylkingarinnar hvarflar hugurinn
auðvitað strax að úrslitum síðustu kosninga. En í landi þar
sem þúsundir Íslendinga hafa það ennþá bágt, í heimi þar
sem tugir þúsunda eru á vergangi vegna styrjalda, börn
svelta og búa við harðræði, í veröld þar sem vænleg leið til
að ná áhrifum er að ala á ótta og sundrungu og þar sem
jörðin líður fyrir ágang og græðgi mannsins, eru tímabundin
vandamál lítils stjórnmálaflokks þó ósköp lítilfjörleg.
Íslenskir jafnaðarmenn hafa unnið stóra áfangasigra.
Vökulögin, lög um verkamannabústaði, almannatryggingar,
jöfn laun karla og kvenna og Lánasjóður námsmanna eru
dæmi um úrbætur þar sem þeir lögðu styrkasta hönd á
plóginn. Þá tryggðu jafnaðarmenn ákvæði í fiskveiðistjórn-
unarlög, um að fiskistofnarnir væru sameign þjóðarinnar.
Loks er mikilvægt framlag þeirra í þágu viðskiptafrelsis og
opnari samskipta við önnur ríki. Enn í dag búa þúsund ís-
lenskra barna við fátækt, launamunur eykst og sífellt stærri
hluti auðsins safnast á fárra hendur. Jafnaðarmenn hafa því
enn mikið verk að vinna.
Mikilvægt er vinna gegn aukinni misskiptingu. Nýlegar
rannsóknir viðurkenndra er-
lendra aðila, t.d. Efnhags- og
framfarastofnunarinnar (OECD),
sýna að þeim samfélögum sem
búa við minnsta misskiptingu
farnast best. Beita þarf skatt-
kerfinu hér á landi betur til þess
að auka jöfnuð. Þar þarf sér-
staklega að horfa á þá sem mest
eiga; ríkasta 1% landsmanna á
20% af öllum eignum og ríkustu
5% landsmanna næstum helming
allra eigna.
Þörf er á stórauknu fjármagni í heilbrigðis- og mennta-
kerfið og sérstaklega þarf að huga að því að bæta kjör
barnafjölskyldna, aldraðra og öryrkja. Alltof margir í þess-
um hópum búa við kröpp kjör. Stefna stjórnvalda hefur
hvorki verið til þess fallin að styðja nægilega vel við hinn
efnahagslega né hinn félagslega stöðugleika. Veiðigjöld voru
lækkuð umtalsvert, auðlegðarskattur afnuminn og orku-
skattur líka. Dregið var auk þess úr jöfnunarhlutverki
tekjuskattskerfisins, m.a. með raunlækkun barna- og vaxta-
bóta. Þetta var gert á sama tíma og fjárfestingarþörf var
mikil í heilbrigðis- og velferðarþjónustu, skólum og sam-
göngum.
Það er von mín að á nýju ári geti landsmenn náð saman
um nýja forgangsröðun. Við þurfum að breyta sköttum og
gjöldum þannig að svigrúm myndist fyrir endurreisn heil-
brigðiskerfisins, betri skóla, bættar samgöngur. Ekki þó síst
fyrir þá sem reiða sig á greiðslur frá Tryggingastofnun og
fyrir barnafjölskyldur. Nýtt þing hefur tækifæri til að
tryggja félagslegan stöðugleika, til jafns við þann efnahags-
lega og auka jöfnuð í samfélaginu. Það er besta leiðin til
þess að bæta lífskjörin í landinu og stuðla að friði á vinnu-
markaði.
Ef horft er á heiminn í stærra samhengi er ljóst að lofts-
lagsbreytingar og misskipting gæða er uppspretta stríða og
hörmunga. Þar er mikilvægt að Íslendingar leggi sitt af
mörkum. Þetta getum við gert með því að taka upp vist-
vænni lífsstíl, en ekki síður með því að flytja út tækniþekk-
ingu á sviði grænna lausna. Tugþúsundir manna, þar á með-
al ótal börn, eru á flótta í heiminum. Við getum lagt mun
meira af mörkum til hjálpar þeim og reynsla okkar af mót-
töku flóttamanna hefur verið mjög góð. Það er siðferðisleg
skylda okkar að hjálpa fólki í neyð en auk þess auðga nýir
íbúar menningu okkar og gera mannlífið fjölbreyttara og líf-
legra.
Maðurinn lifir ekki á brauði einu saman og þörfin fyrir
fóður handa sálinni er það sem gerir okkur að mönnum. Því
er mikilvægt að við styðjum vel við fjölbreytta atvinnuhætti.
Það gagnast okkur öllum. Listamaðurinn þrífst nefnilega
ekki á kostnað sjómannsins eða kennarinn á kostnað kaup-
mannsins, heldur styrkja þau hvert annað og gera lífið
skemmtilegra.
Veröldin hefur opnast og ungt fólk hefur alla jörðina að
að leikvelli. Ef við ætlum að halda í þau verðum við byggja
samfélag sem byggir á kraftmiklu atvinnulífi, góðri mennt-
un, fyrsta flokks heilbrigðiskerfi og öflugu menningar- og
listalífi. Loks er mikill jöfnuður langvænlegasta leiðin til að
tryggja friðsælt, lífvænlegt og manneskjulegt samfélag.
Fyrir slíku samfélagi vill Samfylkingin berjast.
Bestu óskir um hamingjuríkt ár.
Logi Einarsson formaður Samfylkingarinnar
Morgunblaðið/Golli
Náum saman um
nýja forgangsröðun
’
Þörf er á stórauknu fjármagni í
heilbrigðis- og menntakerfið og
sérstaklega þarf að huga að því að
bæta kjör barnafjölskyldna, aldr-
aðra og öryrkja. Alltof margir í
þessum hópum búa við kröpp kjör.