Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.07.1991, Síða 43

» FRÉTTIR «
leghálskrabbamein, brjóstakrabba-
mein og vegna háþrýstings.
III. forgangsröð:
Varðar aðgerðir gegn sjúkdómum
sem samkvæmt vísindalegum
könnunum bera árangur en vega þó
ekki eins þungt og aðgerðir undir I.
og II. röðun, t.d. húðsjúkdómum,
ofnæmi, steinamulningi vegna
nýrna- og gallsteina og leysimeðferð,
tannvernd o.fl.
IV. forgangsröð:
Hér koma til aðgerðir sem geta
haft þýðingu fyrir líðan fólks. Þessar
aðgerðir geta verið mjög eftirsóttar.
- Ofnotkun tækniaðgerða, s.s. marg
endurteknar zonarskoðanir (óm-
skoðanir) á þunguðum konum.
- Gervifrjóvgun og glasafrjóvgun
falla trúlega í þennan flokk.
- Fegrunaraðgerðir.
- Kólesteról lækkandi lyfjagjöf á
hæpnum forsendum.
Aðferðir sem hafa litla þýðingu
vegna skorts á vísindalegum sönnun-
um.
- Gagnrýnislitlar tækniaðgerðir,
t.d. segulómskoðanir, sneiðmynda-
tökur við streituhöfuðverk o.fl.
- Nýjardýraraðgerðirtilsjúkdóms-
greininga og meðferðar sem ekki
hafa sannað gildi sitt umfram eldri
aðferðir.
- Hluti af skólaheilsugæslu, s.s.
árleg mæling á lengd og líkams-
þunga, sjón og heyrn, mantoux-
og moroprófun.
- Skurðaðgerðir við offitu.
- Gagnrýnislaus sýklalyfjagjöf, t.d.
við veirusýkingum og magasárs-
lyfjagjöf við magabólgum.
Sjálfsagt er margt umdeilanlegt
við framangreinda forgangsröðun og
margar spurningar vakna. Sem dæmi
má nefna heilsuvernd og aðgerðir
við kransæðasjúkdómum. Nú eru
gerðar milli 160-170 kransæðaað-
gerðir árlega. Á að fjölga enn
þessum aðgerðum frekar en að stór-
auka fyrirbyggjandi aðgerðir? Eftir
því sem „skurðaðgerðaþröskuldur“
lækkar er líklegt að árangur skurð-
aðgerða verði lítið betri en árangur
venjulegrar lyflæknismeðferðar.
Þegar svo er komið er líklega rétt að
meta þörf þessara aðgerða svipað og
þörf er metin fyrir aðgerðir sem
draga úr verkjum, bæta færni liða-
gigtarsjúklinga, líðan geðsjúklinga,
þroskaheftra og gamals fólks.
Svipaða sögu má nefna um slysa-
læknisfræði. Á að leggja höfuð-
áherslu á að fjölga sérfræðingum í
slysalæknisfræði og slysadeildum í
stað þess að leggja verjulega fjár-
muni í slysavarnir. Ef til vill er betra
að ráða 1-2 erindreka sem ferðast um
landið og efla slysavarnir á heima-
slóð. Það er hægt að fyrirbyggja slys
t.d. með aukinni notkun öryggis-
tækja, raunhæfari ökukennslu, fjar-
lægja slysagildrur í umferð, á heimil-
um, í skólum og á vinnustöðum.
Þessi lausn er ódýrari en dýr sér-
fræðingshjálp.
Við samning þessarar skýrslu er
meðal annars stuðst við tillögur frá
WHO og norskum heilbrigðisyfir-
völdum. Einnig hafa borist tillögur
frá Pétri Péturssyni lækni.
Ólafur Ólafsson, landlœknir
Frá landlæknisembættinu:
„Bókanir** í stað biðlista
í tilefni af þriðja fundi Landlæknis-
embættisins um biðlista, sem haldinn
var þann 3. maí sl. í samvinnu með
forstjórum, formönnum stjórna,
yfirlæknum og hjúkrunarforstjórum
deildaskiptra sjúkrahúsa, elli- og
hjúkrunarheimila og öldrunardeilda,
var ritað bréf til forstöðumanna
deilda og þeir beðnir um upplýsingar
um biðlista.
Eftirfarandi svar kom frá skurð-
deild FSA:
„Þakka bréf yðar dagsett 11/4 ’91
varðandi biðlista á handlækninga-
deild FSA. Eins og kom fram í sam-
tali voru þann 12/4 ’91 höfum við
engan venjulegan biðlista á hand-
lækningadeild. Eins og venjan hefur
verið hér hjá okkur eru sjúklingarnir
lagðir inn skv. samkomulagi milli
viðkomandi sérfræðings og sjúklings
þannig að flestir sjúklingar geta
komið til innlagnar þegar þeir vilja.
Þetta fyrirkomulag hefur reynst vel.
Eins og staðan var þann 1/4 ’91 voru
u.þ.b. 40 sjúklingar á skrá til inn-
lagnar á næstu vikum og mánuðum.
Eins og kemur fram hér að ofan er
enginn ákveðinn biðtími fyrir
ákveðnar aðgerðir. Það hefur yfir-
leitt verið hægt að fara að óskum og
þörfum sjúklinga."
I framhaldi af þessu bréfi legg ég
til að yfirlæknar annarra sjúkrahúsa
taki upp svipaðar aðferðir og kolleg-
arnir á FSA og freisti þess að skipu-
leggja innlagnir sjúklinga betur en
áður. Framvegis verði bókaður
ákveðinn innlagningardagur eða
vika fyrir sjúklinga í stað skráningu á
biðlista.
Nú eru flestir biðlistar tölvuvæddir
svo að auðveldara er að skipuleggja
innlagnir en áður. Vissulega er erfitt
um vik að skipuleggj a innlagnir langt
fram í tímann á deildum, þar sem
verulegur hluti sjúklinga eru lagðir
inn brátt, en þar sem slíkt er gert á
FSA, sem einnig sinnir bráðaþjón-
ustu á stóru svæði, má reyna það ein-
nig í Reykjavík.
Mikilvægt er að við framangreinda
breytingu hverfi sá gamli ósiður að
sjúklingur er kallaður fyrirvaralaust
til innlagnar, jafnvel eftir 6-12 mán-
aða bið.
í annan stað má búast við því að
þetta fyrirkomulag leiði til þess að
betur verður fylgst með þeim er bíða
eftir innlögn en nú er.
Ólafur Ólafsson
landlœknir
HJÚKRUN 2/91 - 67. árgangur 39