Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1992, Blaðsíða 18

» FAGMÁL «
þeir sem hafa orðið fyrir ofurálagi fái
upplýsingar um þau streituviðbrögð
sem geta skotið upp kollinum. Mikil-
vægt er að undirstrika að ákveðin
viðbrögð koma ekki endilega í ljós-
en þau geta gert það. Að sjá þau
fyrir, þekkja til þeirra og líta á þau
sem eðlileg, miðað við kringumstæð-
ur, gerir fólki auðveldara að glíma
við vandamálið. Tækifæri til
úrvinnslu og þekking geta hindrað
kulnun í starfi. Markmiðið er að gefa
hverjum og einum tækifæri til að tjá
sig um eigin upplifanir, hugsanir og
viðbrögð sem tengjast ákveðnu
álagi. Tímalengdin er háð kringum-
stæðum og fjölda einstaklinga VA til
2 klst. Ef um hóp er að ræða er best
að stærð hans sé 10-14 einstaklingar
og hann sé undir ábyrgri stjórn.
Umgjörðin gæti í grófum dráttum
verið þessi:
- Upplýsingar um markmið
úrvinnslunnar.
- Kynning á hópmeðlimum.
- Hvert var hlutverk hvers um sig?
- Hvaða hugsanir bærðust innra
með hverjum og einum?
- Hvaða tilfinningar bar hver og
einn innra með sér.
- Hver voru viðbrögð hans?
- Hvað tekur við að úrvinnslu lok-
inni?
- Samantekt og lok.
- Við höfum haft spurnir af því að
þú hafir persónulega tekið þátt í að
veita áfallahjálp?
Já, það er rétt. Fyrir síðustu jól
urðu þrjú byggðarlög fyrir miklu
áfalli vegna slysa sem dundu yfir.
Vegna áhuga okkar Sigmundar Sig-
fússonar geðlæknis, fórum við að ósk
heilsugæslunnar á tvo þessara staða.
Ég fór síðan við annan mann frá
Slysavarnarfélagi íslands suður með
sjó í tengslum við sjóslys sem þar átti
sér stað. Sú ferð var farin að ósk
björgunarsveitarinnar á staðnum. í
ferðum okkar Sigmundar var lögð
rík áhersla á að virkja starfsfólk
heilsugæslunnar með það fyrir
augum að þegar við hyrfum á braut,
væri virkt afl á staónum sem sinnti
áframhaldandi vinnu. Mikilvægt er
að sá sem fyrir áfalli verður sé í sem
mestum tengslum við sína nánustu
og fjölskyldan sem hefur orðið fyrir
sameiginlegu áfalli, fái að vera
saman. Best er því að geta veitt áfalla-
hjálp í því umhverfi sem áfallið hefur
átt sér stað. Aðallega var um fjóra
markhópa að ræða, þolendur, björg-
unaraðila, aðstandendur og starfs-
fólk heilsugæslu. Hins vegar tók
áfallahjálpin suður með sjó ein-
göngu mið af úrvinnslu á tilfinn-
ingum björgunarsveitarmanna eftir
sjóslys.
Það er vert að nefna að Slysa-
varnarfélag íslands (SVFÍ) hefur
sýnt áfallahjálpinni mikinn áhuga og
á það m.a. rót sína að rekja til fyrstu
námstefnunnar í sept. ’90. Fulltrúi
SVFÍ hefur komið inn í starfið, fyrst
sem neytandi og síðan smám saman
orðið meira og meira veitandi. Fyrir
mig sem hjúkrunarfræðing með tak-
markaða þekkingu á störfum björg-
unarsveitanna, er björgunarsveitar-
maður með áhuga á áfallahjálp gulls
ígildi.
- Hefur þú svo að lokum ein-
hverja framtíðarsýn fyrir áfallahjálp-
ina hér á landi?
Mín framtíðarsýn er fyrst og
fremst sú að sem flestir taki þetta
óskabarn mitt upp á sína arma, hlúi
að því og hjálpi til vaxtar og þroska.
Hjúkrunarstjórn Borgarspítalans
hefur sýnt þessu starfi mikinn áhuga
og stærsti faghópurinn sem sótt hefur
námskeiðin í áfallahjálp eru hjúkr-
unarfræðingar á Borgarspítalanum.
Ég tel að áfallahjálp, sérstaklega sál-
ræna skyndihjálpin, ætti að vera
hluti af grunnhjúkruninni. Sérstak-
lega er ég hér með heilsugæsluhjúkr-
unarfræðingana í huga. Þeir þekkja
oftast mjög vel til innviða heimil-
anna, vita hverjir eru í áhættuhóp-
um, geta fylgst með streituferli ein-
staklingsins og gripið inn í ef hætta er
á þróun áfallahugsýki. Hjúkrunar-
hugtakið er í hugum fólks tengt
hlýju, umhyggju og stuðningi sem er
undirstaða sálrænu skyndihjálpar-
innar. Það er staðreynd að enn eru
ákveðnir fordómar gagnvart starfs-
greinum sem byrja á geð- eða sál-.
Æskilegt væri að koma á fót teymi
fagfólks sem kalla mætti á vettvang
þegar nauðsyn bæri til. í slíku teymi
gætu t.d. verið geðlæknar, geðhjúkr-
unarfræðingar, félagsráðgjafi og
sálfræðingur. Mikilvægt er að þessir
einstaklingar hafi góða þekkingu og
reynslu í streituvinnu. Slíkt teymi
gæti ýtt úr vör aðgerðum og verið til
stuðnings og ráðgjafar fyrir t.d.
heilsugæsluna og aðra sem hlut eiga
að máli. Undir hvaða yfirstjórn
teymið yrði er enn óljóst en Borgar-
spítalinn hefur sýnt málinu áhuga
enda stærsta bráðasjúkrahús
landsins. Landlæknisembættið hefur
einnig komið til tals sökum tengsla
sinna við heilsugæslustöðvarnar.
Mín eigin reynsla, þó takmörkuð
sé, hefur sannfært mig um mikilvægi
þessa starfs og viðbrögð þeirra sem
þegið hafa hjálpina benda einnig til
að þeir hafi getað nýtt sér hana. í
kjölfarið hef ég verið beðinn að
halda fræðsluerindi og námskeið um
áfallahjálp bæði í Reykjavík og úti á
landi, þannig að áhuginn er áreifan-
lega fyrir hendi.
L.Ó. ogS.S.
HJÚKRUNARFRÆÐINGAR
munið
að greiða félagsgjöldin
og tilkynna aðsetursskipti
18 HJÚKRUN ■/« - 68. árgangur