Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1992, Blaðsíða 33

Þórunn Pálsdóttir hjúkrunarfræðingur
Slysatryggingar
V'innuslys sem orðið hafa á
á Ríkisspítölum á undan-
förnum árum hafa opnað
augu fólks fyrir því að slysa-
tryggingar eru ófullnœgjandi
og staðan veik þegar þol-
endur reyna að leita réttar
síns.
Á geðdeildum hafa orðið alvarleg
vinnuslys og starfsmenn hlotið var-
anlegan skaða án þess að teljandi
bætur komi fyrir. Eitt síkt tilfelli
varð tilefni blaðaskrifa síðastliðinn
vetur. Niðurstaða í því máli liggur
fyrir og þolandinn hefur engar
skaðabætur hlotið.
Þessi mál eru oft þung í vöfum
þegar um er að ræða samskipti
tveggja aðila og erfitt getur reynst að
sanna að starfsmaðurinn hafi brugð-
ist rétt við þegar hann t.d. lendir í
átökum við sjúkling. Á þeirri for-
sendu byggðist dómur sem kveðinn
var upp í Bæjarþingi Reykjavíkur
snemma árs 1989 í máli starfsmanns
sem slasaðist alvarlega í starfi. Þá
segir og í dómnum að ekki sé að
finna ákvæði í settum lögum eða
örðum réttarheimildum, sem leiða
til þess að vinnuveitendur beri svo-
nefnda hlutlæga ábyrgð á tjóni
starfsmanna á geðdeildum sjúkra-
húsanna, og því verði ekki fallist á að
stefndu beri bótaskylda án sakar.
Niðurstaða málsins varð sú að
stefndu (Ríkisspítalar) voru sýkn-
aðir af öllum kröfum stefnanda.
I tímaritinu „Sygeplejersken" nr.
30, 24. júlí 1991, birtist grein eftir
Elly Köhler, forstöðukonu atvinnu-
miðlunar danskra hjúkrunarfræð-
'nga. Segir þar af dönskum hjúkrun-
arfræðingi sem lenti í átökum við
sjúkling og hlaut varanlegan heila-
skaða af. „Höfuðverkurinn versn-
aði, svimi fylgdi, minnið var eins og
sigti, hún gat ekki einbeitt sér lengur
og var meira að segja ófær um að
sinna störfum sínum á heimilinu“.
í tilfelli hjúkrunarfræðingsins,
Birtu Jörgensen, var um tvenns
konar mistök að ræða: mistök lækna
á slysadeild, sem héldu að hún hefði
hlotið minni háttar heilahristing og
mistök vinnuveitandans sem van-
rækti að tilkynna Vinnueftirliti ríkis-
ins um slysið. Það var ekki gert fyrr
en fimm mánuðum síðar og þá að
beiðni Birtu sjálfrar.
í greininni segir: „Þetta kvöld í
apríl 1987 breyttist líf Birtu Jörg-
ensen algjörlega. Henni var sagt upp
stöðu sinni sem hjúkrunarfræðingur
vegna veikinda, Vinnueftirlitið hafn-
aði henni þar sem ekki var álitið að
afleiðingar vinnuslyssins veittu rétt
til skaðabóta heldur tiltekinna eftir-
launa frá PKA (Pension Kassernes
administration) og hinu opinbera að
fengnu samhljóða áliti taugasjúk-
dómalæknis, taugasálfræðings og
geðlæknis.
í fullu samræmi við gildandi reglur
fór Birta Jörgensen fram á bætur frá
vinnustaðnum fyrir óþægindi, sárs-
auka og tekjutap. Synjunin byggðist
á því að gera ætti kröfu á skaðvaldinn
en það var að sjálfsögðu með öllu
óraunhæft og óframkvæmanlegt.
Henni var því ráðlagt að sækja um
skaðabætur með tilliti til laga um
bætur fyrir fórnarlömb ofbeldis-
verka. Hér fékk hún líka synjun því
ekki var hægt að sanna með nægri
vissu að hún hefði orðið fyrir árás að
yfirlögðu ráði. í báðum tilfellum lá
fyrir mjög málefnalegur rökstuðn-
ingur frá ábyrgum stjórnum og lög-
fræðingum og í báðum þessum til-
fellum fannst henni hún vera svikin
og fótum troðin eins og skiljanlegt
er.
Fulltrúum Atvinnumiðlunar
hjúkrunarfræðinga fannst synjun
Vinnueftirlitsins mjög ósanngjörn.
Málið var því tekið upp að nýju og
niðurstaðan varð sú að Birtu Jörg-
ensen hafa nú verið dæmdar 15%
slysabætur og 25% örorka“.
Þetta er saga Birtu Jörgensen en
gæti allt eins hafa gerst hér á landi.
Aldrei verður of oft brýnt fyrir
vinnuveitendum að virða tilkynn-
ingaskyldu og senda strax skýrslur til
Vinnueftirlits ríkisins og Trygginga-
stofnunar ríkisins þegar vinnuslys
verða. Öll vinnuslys á að tilkynna
strax, án tillits til þess hve alvarleg
þau eru. Hafa verður í huga að ekki
liggur alltaf ljóst fyrir hve alvarlegt
slysið er, afleiðingar geta komið
fram síðar.
Eins og sagt var hér að framan
hefur starfsfólki geðdeilda Lsp.
reynst erfitt að leita réttar síns þrátt
fyrir ákvæði í kjarasamningum um
tryggingar fastráðinna ríkisstarfs-
manna. Nauðsynlegt er að tryggja
réttindi þessa fólks svo það þurfi
ekki að fara út í langvarandi og
kostnaðarsamar aðgerðir til þess að
fá þær slysabætur sem því ber.
Höfundur er hjúkrunarforstjóri á geð-
deild Landsspítala.
HJÚKRUN '/92 - 68. árgangur 29