Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1998, Blaðsíða 26

■ Setja hulstur aftur á nál 18
Frágangur á nálum (nálabox 18
Hl Nálar á glámbekk 12
■ Blóðtaka úrsjúkl. 12
■ Uppsetn./fjarl. á æöanál/legg 9
■ Viö uppskurö 8
■ Lyfjagjöf I vöðva 5
Störf á ranns.stofu 2
Stungur með öðru en nálum 10
| Annað en stunguóhapp 5
□ Tildrög óviss 34
Mynd 2. Stunguóhöpp á Lsp. 1997 - Tildrög óhappa.
Vegna slíkra óhappa hefur sýkingavarnanefnd á undan-
förnum árum mælt gegn því að setja hulstur aftur á nál að
notkun lokinni, heldur skal setja hana beint í nálaboxið.
Það má þó færa rök fyrir því að það sé öruggara að nota
hulstrið, ef það er lagt á borð og nálin þrædd inn í það
með annarri hendi. Slíkt kæmi í veg fyrir að nálar stingjust í
gegnum nálaboxin eða upp úr þeim yfirfullum og yllu
þannig stunguóhöppum eins og hefur of oft komið fyrir.
Kæruleysi í frágangi á nálum kemur því miður of oft
fyrir. Óvarðar notaðar nálar hafa fundist í rúmi sjúklinga, á
borðum, á gólfum, í líni uppi í þvottahúsi og í ruslapokum.
Þær finnast yfirleitt á þann hátt að einhver stingur sig á
þeim og sjaldnast er það sá sem notaði nálina. Þeir sem
verða aðallega fyrir stungum frá slíkum nálum eru ræst-
ingafólk, starfsfólk í þvottahúsi eða vaktmenn. Það er
talsvert erfitt að taka á þessu máli, vegna þess að enginn
vill viðurkenna að hann gangi ekki rétt frá áhöldum sem
hann notar en óhöppin gerast, það er Ijóst.
í Þvottahús Ríkisspítalanna berst á ári hverju mikið af
allskyns munum og áhöldum bæði í líni frá sjúklingum og í
vösum starfsmannafatnaðar. Má þar nefna penna, skart-
gripi, skæri, plástursrúllur, þvottaföt, stethoscope, starfs-
mannanælur að ógleymdum sprautum og nálum. Reynt
hefur verið að taka á'þessu í áranna rás með misjöfnum
árangri.
Afleiðingar af þessum vinnubrögðum eru margskonar.
Versta afleiðingin er vissulega stunguóhöpp starfsmanna,
en einnig er um fjárhagslegt tjó'n að ræða. Má þar nefna
kostnað upp á tugi þúsunda ár hvert þegar henda verður
plástursrúllum sem berast með óhreina þvottinum, pennar
skemma þvottinn ef þeir komast í þvottavélarnar, og að
sjálfsögðu geta þvottavélarnar skemmst ef munir komast
fram hjá árvökulum augum starfsfólks þvottahússins og
berast inn í vélarnar með þvottinum.
Ýmislegt hefur verið gert til að áminna starfsfólk um
betri vinnubrögð, s.s. að halda sýningar á mununum,
senda skriflegar áminningar á deildir og halda fundi með
starfsfólki en með misjöfnum árangri. Á árinu 1996 ákváðu
sýkingavarnahjúkrunarfræðingar að reyna nýja leið til að fá
starfsfólk til að tæma vasa sína áður en fatnaður er sendur
í þvott. Ljósmyndari spítalans var fenginn til að taka myndir
af mununum sem bárust upp í þvottahús og útbúa vegg-
spjöld til að hengja upp í fataskiptaherbergjum spítalans.
Að sögn forstöðumanns þvottahússins virðast vegg-
spjöldin hafa borið nokkurn árangur en þó leynast enn
ýmsir hlutir í vösum starfsmannafatnaðar (mynd 3).
Viltu ekki í vasa þína gá
og vita hvort þar eitthvað er að sjá?
Víst við værum þakklát þér
ef þessa aðgát sýndir hér
Sýkingavamamefnd Landspítalans
Starfsfólk þvottahúss
Mynd 3. Veggspjaid sem sýnir muni sem hafa fundist í vösum
vinnufatnaðar í þvottahúsi Lsp.
Af erlendum greinum er Ijóst að vandamálin virðast all-
staðar vera þau sömu og allstaðar virðist vera erfitt að
breyta hegðunarmynstri fólks jafnvel þótt þekking á or-
sökum og afleiðingum stunguóhappa og áhættuvinnu-
bragða sé meiri nú en var fyrir tuttugu árum.
Fram til þessa dags er ekki vitað til þess að neinn
starfsmaður á Landspítala hafi smitast af völdum HIV, hepa-
titis B eða hepatitis C eftir stunguóhapp, aftur á móti hafa
nokkrir orðið fyrir sýkingum af völdum baktería.
Áhættan er ávallt fyrir hendi og því er nauðsynlegt er að
hver og einn líti í eigin barm og reyni að vanda vinnubrögð-
in ekki eingöngu til að verja sjálfan sig heldur ekki síður til
að koma í veg fyrir að vinnubrögð hans skaði aðra starfs-
menn.
162
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 74. árg. 1998