Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1998, Blaðsíða 28

koma þurfum viö að meðhöndla fleiri sár og
áverka, eftir minni háttar óhöpp eða slys.“
Þrátt fyrir aukið álag á sumrin er engu
starfsfólki bætt við. „Við vinnum bara hraðar",
segir Ragnhildur. „Þegar maður er orðinn
vanur undirmönnun getur maður varla
ímyndað sér hvernig er að hafa fullmannað."
Að þekkja sitt fólk
Ragnhildur segir að hjúkrunarfræðingarnir á
heilsugæslunni þekki flesta sem þangað
leita. „Mér finnst það vera kostur í starfi, en
ég reyni að vera vakandi fyrir að það hefur
líka ókosti. Maður er svo nálægt fólkinu að fordómar geta
haft áhrif á starfið. Það er hættan í svo litlu samfélagi þar
sem allir þekkja alla. Ég reyni meðvitað að láta slíkt ekki
hafa áhrif á mig.“
Þessu fylgja einnig kostir sem hægt er að færa sér í
nyt. „Maður getur gengið út frá ýmsum hlutum af því
maður þekkir fjölskyldu viðkomandi og afgreitt hlutina
svolítið öðruvísi en þegar maður er að annast fólk sem
maður þarf að fræðast um frá grunni. Ég get nefnt sem
dæmi konu sem er að eiga sitt þriðja barn og ég þekki
hana af því að ég tók á móti fyrsta barninu hennar. Það
skiptir auðvitað máli.“
Ragnhildur rifjar upp árin sem hún var Ijósmóðir. „Það
var rosalega gaman. Þá var ég með mæðraeftirlitið, tók á
móti börnunum og sá líka um ungbarnaeftirlitið. Það var
toppurinn fyrir mig sem fagmanneskju og væntanlega líka
fyrir konurnar. Það ætti að vera takmarkið í heilsugæsl-
unni.“ En saknar hún þá ekki Ijósmóðurhlutverksins? „Jú,
ég sakna þess mikið. Ljósmóðir þarf hins vegar að veraN
tilbúin að hlaupa í fæðingu hvenær sem er og ég hef ekki
tök á því. Mér finnst erfitt að vera á bakvöktunn og vil vera
í vinnunni á föstum tímum og vera í fríi þegar ég er ekki á
vinnustaðndm."
Heilsugæslustörfin henta því vel sem stendur. „Nú,
þegar ég hef prófað að vera í heilsugæslunni þar sem
maður vinnur mjög sjálfstætt þá langar mig ekki að fara
inn á sjúkrahús aftur. Á heilsugæslunni hittir maður alla
aldurshópa, börn, ungt fólk og gamalt. Og maður hittir
heilu fjölskyldurnar," segir Ragnhildur.
Erfiðar andstæður
Stundum getur starfið líka verið erfitt. „Það er þetta
óvænta. Vanalega er maður mjög afslappaður í vinnunni
en svo koma upp þessi óvæntu atvik sem erfitt er að
takast á við. En sem betur fer gengur maður ekki með
hnút í maganum út af því á hverjum degi.“
Óvænt slys og dauðsföll eru ekki daglegt brauð á stöð-
um eins og Egilsstöðum. „Ég var einu sinni nýbúin að klæða
látið barn og svo fékk ég fýrsta barnið inn í ungbarna-
eftirlitið. Mamman fór að klæða það úr og það hreyfði sig og
ég hrökk við. Mér fannst það svo skrýtið. Ég
hafði ekki verið nógu fljót að svissa yfir og
mér fannst ég ekki vera nógu „pro“. En
seinna þegar ég hafði hugsað þetta allt
saman sá ég að það er eiginlega ekki hægt
að krefjast þess af manni - að maður geti
svissað svona á milli án þess að sýna nokkur
viðbrögð. Þetta eru svo miklar andstæður."
Ekta piparsveinn
Ragnhildur reynir að sækja námskeið til að
Ragnhildur Rós afla sér frekari þekkingar sem nýst getur í
heilsugæslunni. „Við sækjum okkur líka efni
héðan og þaðan, bæði innlent og erlent. Þó skömm sé frá
að segja þá veit maður ekki nógu vel hvað er verið að gera
í heilsugæslu annars staðar á landinu, maður er ekki nógu
duglegur að kynna sér það.“
Aukna þekkingu hefur Ragnhildur meðal annars nýtt
við kennslu á námskeiðum fyrir almenning um slys á
börnum. Hún hefur einnig haldið námskeið í skyndihjálp á
vegum Rauða krossins og fyrir fyrirtæki. Meðal þess sem
starfsfólk heilsugæslunnar hefur reynt að leggja áherslu á
er að fólk hjálpi sér meira sjálft og leiti ekki á stöðina af
minnsta tilefni.
Á slysavarnanámskeiði sagði Ragnhildur dæmisögu af
manni til að sýna hvað hægt er að gera með gömlum hús-
ráðum. „Það kom maður á stöðina með tættan og marinn
fingur. Við bjuggum um sárið og sögðum honum síðan að
skipta sjálfur um umbúðir og koma ekki aftur til okkar
nema það kæmi illt í sárið. Maðurinn kom ekki aftur fyrr en
eftir hálfan mánuð og þá var sárið næstum gróið „Þetta
hefur gengið svona vel“, sagði ég við hann. „Nei, nei, það
kom veruleg sýking í sárið, en ég setti bara rauðan pipar á
það og þá lagaðist það.“ Þá heyrðist í einum á
námskeiðinu: „Þetta hefur þá verið ekta piparsveinnl!"
Um víða veröld
Ragnhildur hefur stundað hjúkrun í þremur heimsálfum.
Hún hefur verið á Vesturbakka Jórdanár, í Thailandi,
Eþíópíu, Noregi og Svíþjóð. Hún hefur bæði starfað fyrir
Rauða krossinn og unnið erlendis á eigin forsendum. Hún
telur þá reynslu hafa verið mjög lærdómsríka og gefið sér
víðsýni og þekkingu sem nýtist beint og óbeint í starfi.
Eins og fyrr segir vaknaði áhugi hennar á Ijósmóður-
starfinu í útlöndum. [ Eþíópíu lenti hún oft í fæðingarhjálp
af því að það var Ijósmóðir í hópnum hennar. „Við höfðum
þann sið að gefa konunum teppi eftir fæðingu og við urð-
um svo vinsælar að allar vildu eiga börnin hjá okkur. Fyrir
fólk sem á ekki neitt er eitt teppi alveg stórkostlegt."
Það er langur vegur frá Eþíópíu til íslands. Ragnhildur
segist enda ekki hafa læknast af útþránni ennþá. „Mig langar
alltaf út aftur - sérstaklega til Afríku og til að taka þátt í
þróunaraðstoð. En ég myndi vilja hafa fjölskylduna með mér.“
164
Tímarit Hjúkrunarfræðinga
3. tbl. 74. árg. 1998
I