Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2006, Síða 23

ÞAÐ ER ENGIN HEILSA ÁN GEÐHEILSU
Vinir Zippý til íslands
Stýrihópur um verkefnið hér á landí var
settur á stofn í byrjun árs 2005 og gengið
hefur verið frá samningi við „Partnership
for Children" til tveggja ára. Að þeim
tíma liðnum verður tekin ákvörðun um
frekari framlengingu samningsins. Greinar-
höfundur, sem hefur umsjón með verk-
efninu, sótti námskeið í höfuðstöðvum
„Partnership for Children" í London þar
sem kennt var að nota námsefnið. Auk
verkefnisstjóra sóttu námskeiðið kennari,
leikskólakennari og skólahjúkrunarfræð-
ingur sem einnig er menntaður kennari.
Námsefnið hefur verið þýtt á íslensku
og er þýðingin forprófuð skólaárið
2005-2006 í leikskólanum Maríuborg,
Ingunnarskóla og nýja grunnskólanum í
Norðlingaholti. Það eru kennararnir, sem
sóttu námskeiðið í London, sem kenna
námsefnið. Eftir að þýðingin hefur verið
forprófuð, og vankantar sniðnir af, er
stefnt að því að taka námsefnið upp í
grunnskólum víða um land haustið 2006,
að undangengnu námskeiði fyrir kennara
sem Lýðheilsustöð mun standa fyrir. Þá
er einnig stefnt að því að meta gagnsemi
námsefnisins með sömu aðferðum og
áður hafa verið notaðar þannig að um
alþjóðlegan samanburð geti orðið að
ræða. Þegar námsefnið er tekið upp er
mikilvægt að allir fagaðilar, sem vinna
með börnum í skólum, verði þátttakendur.
Þannig fæst heildræn nálgun, sem leiðir til
góðs árangurs.
Þróun og endurskoöun á námsefninu Vinir
Zippý hefur frá upphafi veriö styrkt með
framlögum frá GlaxoSmithKline. (http://www.
partnershipforchildren.org.uk/fundraising/
fundraising. 2.html),
Erum við góð fyrirmynd barnanna
okkar?
Eins og fram hefur komið er góð geðheilsa
og líðan sú undirstaða sem gerir fólk fært
um að finna tilgang með lífinu og vera virkir
og skapandi þjóðfélagsþegnar (WHO,
2005a). Almenn geðrækt, og lífsstíll sem
stuðlar að góðri geðheilsu, er því forsenda
þess að þessu markmiði verði náð og þar
koma geðorðin 10 og geðræktarkassinn
að góðum notum fyrir alla aldurshópa.
Sem foreldrar látum við okkur miklu
skipta hvernig líkamlegri heilsu barna
okkar er háttað. Við sjáum þeim fyrir hollu
fæði, verjum þau fyrir kulda og vosbúð
og hvetjum þau til að hreyfa sig. En
hugum við nægilega vel að andlegu og
tilfinningalegu heilbrigði þeirra? Veitum
við því næga athygli hvernig þeim líður
bæði innra með sér og í samskiptum við
aðra - og með hvaða hætti þau takast
á við erfiðleika og vonbrigði? Erum við
góð fyrirmynd barna okkar í þessum
efnum? Allir - börn jafnt sem fullorðnir
takast á við vandamál og erfiðleika. Við
sem fullorðin erum lendum í deilum og
ósamkomulagi, finnum fyrir öryggisleysi
og leiða í starfi, náin tengsl geta endað
með vinslitum og við syrgjum nákomna
vini og ættingja sem falla frá. Við getum
ekki alltaf talað um það hvernig okkur
líður. Börn lenda í alls konar erfiðleikum,
t.a.m. hversdaglegum atburðum eins og
rifrildi á skólalóðinni, afbrýðisemi í garð
yngri systur eða bróður. Einnig alvarlegri
vandamálum sem geta t.d. tengst dauða
nákomins ættingja, því að byrja í nýjum
skóla eða verða fyrir einelti.
Ef okkur tekst að finna áhrifaríkar leiðir
til að takast á við erfiðleika og vonbrigði
verður vanlfðanin minni. Fyrir börn jafnt sem
fullorðna er lykillinn að góðum árangri sá
sami. Því fleiri leíðir sem hægt er að nota
til að leysa vandamál, því meiri líkur eru á
farsælli lausn. Námsefnið Vinir Zippý hefur
verið samið sérstaklega með þetta í huga.
Það hjálpar börnum að öðlast færni sem
getur nýst þeim í glímunni við margvísleg
vandamál sem upp kunna að koma og gerir
þeim kleift að njóta lífsins betur - jafnt sem
börn og síðar meir sem fullorðið fólk.
Heimildaskrá
Beaglehole, R., Bonita, R., Horton, R., Adams, O.,
og McKee, M. (2004). The Lancet, 363, 2084-
2086.
Breslow, L. (1999). From Disease Prevention to
Health promotion. Journal of the American
Medical Assosiation, 281, 1030-1033.
Bale, C. (2003). Early start to suicide prevention:
Children's Programms shows promising results.
Suicidologi, 8(2), 16-18.
Elín Ebba Ásmundsdóttir (2005). Sagan um
geðræktarkasann. http://www.lydheilsustod.
is/fraedsla/fraedsluefni/gedraekt/nr/1457.
Jané-Llopis, E., og Anderson, P. (2005). Mental
Health Promotion and Mental Disorder
Prevention. A policy for Europe. Nijmegen:
Radboud University, Nijmegen.
Lazarus, R.S., og Folkman, S. (1984). Stress,
Appraisal and Coping. New York: Springer
Publishing Company.
Mishara, B.L., og Ystgaard, M. (í prentun).
Effectiveness of a Mental Health Promotion
Program to improve Coping Skills in Young
Children Zippy's Friends. Early Childhood
Research Quarterly.
Saxena, S., og Garrison, P.J. (ritstj.) (2004). Mental
Health Promotion. Case Studies from Countries.
A Joint Publication of the World Federation
for Mental Health and the World Health
Organization.
World Health Organization (WHO) (2005a). Mental
health: facing the challenges, building solutions.
Report from the WHO European Ministerial
Conference. Kaupmannahöfn: Höfundur.
World Health Organization (WHO) (2005b). Child
and Adolescent Mental Health Policies and
Plans. Mental Health Policy and Service
Guidance Package. Genf: Höfundur.
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 1. tbl. 82. árg. 2006
21