Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2007, Blaðsíða 51

Porbjörg Jónsdóttir, hjúkrunarfræðingur MSc.,aðjúnkt við HA og klínískur sérfræðingur í hjúkrun sjúklingar með verki á FSA, thorbj@unak.is
TENGSL LANGVINNRA VERKJA OG AÐLÖGUNAR
Könnun meðal einstaklinga sem bíða eftir endurhæfingu vegna langvinnra verkja
Útdráttur
Tilgangur þessarar rannsóknar var aö skoða: 1) tengsl á milli
mismunandi viðbragða við langvinnum verkjum og aðlögunar
að verkjunum; 2) hvort tengsl væru á milli styrks verkja og
aðlögunar; 3) viðbragða við verkjunum og tilfinninga fyrir að
hafa stjórn á þeim. Notað var þverskurðarsnið og gögnum
safnað með spurningalistum sem þátttakendum voru sendir
í pósti. Aðlögun var metin með því að nota Short form-20
spurningalistann (SF-20) sem mælir mat sjúklinga á eigin
heilsu, og líkamlega og sálfélagslega heilsu. Viðbrögð við
verkjum voru skoðuð með því að nota Pain Coping Strategies
Questionnaire (CSQ). Þátttakendur voru einstaklingar á biðlista
eftir endurhæfingu vegna langvarandi verkja (N = 72). Svör
bárust frá 45 einstaklingum (62,5%).
Endurtúlkun sársaukatilfinningar (reinterpreting pain sensation)
og hörmungahyggja (catastrophizing) voru þau viðbrögð sem
sýndu sterkust tengsl á milli aðlögunarþátta. Marktæk tengsl
voru milli styrks verkja að jafnaði og líkamlegrar heilsu
(r=-0,387; ps0,05); mats á almennri heilsu (r=-0,444; ps0,01)
og hversu mikla stjórn þátttakendur töldu sig hafa á verkjunum
(r=-0,304; ps0,05).
Niðurstöður benda til að það séu einkum tvenns konar
viðbrögð við langvinnum verkjum sem hafi sterkust tengsl við
aðlögun að þeim. Styrkur verkja hefur að jafnaði tölfræðilega
marktæk tengsl við það hversu mikla stjórn einstaklingar telja
sig hafa á verkjunum og hversu mikið þeir telja sig geta dregið
úr þeim. Ekki er þó um að ræða tölfræðilega marktæk tengsl
milli styrks verkja og viðbragða við verkjum.
Lykilorð: Langvarandi verkir, viðbrögð við verkjum, styrkur
verkja, hegðun verkja, aðlögun.
Inngangur
Verkir, sem staðið hafa lengur en 3-6 mánuði, eru skilgreindir
sem langvinnir verkir. Þeir eru almennt viðurkenndir sem
eitt af útbreiddustu og erfiðustu heilbrigðisvandamálum á
Vesturlöndum nútímans. Langvinnir verkir valda miklum
sálrænum og líkamlegum þjáningum og kosta bæði einstaklinga
og samfélag mikla fjármuni á hverju ári (Smith o.fl., 1999;
Thomsen o.fl., 2002; Turk, 2002). Rannsókn Smith o.fl.
(1999) sýndi að 10-15% einstaklinga leita einhvern tíma til
heilbrigðiskerfisins vegna verkja en ætla má að mun fleiri læri
að lifa með verkjunum eða þjáist án þess að leita sér hjálpar.
ENGLISH SUMMARY
Jónsdóttir P.
Tímarit hjúkrunarfræðinga (2007). 83(3) 49-55
CONNECTION BETWEEN CHRONIC PAIN AND
ADJUSTMENT.
The aim of this study was to investigate the relationship
between 1) coping strategies and adjustment to chronic
pain; 2) pain intensity and adjustment; 3) coping strategies
and perceived control over pain. A cross-sectional
research design was employed and data was collected
by a postal questionnaire. Adjustment was assessed by
using the Short form-20 health survey (SF-20), measuring
perceived general health, and physical and psychosocial
health. Coping was assessed with the Pain Coping
Stategies Questionnaire (CSQ). Eligable participants were
all those who were on a waiting list (N = 72) to be admitted
to a rehabiiitation centre. Fourty five valid responses were
returned (62.5%).
Reinterpreting pain sensation and catastrophizing were the
two coping strategies showing the strongest relationship
with adjustment factors. Statistically significant relationship
was identified between pain intensity and physical health
(r=-0.387; ps0.05); perceived general health (r=-0.444;
ps0.01) and perceived control over pain (r=-0.304;
ps0.05).
These results indicate two coping strategies having
strongest relation with adjustment factors. Intensity of
pain tested statistically significantly related to perceived
control over pain and adjustment factors, even though
pain intensity is not statistically significantly related to
coping strategies.
Key words: Chronic pain, pain coping strategies, pain
intensity, patterns of pain, adjustment.
Correspondance: Þorbjörg Jónsdóttir, torbj@unak.is
Tímarit hjúkrunarfræðinga - 3. tbl. 83. árg. 2007
49