Ráðunautafundur - 15.02.1993, Qupperneq 299

291
Meltanleiki nokkurra fóðurhráefna. Tiltölulega Iítið er vitað um meltanleika hjá bleikju.
Flestar rannsóknir sem nú liggja fyrir hafa beinst að öðrum þáttum eins og t.d.
næringarefnaþörf (Tabachek 1986), fæðuatferli (Jörgensen og Jobling 1989) og fyrikomulagi
fóðrunar (Jobling o.fl. 1977). Ástæða þess að ekki hefur verið lögð meiri áhersla á
fóðurrannsóknir hjá bleikju kann að vera sú, að bleikja virðist bæði þrífast vel og ná góðum
vaxtarhraða á laxa- og regnbogasilungafóðri. Ýmislegt bendir þó til þess að fóðumýting
bleikju sé önnur en hjá laxi. Reynsla úr fiskeldi hér á landi sýnir, að hágæða laxafóður hentar
bleikju vel á seiðastigi, en síður í matfiskeldi. Á seinni stigum eldis virðist bleikja ekki geta
nýtt mjög orkuríkt fóður á sama hátt og lax. í stað þess að auka vöxtinn safnar hún meiri fitu
í hold og innyfli og rýrir þar með holdgæðin til muna. Af þessum sökum er talið
hagkvæmara að skipta yfir í ódýrara og orkuminna fóður þegar bleikja hefur náð 400-500 g
þunga. Einnig er hugsanlegt að nýta megi ódýrari hráefni til fóðurgerðar en nú er gert.
í 2. töflu má sjá efnainnihald og meltanleika bleikju á níu fóðurhráefnum. Meltan-
leikinn í töflunni er reiknaður út sem meðaltal af kísil og C-32. Við samanburð á meltanleika
fiskimjöls vekur athygli hversu vel eldþurrkaða fiskimjölið meltíst. Yfirleitt hefur verið talið
að eldþurrkað mjöl sé verr fallið til fiskafóðurframleiðslu en gufuþurrkað mjöl. Fiskimjölið
sem notað var kom frá mismunandi verksmiðjum (sjá 2. töflu, fiskimjöl A tíl D) og því er
hráefnið ekki sambærilegt, þó efnainnihald mjölsins sé svipað. Gerð og ferskleiki hráefnis
ræður mestu um gæði fiskimjöls. Innlend samanburðarrannsókn á gufu- og eldþurrkuðu
fiskimjöli þar sem meltanleiki var mældur með pepsíni leiddi í ljós töluverðan breytíleika á
meltanleika mjöls innan sömu þurrkunaraðferðar (Gunnlaugur Friðbjamarson og Snoiri
Þórðarson 1989). Þetta gerir samanburð mjög erfiðan og er vert að hafa það í huga þegar
niðurstöður á meltanleika fiskimjöls í 2. töflu eru bomar saman.
Sé litið á sojamjöl kemur á óvart hversu vel sojaprótein virðist meltast hjá bleikju. f
erlendri rannsókn á sojamjöli var meltanleiki próteins hjá regnbogasilungi aðeins lægri eða
um 96% (Cho og Slinger 1979). Meltanleiki lifrarmjöls sýnist einnig vera góður hjá bleikju
og er vert að taka það til nánari athugunar. Einnig virðist meltanleiki undanrennumjöls vera
nokkuð góður en efnasamsetning, en hátt hlutfall kolvetna og lágt próteininnihald rýrir gildi
þess í fiskafóður. Meltanleiki kjöt- og rækjumjöls er lágur. f kjötmjölinu er það aðallega
fitan sem meltist illa, en í rækjumjölinu em það steinefnin. Þrátt fyrir viðunandi meltanleika
próteins er notkun þeirra hæpin í fiskafóður þar sem mjög mikið mjöl þyrftí tíl að fullnægja
próteinþörfum bleikjunnar og orkuþörfum yrði tæplega fullnægt.