Dagblaðið Vísir - DV - 22.11.2016, Blaðsíða 10

Vikublað 22.–24. nóvember 201610 Fréttir
Okrað á íslendingum
n Sláandi niðurstöður verðsamanburðar DV n Vörurnar alltaf dýrastar á Íslandi
Þ
að er okrað á íslenskum
neytendum. Það er ekki
hægt að unna því. Þetta er
mjög alvarlegt mál.“ Þetta
segir nýr formaður Neyt-
endasamtakanna, Ólafur Arnarson,
við DV. Margar íslenskar verslanir
fá falleinkunn þegar kemur að
verðsamanburði við verslanir í ná-
grannalöndunum. DV birtir í dag
niðurstöður ítarlegs verðsaman-
burðar á 20 vinsælum vörum í
jafn mörgum verslunum á Íslandi.
Niðurstöðurnar eru afhjúpandi. Al-
gengur, hlutfallslegur verðmunur á
útsöluverði á Íslandi annars vegar
og Bretlandi, Noregi og Danmörku
hins vegar er á bilinu 40–150%.
Verðsamanburðurinn sýnir að að
meðaltali greiða Íslendingar 59%
hærra verð fyrir vörurnar en í Nor-
egi, 60% hærra en í Danmörku og
77% hærra en í Bretlandi.
Versluninni til varnar hefur
gengi krónunnar styrkst að undan-
förnu, sérstaklega gagnvart pundi.
Það leiðir með tímanum vonandi til
verðlækkunar en dæmi eru um að
verslanir séu enn að selja vörur, svo
sem dekk eða reiðhjól, sem keypt-
ar voru á mun óhagstæðara gengi.
Þetta báru margar verslanir fyrir sig
en DV gaf öllum verslununum færi
á að skýra verðmuninn. „Í mörgum
tilvikum munar óheyrilega miklu,
sem ekki verður útskýrt með eðli-
legum þáttum,“ segir Ólafur.
Vondir heildsalar og hár
flutningskostnaður
DV heyrði mjög margar og ólík-
ar skýringar á þessum mikla verð-
mun. Margir bera fyrir sig
háan flutningskostnað.
Í því samhengi kann-
aði DV hvað kostar
að flytja stóran gám
af dekkjum með
skipum frá Kína
til Íslands, um
Rotterdam.
Verðið er á bil-
inu 750 til 800
þúsund. Í slík-
an gám kom-
ast um 1.000
dekk. Kostn-
aður á hvert
dekk nemur
því um 800
krónum. Það
er því ljóst að
þótt kostnað-
ur við flutninga
geti
verið hár leikur hann minna hlut-
verk eftir því sem meira er keypt.
Aðrar skýringar sem DV heyrði
voru hár launakostnaður, smæð
markaðarins, tollar og óhagstætt
gengi, svo eitthvað sé nefnt. Nokkr-
ir báru fyrir sig að varan sem DV
valdi af handahófi væri óvenju-
lega hátt verðlögð og endurspegl-
aði ekki muninn almennt. Þá sögðu
aðrir að vörurnar sem DV valdi
væru rétt í þann mund að fara
í „lækkunarferli“ og tveir aðilar
sögðu að varan væri beinlínis rangt
verðmerkt.
Margir verslunareigendur báru
því við að verð sem DV fann í öðr-
um löndum væri mun lægra en
það sem þeim býðst hjá íslensk-
um heildsölum. Tvær verslanir
vísuðu á heildsalann, til að skýra
verðmuninn. Nokkrir verslunar-
eigendur viðurkenndu þó að hafa
sofnað á verðinum eftir styrkingu
krónunnar eða að þeir þyrftu ein-
faldlega að gera betur. Elko og
Max 1 eru til dæmis um það. Sum-
ar skýringarnar sem verslunar-
mennirnir veittu halda ekki vatni
og sýnir DV í dag fram á það. Aðr-
ar eiga fyllilega rétt á sér, svo sem
að fjármagnskostnaður á Íslandi er,
vegna hárra vaxta, miklu hærri hér
en í nágrannalöndunum. Hann má
rekja til krónunnar.
Af svörum sumra versl-
ana, svo sem TOYS ‘R‘
US, má álykta
að það að
reka verslun
á Íslandi sé
ein sam-
hang-
andi
and-
styggð.
Hér leggist
allt á eitt
til þess að
verðið endi í
hæstu hæð-
um. Síminn
er dæmi um
fyrirtæki sem
afsannar þá
kenningu en
á Íslandi fást
snjallsímar á
mjög sambæri-
legu verði við
það sem
tíðkast í nágrannalöndunum.
Ólafur segir sláandi að horfa á út-
komuna í verðsamanburði DV. Hann
segir að honum virðist sem mest sé
okrað á öryggisvörum og vörum
fyrir börn. Hann hvetur verslunar-
eigendur til að sniðganga heildsala
sem bjóða ekki samkeppnishæft
verð. „Verslanir eiga ekki að taka
þátt í okri, ef heildsalar okra. Vanda-
málið er að við búum í okursamfé-
lagi.“ Hann fagnar því að úttektir
sem þessar séu gerðar. „Það er mjög
sláandi að í öllum tilvikum sé varan
dýrust á Íslandi.“
Snjallsímar á góðu verði hér
Ekki ein einasta vara, sem valin
var af handahófi úr mörgum af
stöndugustu verslunum lands-
ins, reyndist á lægra verði en í ein-
hverju nágrannalandanna þriggja.
Með öðrum orðum: Vörurnar tutt-
ugu reyndust í öllum tilvikum dýr-
ari á Íslandi en í hinum löndun-
um þremur. Og yfirleitt er
munurinn mjög mikill. Ef
úrtakið er lýsandi fyrir ís-
lenskan markað í heild
má segja að það séu
einna helst snjallsímar
og – með góðum vilja
– þráðlaus heyrnar-
tól sem fást á Íslandi
á samkeppnishæfu
verði.
Forðaðist net-
verslanir
Til að allrar
sanngirni sé
gætt sér DV til
þess að verð
sem er til við-
miðunar í
nágranna-
löndunum sé ekki úr netverslun-
um, nema slíkt sé sérstaklega tek-
ið fram. Það útheimtir kostnað að
halda úti verslun og veita þjónustu.
Netverslanir eru mjög algengar og
fyrirferðarmiklar í löndunum þrem-
ur og í flestum ef ekki öllum tilvik-
um er hægt að kaupa vörurnar sem
hér eru taldar upp á töluvert hag-
stæðara verði í netverslunum. Oft er
sendingarkostnaður innifalinn – en
ekki alltaf.
Ekki tekið tillit til tilboða
Þá gætti DV þess að líta ekki til
tímabundins afsláttar eða til-
boða nema láta þess getið. Þannig
var í sumum tilvikum hægt að fá
vörurnar, sem hér eru taldar upp, á
niðursettu verði í þeim verslunum
sem um ræðir. Þannig hefur Max
1 tímabundið veitt afslátt af Noki-
an-dekkjum. Það sama gildir um
Maybelline-maskara bæði í Bret-
landi og Noregi, Nike-takkaskó í
Bretlandi, svo eitthvað sé nefnt.
Nokkrir íslenskir verslunarmenn
sögðu við DV að ástæðu fyrir hárri
verðlagningu mætti að hluta til
rekja til „afsláttarmenningar“ á Ís-
landi. Hér hefði lengi tíðkast að
verðleggja vörurnar aðeins hærra,
til þess að geta auglýst afslátt.
Framkvæmdastjóri Max 1 sagði
þannig við DV að fæstir keyptu
dekk fullu verði. Hann var ósam-
mála blaðamanni um að það væru
ekki góðir viðskiptahættir. Ólafur
Arnarson segir við DV að afsláttar-
menning sé ómenning sem sé
fjandsamleg neytendum. „Neyt-
andinn á að geta gengið að því vísu
hvað hlutirnir kosta. Neytenda-
samtökin telja þetta ekki góða við-
skiptahætti.“
Leitarvélar nýttar
Til leitar á verði í hinum löndunum
notaði DV þrjár vefsíður; prisjakt.
no, pricerunner.dk og pricerunn-
er.co.uk. Um er að ræða vefsíður
halda utan um verðlagningu á vör-
um, bæði í netverslunum og öðr-
um verslunum. Þegar sú leit skilaði
takmörkuðum árangri leitaði DV að
verði eftir öðrum leiðum.
Mikil og þung umræða hefur verið
um verðlag á Íslandi undanfarnar
vikur. Hún kviknaði eftir að fréttir
birtust um verðlagningu á LEGO
annars vegar og dekkjum hins vegar.
Ljóst er af verðkönnun DV í dag að
umræðan er þörf. Þótt vissulega
sé það rétt að flutningskostnaður
til Íslands sé hár, gengissveiflur
tíðar og smæð markaðarins geri
verslunarmönnum erfitt fyrir, er
erfitt að réttlæta helmings mun
á vöruverði, hvað þá tvö- eða
þrefaldan mun. Í slíkum tilvikum
þurfa íslenskir verslunarmenn
einfaldlega að gera betur.
Ólíkur veruleiki neytenda
Markmiðið með þessari úttekt, sem
unnin hefur verið undanfarna daga,
er ekki að vega að þeim verslunum
eða verslunareigendum sem hér
eru til umfjöllunar. Ljóst er að þeir
koma mjög mismunandi út úr
þessari könnun. Sumir þokkalega
en aðrir mun verr. Einhverjir ættu
ættu greinilega að skoða sín mál, til
að halda viðskiptum.
Eins og fram kemur í dag eru
margar ástæður fyrir því að verð er
hærra á Íslandi á meginlandinu. Í
dag er markmiðið að vekja athygli á
þeim verðmun, stundum gífurlega,
sem blasir við neytendum
á Íslandi annars vegar og í
nágrannalöndunum hins vegar. n
Baldur Guðmundsson
baldur@dv.is LG 55" Ultra HD Smart sjónvarp (LG-55UH605V)
Ísland Bretland Danmörk
Land Verð í kr. Verð í mynt Verslun Verðmunur
Ísland 169.990 Sjónvarpsmiðstöðin
Ísland 139.990 Sjónvarpsmiðstöðin (með afslætti)
Bretland 94.136 664 GBP Tesco 80,6%
Danmörk 93.321 5.699 DKK Proshop 82,2%
Noregur 80.075 5.995 NOK Elkjop 112,3%
Sjónvarpsmiðstöðin Ólafur Mar Hreinsson, framkvæmdastjóri Sjón-
varpsmiðstöðvarinnar, segir í samtali við DV að óvenju miklu muni í verði á tækinu sem DV
valdi af handahófi. Hann segir að miklu minna muni á svipaðri týpu, UH600. Hann vill líka að
fram komi að varan sé nú á tilboði í Sjónvarpsmarkaðnum, á 139.900 kr. Hann segir auk þess
að um 5% upphæðarinnar megi rekja til flutningskostnaðar. Það sé fyrirtækinu keppikefli
að bjóða vörur sínar á samkeppnishæfu verði miðað við nágrannalöndin: „Og helst á lægra
verði.“ Þá segir hann að tækið sé ekki til í Tesco núna og óvíst á hvaða verði það verði síðar.
DV bar einnig saman verð á Panasonic TX58DX800E 58" LED TV, við verð í Færeyjum. Tækið
kostar í Sjónvarpsmiðstöðinni 499.990 krónur. Í Expert í Færeyjum kostar tækið 409.359.
Verðmunurinn er 22%. Um var að ræða eina tækið sem fékkst á báðum stöðum.
Noregur
169.990
139.990
94.136 93.321
80.075
„ Í mörgum
tilvikum munar
óheyrilega miklu, sem
ekki verður útskýrt með
eðlilegum þáttum.
Formaður Neytendasamtakanna
Ólafur segir niðurstöðurnar sláandi.