Freyr - 01.04.2006, Page 13

Tafla 1. Dæmi um orku- og próteininnihald I fóðri ákvarðað í stöðluðum fóðurskammti [
NorFor sem samanstendur af 50% kjarnfóðri og 20 kg þurrefnisáti á dag. Til samanburð-
ar er einnig sýnt orkugildi í mjólkurfóðureiningum (FEm)
Orkugildi, í kg þurrefnis Próteingildi, g/kg þurrefnis
Fóðurtegund MJ FEm* AATp PBVp
Bygg 7,29 1,06 109 -32
Hafrar 6,31 0,91 86 -18
Hveiti 7,77 1,13 115 -29
Ertur 8,29 1,20 110 57
Repjufræ 11,31 1,64 89 68
Sojamjöl 8,22 1,19 198 257
Vothey, snemmslegið 6,26 0,91 86 45
Vothey, síðslegið 4,85 0,70 75 2
*reiknað orkugildi samkvæmt NorFor-aðferðinni en sýnt í FEm
Mynd 4. Hlutfallsleg orku- og próteingildi í kjarnfóðri samanborið við núver-
andi fóðurmatsaðferð og bygg reiknað samkvæmt NorFor-aðferðinni
Bygg Hafrar Hveiti Ertur Maís Repjufræ Sojamjöl
PBVp í stöðluðum fóðurskammti sem er 20
kg þurrefnis á grip/dag er sýndur (töflu 1.
Almennt eru orkugildi fóðurtegundanna í
töflu 1 lægri en samkvæmt núverandi fóð-
urmatskerfi af því að þau eru reiknuð út frá
20 kg þurrefnisáti (þessi sömu áhrif má sjá
á mynd nr. 1). Við 8 kg þurrefnisát er orku-
gildið samkvæmt NorFor-aðferðinni hærra
og AAT-gildið lægra en við 20 kg þurrefnis-
át. Samkvæmt núverandi orkumatskerfi
inniheldur 1 kg af byggi 1,15 FEm en sam-
kvæmt NorFor-aðferðinni er samsvarandi
orkugildi við 20 kg þurrefnisát 1,06 FEm í
kg þurrefnis.
Áhugavert er að bera saman orkugildi
kjarnfóðurtegundanna í hlutfalli við bygg
og núverandi fóðurmatskerfi (sjá mynd 4).
NorFor-aðferðin gefur hlutfallslega lægra
orkugildi í höfrum og rapsfræi en metur
orkugildi f hveiti, ertum og sojamjöli hlut-
fallslega hærra. ( höfrum og repjufræi
reiknast AAT-gíldið hærra í hlutfalli við
bygg en í ertum og sojamjöli hlutfallslega
lægra. Hveitið er óbreytt. Að því er varðar
gróffóður metur NorFor-aðferðin bæði
orku- og AAT-gildi í síðslegnu grasi lægra
en núverandi fóðurmatsaðferð en
snemmslegið gras er metið hærra. Þetta
leiðir til þess að í útreikningum og fóður-
áætlun með NorFor-aðferðinni munum við
fá meira út úr því að framleiða gott gróf-
fóður. Þessir útreikningar benda til þess að
núverandi fóðurmatskerfi ofmeti fóður-
gildi í slöku gróffóðri en vanmeti aftur á
móti gott gróffóður.
SAMANTEKT
Að framan hefur verið fjallað um hvernig
orku- og próteingildi í fóðri er ákvarðað í
nýja NorFor-fóðurmatskerfinu. Sýnd eru
dæmi um þætti sem eru ráðandi hvað varð-
ar næringargildi í fóðurskammti. Með Nor-
For-aðferðinni munum við sjá meiri breyti-
leika í næringargildi fóðurs en áður, einkum
vegna misstórra fóðurskammta, mismikils
fóðuráts og ólíkrar fóðursamsetningar. Með
því að taka tillit til þessara þátta, svo og
annarra næringaraðstæðna hjá gripunum,
komumst við nær því að meta raunverulegt
fóðurgildi og þar með verður fóðuráætl-
anagerð nákvæmari. í NorFor-kerfinu verð-
ur einnig sérstakt hliðarkerfi til þess að
áætla fóðurát og í næstu grein um NorFor
(6) verður fjallað um það.
Höfundar frumtexta eru Harald Volden,
fóðurfræðingur við Institutt for husdyr- og
akvakulturvitenskap við Norska landbúnað-
arháskólann og ráðgjafi TINE i Noregi,
Mogens Larsen, fóðursérfræðingur hjá
Dansk Kvæg, og Maria Mehlqvist, sérfræð-
ingur hjá Svensk Mjolk og starfsmaður Nor-
For-verkefnisins. Gunnar Guðmundsson,
sviðsstjóri hjá Bændasamtökum íslands,
þýddi og staðfærði.
FREYR 04 2006