Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.2017, Blaðsíða 38

Helgarblað 8. desember 20178 Bækur
E
in athyglisverðasta ljóða­
bókin fyrir þessi jól er ör­
ugglega Slitförin eftir Fríðu
Ísberg. Nafnið vísar fyrst og
fremst til slitfara á líkama móður
en einnig til þess ferðalags sem
hvert barn þarf að leggja á sig frá
æsku til unglingsára og loks full­
orðinsára, til þess að þroskast og
að lokum „slíta naflastrenginn“
svo við vísum nú í útjaskað mynd­
mál sem er auðvitað hvergi að
finna á síðum Slitfaranna/farar­
innar nema ef því sé snúið á haus.
Með titlinum setur Fríða upp­
hafstóninn í verkinu; hún tekur
þetta hversdagslega orð, slitför, úr
samhengi og setur í nýtt. Eitt orð
verður að ferðalagi sem verður að
heilli ævi.
Fríða er snillingur þegar kemur
að skemmtilegu, jafnvel einföldu
myndmáli sem sett er í nýtt og
áhugavert samhengi. Lesandi
er þá neyddur til þess að endur­
hugsa og endurmeta allt sem
viðkemur umræddu myndmáli.
Við annan lestur skýrist ýmis­
legt sem var lesanda ráðgáta við
fyrsta lestur. Þannig má segja að
hún kallist á við skáldsystur sína
Svövu Jakobsdóttur sem má telj­
ast eitt mesta myndmálsséní sem
Ísland hefur átt, þar til nú. Einnig
vitnar Fríða í Steinunni Sigurðar­
dóttur í upphafi bókarinnar sem
bindur verkið saman. Myndmál­
ið í ljóðabók Fríðu verður í senn
auðskilið og ráðgáta á sama tíma.
Hver getur annars staðist ljóðlín­
ur sem þessar:
„í loftinu liggur sætur ilmvatnsþefur
sem lyktar
eins og leiðinleg stelpa“?
Allavega ekki gagnrýnandi.
Ljóðabókin er uppfull af kunnug­
legum andartökum sem við
flest höfum gengið í gegnum á
þroskaferlinum. Hvort sem við
reynum að finna okkur sjálf, móta
okkur sjálf, máta persónuleika
annarra á okkur sjálfum eða lend­
um í tímabundnum samskipta­
örðugleikum við okkur sjálf. All­
ur þessi sannleikur er settur fram
í Slitförunum/Slitförinni og við
hvern lestur dýpkar skilningur
okkar á ljóðmælanda sem og okk­
ur sjálfum. Ljóðin í Slitförunum/
Slitförinni eru líka svo vel meitluð
að það mætti stundum halda að
Fríða hefði höggvið þau út í stein.
Þar er engu ofaukið og það er ná­
kvæmlega nóg sagt í hverju ljóði
fyrir sig. Einnig treystir hún les­
anda fyrir því að þurfa ekki alltaf
að skilja allt sem kemur fram í
hverju ljóði fyrir sig. Það kann
gagnrýnandi að meta. Því hver
er tilgangurinn með því að gefa
út skáldskap sem allir skilja eins?
Það er líka svo fallegt að uppgötva
texta upp á nýtt þegar maður les
eitthvað í annað sinn og setur
nýja merkingu í orðin. Þannig
virka bestu fagurtextarnir að
mati gagnrýnanda en það mega
auðvitað allir vera ósammála. Ef
þú, lesandi góður, ert hins vegar
traustsins verður, þá mæli ég hik­
laust með þessari bók. n
Dýrðarinnar Slitför
meitluð í stein
Jóhanna María Einarsdóttir
johanna@dv.is
Bækur
Slitför
Höfundur: Fríða Ísberg
Útgefandi: Partus
61 bls.
Togstreita unglinga
B
ókin Er ekki allt í lagi með
þig? sem hlaut Íslensku
barnabókaverðlaunin í ár,
tekur á heimi unglingsins
en sá heimur getur sannarlega
verið margslunginn. Sagan er sögð
af tveimur aðalpersónum sem
koma úr mismunandi umhverfi,
önnur upplifði mikið einelti og hin
kemur úr forréttindahópi. Þess­
ir ólíku karakterar verða vinkon­
ur og sagan segir frá þeim, hvern­
ig þær takast á við daglegt líf og
vináttuna. Höfundur lýsir vel tog­
streitunni milli þess að vera barn
og unglingur.
Frásögnin lýsir vel þeim að­
stæðum sem margir unglingar
upplifa sig í. Þarna er togstreita
um vini, og unglingarnir skilja
hlutina á mismunandi hátt. Það
sem einum finnst vera fullkom­
lega eðlileg hegðun upplifir annar
á mjög neikvæðan hátt. Fjallað eru
um málefni sem flestir kannast við
og boðið upp á lausnir til að auð­
velda unglingunum að þroskast og
taka rétt á aðstæðum.
Stíll bókarinnar er góður og
þar er aldrei talað niður til þess
aldurshóps sem bókin fjallar um.
Meginþemað í gegnum alla bók­
ina er einelti og hvernig fólk lítur
það mismunandi augum. Mikið
er lagt upp úr að skoðanir og sýn
unglinganna komi fram þó að á
stöku stað komi inn hugleiðingar
frá fullorðnum.
Mjög vel skrifuð bók þar sem
efnið kemst vel til skila. n
Elísabet Hrund Salvarsdóttir
elisabet@dv.is
Bækur
Er ekki allt í lagi
með þig?
Höfundur: Elísa Jóhannsdóttir
Útgefandi: Forlagið
315 bls.