Dagblaðið Vísir - DV - 12.01.2018, Blaðsíða 30

30 fólk - viðtal Helgarblað 12. janúar 2018
Lalli Johns látinn. Lalli Johns dáinn. Þetta eru tvær
uppástungur sem leitarforritið Google stingur upp á ef
slegið er inn nafni eins frægasta glæpamanns Íslands-
sögunnar. Það er ljóst á leitarforritinu að Íslendingar
hafa áhuga á að vita hvar Lalli er niðurkominn. Hann
sló í gegn í heimildamynd Þorfinns Guðnasonar og
heillaði þjóðina. Í kjölfarið varð hann landsþekktur. En
Lárus Björn Svavarsson, betur þekktur sem Lalli,
er ekki dáinn. Hann er í fullu fjöri, orðinn 67 ára löggilt
gamalmenni sem hefur ekki bragðað dropa af áfengi
síðustu fjögur árin. Hann er búsettur á áfangaheimili
þar sem hann hefur það bærilegt.
B
laðamaður DV hitti Lalla
á heimili systur hans,
Rósu Ólafar Ólafíudóttur,
en hún hefur verið stoð
hans og stytta í baráttu hans við
Bakkus. Lalli gerir ekki ýkja mikið
úr freistingum vínsins en segist
þó oft dreyma að hann sé stadd-
ur í trylltu samkvæmi. Þá fer
hann í göngutúr til að losa sig við
djammdrauma næturinnar.
„Ég finn alveg breytingu síðan
ég hætti þessu vínrugli. Mér hef-
ur liðið mun betur,“ segir Lalli en
viðurkennir að stöku sinnum finni
hann til söknuðar þegar hann
hugsi til baka. „Mig dreymir oft
eitthvert partírugl. Ég vakna oft á
nóttunni við það að mér finnst ég
vera í glymjandi partíi en er samt
bara í tómu rúmi. Jú, jú, oft er mér
hugsað til gamla lífsins. Stund-
um hef ég vaknað á morgnana
við draumana, þá farið á fætur og
fengið mér göngutúr. Ég hef reynt
að fylgja reglum hússins svo þeir
hafi ekkert á mig. Ég reyni að vera
einu skrefi á undan þeim,“ segir
Lalli og hlær.
Breiðavíkurmálið vendipunktur
Aðspurður hvernig hafi staðið á
því að hann hafi ákveðið að hætta
að drekka fyrir um tíu árum nefn-
ir Lalli fyrst að hann hafi staðið í
strembnum flutningum. Þá grípur
Rósa fram í og spyr hvort Breiða-
víkurmálið hafi ekki haft áhrif.
Lalli viðurkennir það. „Það var
vendipunktur, það var opinberað
og þú varst beðinn afsökunar. Öll
þessi umræða,“ segir Rósa. „Jú,“
segir Lalli og bætir við að hann
hafi aldrei fengið allar þær bætur
sem honum var lofað.
Lalli var í fjögur ár á vistheim-
ilinu á Breiðavík þar sem börn
voru beitt fáheyrðri harðneskju og
öllum útgáfum ofbeldis. „Þetta var
ekki bara á Breiðavík, en Breiða-
vík var versti punkturinn af þessu.
Heimavistarskólinn að Jaðri og
Reykjahlíð, það voru heimili sem
ég var ekkert voðalega ánægð-
ur með að vera á. Þegar ég var
laus við þessi heimili þá var það
spurningin: „Hvað á ég að gera
við framtíð mína og hvernig verð-
ur hún?“ Verður hún björt eða
svört? En með árunum þá hef ég
náð að sætta mig við suma hluti,
ekki alla. Ég hef reynt að fylla upp í
eyðurnar en sumt er vont að vinna
til baka. Svona var þetta þegar ég
var yngri, en þetta átti ekki að fara
svona. Þetta átti að fara öðruvísi.
Ég reyndi að vinna úr því, ef maður
er jákvæður hefur það góð áhrif,“
segir Lalli.
Fékk aldrei allar bæturnar
Í viðtali við DV árið 2007 sagði
Lalli frá þeim pyntingum sem
hann varð fyrir á Breiðavík. Hann
hélt því fram að sennilega hafi for-
stöðumaðurinn, Þórhallur Hálf-
dánarson, haft ánægju af því að
pína börn. Þar fékk hann lítið að
borða, var neyddur til að vinna
myrkranna milli og lítið fór fyrir
námi. Í viðtalinu sagði hann frá
einu ömurlegu atviki:
„Ég var háttaður úr öllum
fötunum og settur í síldartunnu
fulla af ísköldu vatni. Ég hét því að
ég skyldi ekki láta vatnið sigra mig
frekar en þau,“ sagði Lalli en eftir
þetta ákvað hann að strjúka. Ann-
ar piltur kjaftaði og sá var beittur
hrottalegu ofbeldi. „Hann var bara
tekinn og barinn og ég var látinn
þrífa blóðið sem gekk úr andlitinu
á honum. Ég féll í yfirlið og því var
haldið fram að ég væri að leika til
að draga að mér athygli.“
Lalli segist nú aldrei hafa feng-
ið allar þær sanngirnisbætur sem
honum hafði verið lofað. „Ég var
eiginlega svikinn í Breiðavíkurmál-
inu. Ég fékk eina og hálfa milljón en
svo átti ég að fá meira átján mánuð-
um seinna. Það fékk ég aldrei. Ég er
með pappíra upp á það. Þeir sögðu
að ég ætti að fá þrjár eða fjórar
milljónir, þeir sviku mig um það.
Ég fékk pappírana óundirritaða,
en síðan dróst það og þá féll mál-
ið niður dautt. Ég vissi ekki hvert ég
átti að leita, og hefði átt að gera eitt-
hvað í því,“ segir Lalli.
Ríflega 20 ár í fangelsi
Rósa bendir á að Lalli hafi ekki
farið í fangelsi síðan Breiðavíkur-
málið komst í umræðuna. Lalli
hlaut síðast dóm árið 2009, fyrir
innbrot í Hveragerði árið áður. Sá
dómur var að mörgu leyti dæmi-
gerður fyrir Lalla. Kona búsett í
Hveragerði, Guðrún nokkur, kom
að Lalla í íbúð sinni og spurði
„hvern fjandann hann væri að
gera þarna“. Lalli sagðist vera að
leita að síma til að hringja í leigu-
bíl. Guðrún sá þó skartgripi sína
liggja á rúminu og tók þá í jakka-
boðunginn á Lalla og dröslaði
honum með sér inn í stofu. Þegar
lögregla mætti á vettvang sat Lalli
hinn rólegasti í stól í garðinum.
Fyrir þetta fékk Lalli tíu mánaða
óskilorðsbundinn fangelsisdóm.
Hans síðasta dóm.
Lalli er sennilega meðal þeirra
lifandi Íslendinga sem hafa setið
lengst í fangelsi. Í dómi sem hann
fékk árið 2006 er ferill hans tíund-
aður. Þá hafði hann hlotið 42 refsi-
dóma frá árinu 1969 nær eingöngu
fyrir þjófnað en Lalli var átján ára
þegar hann var fyrst leiddur fyrir
dómara. Lalli hefur samtals verið
dæmdur í rúmlega 20 ára óskil-
orðsbundið fangelsi.
Rósa systir hans segir augljóst
að tími hans á Breiðavík hafi mark-
að djúp spor. „Hann hefur ekki
komið inn í fangelsi síðan byrjað
var að ræða málið opinberlega og
hann var síafbrotamaður í fjörutíu
ár. Það byrjaði svo snemma, strax
eftir Breiðavík. Hann var ungling-
ur þegar hann kom þaðan og var
þar í fjögur ár. Síðan var það bara
Hraunið í fjörutíu ár,“ segir Rósa.
Hraunið var heimilið
Lalli segist að mörgu leyti hafa á
þessum árum einfaldlega búið í
fangelsinu. „Þessir fangelsisdóm-
ar sem ég fékk voru yfirleitt stutt-
ir. Þetta voru svona fjórir til sex
mánuðir en svo losnar maður út á
milli en lendir þá á götunni aftur.
Ég fékk aldrei neina aðstoð til að
rétta mig við. Þetta varð vítahring-
ur. Ef ég reyndi að vinna mig úr
þessum vítahring og talaði við þá
menn sem voru með þessi mál, þá
hlustuðu þeir ekkert á mig,“ segir
Lalli.
„Þetta var yfirleitt þannig að þú
fórst í fangelsi og þegar þú komst
út þá fórstu bara beint á götuna.
Eða þá að þú hafðir ekkert hús-
næði til að fara í og þá lá leiðin
beint í óregluna og sukkið. Svona
var þetta bara um tíma. Eins og
ég segi þá dreymir mig oft svona
partí, en þegar ég vakna man ég
að ég á ekki dóm yfir höfði mér.
Þá hugsa ég að það sé gott að
vera ekki kominn þarna austur
á Hraunið, að vera laus við það,“
segir Lalli og bætir við að hann
velti fyrir sér hvort draumarnir sé
leið heilans til að vinna úr þeim
ógöngum sem hann hefur lent í.
Ekki laus við sígaretturnar
Lalli segir að slæm veikindi fyrir
um tíu árum hafi líka haft sitt að
segja um þá ákvörðun hans að
setja tappann í flöskuna. „Svo
var það þannig að ég var á með-
ferðarheimilinu Hlaðgerðarkoti
og þá fékk ég matareitrun. Ég
endaði upp á Borgarspítala og
var þar í 21 dag. Þetta voru heift-
arleg veikindi. Svo fór ég aftur á
Hlaðgerðarkot og þá náði ég að
vera edrú í um eitt ár. Þá flutti
ég á Héðinsgötu og bý þar núna.
Það er stutt að fara á AA-fundina
– bara yfir götuna,“ segir Lalli.
Heilsa Lalla er merkilega góð
miðað við óheilbrigt líferni í
marga áratugi. „Heilsan er nokk-
uð góð miðað við aldur og fyrri
störf. Ég hef ekkert verið að leita
mér að vinnu. Ég hef bara ver-
ið öryrki og verið í Draumasetr-
inu. Farið allar þær ferðir sem ég
Hjálmar Friðriksson
hjalmar@dv.is
„Ég tók
bara
einn dag í einu
og allt í einu
var liðið ár
„Þetta átti að
fara öðruvísi