Morgunblaðið - 01.08.2017, Síða 8

8 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 2017
Í Reykjavíkurbréfi helgarinnar,sem skrifað er á föstudegi, var
gefið til kynna að heitt væri orðið
undir Priebus, starfsmannastjóra
Hvíta hússins. Fáeinum mínútum
áður en bréfið fór í
prentun var til-
kynnt að Priebus
væri á bak og burt.
  
UpplýsingastjóriHvíta hússins,
Scaramucci, hafði
hellt eindæma fúk-
yrðum yfir Priebus,
öllu verri en verstu
íslensku nettröllin
myndu treysta sér
til að láta frá sér,
nema við allra há-
tíðlegustu tæki-
færi.
  
Trump réð fjögurra stjörnuhershöfðingja til að koma á
reglu, ekki ólíkt því sem Nixon
gerði við sínar erfiðu aðstæður.
  
Nú er Trump búinn að rekaScaramucci upplýsinga-
stjóra, í rauninni áður en hann var
formlega byrjaður.
  
Eiginkona Scara varð á undanTrump, þótt fljótur sé, og
krafðist skilnaðar við upplýs-
ingastjórann. Þau höfðu eignast
dreng fimm dögum áður og Scari
lét sér nægja að senda frúnni sms
með góðum óskum og leit svo til
hennar þegar hann mátti vera að,
tæpri viku síðar.
  
Áður en Trump fór í forsetannstjórnaði hann vinsælum
sjónvarpsþætti sem náði hápunkti
í hvert sinn með því að Trump rak
einn af þátttakendunum.
  
Það er gott að vita að kappinnhefur engu gleymt.
Donald Trump
Lekinn, skekinn og
loks rekinn
STAKSTEINAR
John Kelly
Veður víða um heim 31.7., kl. 18.00
Reykjavík 15 léttskýjað
Bolungarvík 11 heiðskírt
Akureyri 15 léttskýjað
Nuuk 10 þoka
Þórshöfn 15 alskýjað
Ósló 18 léttskýjað
Kaupmannahöfn 21 skýjað
Stokkhólmur 22 heiðskírt
Helsinki 21 skýjað
Lúxemborg 24 skýjað
Brussel 23 heiðskírt
Dublin 15 skúrir
Glasgow 15 rigning
London 20 skýjað
París 23 alskýjað
Amsterdam 20 léttskýjað
Hamborg 24 skýjað
Berlín 28 heiðskírt
Vín 32 heiðskírt
Moskva 24 heiðskírt
Algarve 25 heiðskírt
Madríd 34 heiðskírt
Barcelona 28 léttskýjað
Mallorca 31 léttskýjað
Róm 33 heiðskírt
Aþena 29 heiðskírt
Winnipeg 28 léttskýjað
Montreal 25 skýjað
New York 24 heiðskírt
Chicago 25 heiðskírt
Orlando 26 rigning
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnar-
greinum Morgunblaðsins á slóðinni
http://mbl.is/mogginn/leidarar/
VEÐUR KL. 12 Í DAG
1. ágúst Sólarupprás Sólsetur
REYKJAVÍK 4:37 22:33
ÍSAFJÖRÐUR 4:20 22:59
SIGLUFJÖRÐUR 4:02 22:43
DJÚPIVOGUR 4:01 22:08
Þrátt fyrir kvart og kvein
virðist júlímánuður ætla að
koma ágætlega út hvað veð-
urfar snertir, fyrst og fremst
fyrir norðan og austan.
Þegar einn dagur lifði af
júlí var meðalhiti í Reykjavík
kominn í 11,6 stig, +1,0 stig
ofan meðallags 1961-1990, en
-0,6 neðan meðallags síðustu
tíu ára. Mánuðurinn er í 11.
sæti á hlýindalista aldarinnar, en í því 36. á
langa listanum, en til hans teljast veðurmæl-
ingar í 142 ár. Þetta kemur fram í samantekt
Trausta Jónssonar veðurfræðings.
Úrkoman er nokkuð undir meðallagi en sól-
skinsstundafjöldi nærri meðallagi.
Á Akureyri er meðalhiti þessara 30 daga
12,7 stig, +2,2 ofan meðalllags 1961-1990 og
+1,5 ofan meðallags síðustu tíu ára. Er mán-
uðurinn sá 4. hlýjasti í þau 82 ár sem sam-
felldar daglegar mælingar ná yfir. Úrkoman
þar er um tveir þriðju hlutar meðalúrkomu.
Að tiltölu (miðað við síðustu tíu ár) hefur
verið hlýjast í Ólafsfirði og á Akureyri, vikið
+1,5 stig, en kaldast hefur verið á Reykjanes-
fjallgarðinum. Skarðsmýrarfjall enn neðst á
listanum, í vikinu -0,9 stig og Bláfjöll í -0,8 stig-
um.
„Ætli þetta verði ekki að teljast nokkuð hag-
stætt allt saman þegar upp er staðið,“ spyr
Trausti.
Júlímánuður nú er nokkru kaldari í Reykja-
vík en sami mánuður í fyrra en hlýrri á Ak-
ureyri. Í fyrra mældist meðalhiti í júlí í Reykja-
vík 12,5 stig en á Akureyri 10,7 stig. sisi@mbl.is
Júlí kemur vel út eftir allt saman
 Úrkoman í borginni undir meðallagi  Mánuðurinn sá 4. hlýjasti á Akureyri
Trausti Jónsson
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Lítið virðist hafa dregið úr brotum
á vinnumarkaði, einkum í veitinga-
og gistihúsageiranum, þar sem ekki
eru greidd rétt laun eða kjör
starfsmanna eru langt undir kjara-
samningsbundnum réttindum þrátt
fyrir aukið eftirlit, ef marka má
fjölda mála sem koma inn á borð
stéttarfélagsins Eflingar í sumar.
„Þetta er ósköp svipað og verið
hefur. Það fjölgar skólakrökkum á
vinnumarkaði yfir sumarið, en það
eru þeir sem ráða sig tímabundið
og þekkja ekki sín réttindi sem oft-
ast verða fyrir svindlinu. Það eru
líka nýir útlendingar á vinnumark-
aðinum sem ekki þekkja til hér sem
eru veikastir fyrir og lenda helst í
þessu,“ segir Tryggvi Marteinsson,
þjónustufulltrúi hjá Eflingu.
„Umsvifin eru mikil og það er
mikið um brot,“ segir hann.
Liggja vel við höggi
Hann segir mikinn fjölda
slíkra mála koma til kasta félags-
ins. Erfitt geti þó reynst að ná til
unga fólksins, sem er kannski ekki
vel að sér um réttindin og liggi því
vel við höggi.
„Þó er alltaf eitthvað um að
þau komi til okkar á haustin. Þá
vita þau að það hefur verið brotið á
þeim en leita svo leiðréttingar á
haustin,“ segir hann.
Hann segir að síður sé brotið á
fullorðnu fólki, það eigi líka við um
útlendinga sem hafa unnið hér
lengi og þekkja rétt sinn. „Þeir
gera þá athugasemdir við það. At-
vinnuástandið er gott og menn eru
óhræddir við það.
Munur á atvinnugreinum
Það er alveg gríðarlegur mun-
ur á þessu eftir atvinnugreinum,“
segir Tryggvi. „Veitingageirinn er
mjög erfiður, en það er nánast við-
burður ef maður þarf að senda bréf
á verksmiðju eða stór og stöndug
fyrirtæki sem við þekkjum. Það er
alger undantekning ef einhverju er
ábótavant þar,“ segir hann.
Spurður hver séu algengustu
brotin segir Tryggvi algengt að
greidd séu lægri laun en samningar
kveða á um, orlofinu sé sleppt,
starfsmenn fái ekki alla unna tíma
greidda, ekki séu gefnir út launa-
seðlar og jafnvel ekki staðin skil á
gjöldum vegna starfsmanna o.s.frv.
– Hvernig gengur að fylgja
þessum málum eftir?
„Við náum yfirleitt að inn-
heimta þetta ef menn bregðast ekki
alltof seint við. Í versta falli greiðir
ábyrgðarsjóður launa launin ef lýst
er yfir gjaldþroti, en það eru
nokkrir sem leika það og láta þá
ríkið borga fyrir sig launin. En
þetta hefst ef menn eru ekki mjög
kærulausir. Það mega ekki líða
mörg ár frá því að brotið er á
mönnum og þar til þeir koma til
stéttarfélagsins,“ segir hann og
minnir á nauðsyn þess að heimilt
verði að sekta síbrotamenn á vinnu-
markaðinum.
Morgunblaðið/Ómar
Ferðamenn Tryggvi Marteinsson hjá Eflingu segir algengt að greidd séu
lægri laun en samningar kveða á um og orlofinu sé sleppt.
„Umsvifin eru
mikil og það er
mikið um brot“
Brýna félagsmenn
» Starfsgreinasambandið
hefur séð ástæðu til að brýna
fyrir félagsmönnum í ferðaþjón-
ustu að kynna sér vel réttindi
þegar unnin er vaktavinna
» „Þurfi að lengja skipulagða
vakt vegna t.d. tilfallandi verk-
efna, þarf að greiða sérstaklega
fyrir lenginguna. Það getur ver-
ið yfirvinna á yfirvinnutíma eða
dagvinna á dagvinnutíma,“ seg-
ir m.a. á vefsíðu SGS.
» „Starfsmaður skal fá greitt
fyrir skipulagða vakt til enda,
þó honum sé boðið að fara
heim vegna verkefnaskorts.“
 Efling fær fjölda réttindamála í sumar