Morgunblaðið - 01.08.2017, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 2017
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Íyfirskriftfréttar á vef-síðu Der
Spiegel í gær sagði
að atvinnuleysi á
evrusvæðinu hefði
ekki verið minna í átta ár. Þar
var atvinnuleysið í júní 9,1%
samkvæmt mælingum Euro-
stat, en fór yfir 12% þegar
mest var í skuldakreppunni.
Það er gott að atvinnuleysi
skuli fara minnkandi í evru-
löndunum, þótt erfitt sé að
horfa upp á það að 14,7 millj-
ónir íbúa þeirra séu án vinnu.
Þá er það til marks um veik-
leika evrunnar að gæðunum er
misskipt. Atvinnuleysi í
Þýskalandi er með minnsta
móti, aðeins 3,8%, og á Möltu
mælist það 4,1%. Í Þýskalandi
er staðan þannig að eftirspurn
á vinnumarkaði er gríðarleg.
Samkvæmt Der Spiegel hafa
aldrei verið fleiri störf auglýst
í landinu en í júlí. Öllu svart-
ara er útlitið á Grikklandi og
Spáni. Grikkir og Spánverjar
fóru einna verst út úr krepp-
unni og hefur evran reynst
þeim spennitreyja. Atvinnu-
leysið í Grikklandi var 21,7% í
apríl og á Spáni í júní 17,7%.
Atvinnuleysi meðal ungs fólks
á evrusvæðinu er 18,9%. Það
er uggvænlega há tala. Það er
þó ekkert miðað við Grikkland
og Spán. Á Grikklandi er at-
vinnuleysið meðal ungs fólks
46,6% og á Spáni 38,6%. Það
er auðvelt að gera
sér í hugarlund
hvaða áhrif það
hefur á ungt fólk
og þjóðfélagið í
heild þegar stapp-
ar nærri að aðeins helmingur
þeirra, sem eru undir 25 ára
aldri, eigi von um vinnu eins
og á Grikklandi. Á Íslandi
myndi slíkt atvinnuleysi telj-
ast neyðarástand.
Það segir einnig sína sögu
um veikleika evrunnar að at-
vinnuleysið mælist mun minna
þegar öll ríki Evrópusam-
bandsins eru talin saman. At-
vinnuleysið í ESB er 7,7% og
hefur reyndar heldur ekki ver-
ið minna í átta ár. Eurostat
virðist ekki reikna út hvert at-
vinnuleysið er í þeim löndum
ESB, sem eru utan evrusvæð-
isins, en það væri fróðleg tala.
Fjármálakreppan, sem skall
á 2008, afhjúpaði þá galla, sem
voru innbyggðir í evruna.
Kreppan hafði ólík áhrif á
löndin á evrusvæðinu. Löndin
í suðri urðu mun verr úti en
löndin í norðri. Það voru hins
vegar engin tæki í verkfæra-
töskunni til að bregðast við
ólíkum aðstæðum og þörfum.
Eigin gjaldmiðli fylgir sveigj-
anleiki. Evrópusambands-
löndin utan evrusvæðisins
höfðu sinn eigin gjaldmiðil og
voru mun fljótari að jafna sig.
Ástæðurnar eru augljósar og
eiga ekki að vera feimnismál.
Í Suður-Evrópu súpa
menn enn seyðið af
göllum evrunnar}
Hinn innbyggði veikleiki
Nicolas Mad-uro, sem
erfði völdin í
Venesúela eftir
Hugo Chaves,
heldur áfram að
herða tökin á sveltandi íbúum
landsins. Á sunnudag hélt
hann kosningar til að láta
kjósa til nýrrar pólitískrar
stofnunar, nokkurs konar
stjórnlagaþings, sem getur
sent þingið heim og skrifað
nýja stjórnarskrá.
Almenningur í Venesúela er
búinn að átta sig á að loforð
sósíalistaflokks Chavesar og
Maduros hafa ekki gengið eft-
ir, fjarri því. Í landinu ríkir al-
gert neyðarástand, svo sem
óeirðir og alvarlegur matar-
skortur, sem ásamt öðru hafa
valdið því að stuðningurinn við
Maduro er orðinn sáralítill.
Kannanir fyrir kosningarnar á
sunnudag bentu til þess að um
70% landsmanna væru
andsnúin áformum forsetans.
Þetta virðist hafa orðið til þess
að einungis um 10-20% lands-
manna hafi tekið þátt í kosn-
ingunni, en Maduro heldur því
fram að þátttaka hafi verið
rúm 40% og hefur
hann hrósað sigri.
Fjöldi ríkja hef-
ur hafnað niður-
stöðunni sem Mad-
uro kynnti á
sunnudag, þeirra á meðal öll
stærstu ríki Suður-Ameríku,
auk Bandaríkjanna, Spánar og
Bretlands. Þá hafa bandarísk
stjórnvöld hafið efnahags-
þvinganir gegn völdum sam-
starfsmönnum Maduros og
hafa Kólumbía, Panama og
Mexíkó fylgt Bandaríkjunum í
þeim aðgerðum.
Hugsanlegt er að hægt
verði að þvinga ráðandi öfl í
Venesúela til að hverfa af
þeirri braut sem þau eru á
með slíkum aðgerðum, en það
er því miður ekki líklegt. Útlit
er fyrir að á næstunni bíði
íbúa Venesúela enn frekari af-
tenging lýðræðisins, áfram-
haldandi óróleiki innanlands,
vaxandi einangrun á alþjóða-
vettvangi og viðvarandi alvar-
legur skortur helstu nauð-
synja. Og reynslan sýnir að
það getur tekið þjóðir langan
tíma að hrista af sér ok sósíal-
ismans.
Maduro er við það
að afnema með öllu
lýðræðið í Venesúela}
Tökin hert á sveltandi íbúunum
S
ólin skín þessa dagana og gleður alla
með hlýjum dögum og rauðglóandi
sólarlögum. Það verður allt betra
og lundin léttari í logni. Úti er nú
hitabylgja á íslenska vísu, sól og
blíða og hitinn stígur jafnt og þétt yfir daginn
og nær jafnvel tuttugu gráðum síðla dags.
Loksins kom þá sumarið eftir allt saman en
fátt hefur verið um meira rætt síðustu vikur en
veðrið. En það er ekkert nýtt; veðrið er enda-
laus uppspretta samræðna og hægt að skegg-
ræða fram og til baka um veðrið í dag, gær og
á morgun. Líklega er þetta vinsælasta um-
ræðuefni Íslendinga og ég læt mitt ekki eftir
liggja. Ég tek gjarnan þátt í þeim umræðum!
Við blaðamenn erum eins og aðrir og ræðum
veðrið daglega. Ef einhver hefði hlerað sam-
ræðurnar hér á mánudagsmorgni hefði við-
komandi heyrt: „Ég var að heyra að hitabylgjan væri bú-
in, ja, það var eitthvað um það í fréttum í gærkvöldi.“
„Já, oj, sjáðu, það verður meira að segja kalt. Já, og
týpískt, það er að koma verslunarmannahelgi.“
„Það er ekkert verið að spá neinum leiðindum, hæglæt-
isveðri. Það er kannski ekkert að marka fyrr en nær
dregur. Reyndar er norska spáin fín.“
„Já, einmitt, samkvæmt þeim er ekki rigning fyrr en á
miðvikudag, ég held það séu að mætast tvær lægðir.“
Svona eru samræðurnar líklega alls staðar á Íslandi.
Annars staðar í heiminum er það ekki svona! Ég á vin
sem býr í Miami og átti ég það til að spyrja: hvernig er
veðrið? Í nokkra daga svaraði hann samvisku-
samlega; sól og 30°C. Þegar ég spurði í
fimmta sinn fannst honum þessar spurningar
frekar hvimleiðar, það var jú ekkert að segja,
veðrið var alltaf eins!
En ég heyrði af því um helgina að Írar séu
alveg eins og við og tali um lítið annað en
veðrið. Þeir spyrja endalaust að því hvort
hann skildi nú rigna í dag. Það gerist víst ansi
oft.
Við erum líka einstaklega dugleg að miðla
til vina og vandamanna fréttum af veðri, bæði
munnlega og á samfélagsmiðlum. Hvert
snappið á fætur öðru tengist sól og hitastigið
sem hægt er að smella yfir skjáinn hefur
sjaldan verið eins mikið notað og undanfarna
daga. Fólk sem flúði í frí til útlanda bölvar í
hljóði yfir þessari óheppni að hafa akkúrat
farið þegar hitabylgja ríkir er á Íslandi.
Annars skoða ég alltaf nokkrar veðurspár til að bera
þær saman. Síðan vel ég þá spá sem er best að mínu mati.
Daglega kíki ég á vedur.is og yr.no, norsku veðurstofuna
sem er í sérlegu uppáhaldi. Ef íslenska spáin er slæm,
kýs ég að trúa þeirri norsku. Ekki veit ég af hverju ég
virðist treysta norskum veðurfræðingum betur en þeim
íslensku! Kannski eru þeir jákvæðari.
Samkvæmt þeim veit ég til að mynda að á laugardag
verður hitastigið í kringum 11°C og sól á Akureyri. Öllu
verra er það með Bolungarvík, 7°C og rigning.
En það gæti jú breyst!
Ásdís
Ásgeirsdóttir
Pistill
Reyndar er norska spáin fín
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Arnar Þór Ingólfsson
athi@mbl.is
Fjölmarga kennara vantartil starfa á leik- og grunn-skólum á höfuðborg-arsvæðinu, nú þegar
styttist í að nýtt skólaár hefjist. Öll
sveitarfélögin á svæðinu eru að
vinna í því að manna þau stöðugildi
sem í vantar. Samkvæmt lauslegri
úttekt Morgunblaðsins virðist stað-
an verst í Reykjavík, en á vefsíðu
borgarinnar eru nú auglýst 44 stöðu-
gildi leikskólakennara og tólf stöður
grunnskólakennara. Þá eru ótalin
fjölmörg önnur störf innan leik- og
grunnskólanna, auk starfa á frí-
stundaheimilum.
Elfa Björk Ellertsdóttir, upp-
lýsingafulltrúi Reykjavíkurborgar,
segir að ekki sé enn komin full mynd
á það hversu marga kennara muni
vanta þegar skólastarf hefst. „Það
gætu enn orðið breytingar. Nú fara
grunnskólarnir af stað eftir versl-
unarmannahelgi og þegar sumar-
fríum lýkur verður hægt að taka al-
mennilega tölfræði saman,“ segir
Elfa Björk.
Ekki liggja fyrir miðlægar upp-
lýsingar um fjölda þeirra leik- og
grunnskólakennara sem sögðu upp
störfum hjá Reykjavíkurborg í sum-
ar, en að sögn Elfu voru breytingar í
maí, júní og júlí nokkrar.
Vantar víða
Skortur er á kennurum til
starfa víðar en í Reykjavík. Á vef
Kópavogsbæjar eru fimmtán stöður
leikskólakennara og tvær stöður
grunnskólakennara lausar til um-
sóknar, en mönnun leikskólanna var
til umræðu í bæjarráði Kópavogs
fyrir helgi.
Kópavogsbær rekur alls nítján
leikskóla og á fjóra þeirra vantar
fimm til níu starfsmenn fyrir haust-
ið. Á aðra leikskóla vantar minna en
fjóra starfsmenn og er það talið við-
ráðanlegt, samkvæmt upplýsingum
frá menntasviði bæjarins. Þó gætu
skapast þær aðstæður í einhverjum
leikskólum að seinka þyrfti aðlögun
barna í ágúst eða bregðast við með
öðrum hætti.
Í Garðabæ eru sjö leikskóla-
kennarastöður lausar til umsóknar,
auk þess sem tvö kennslustörf við
grunnskóla eru auglýst.
Hulda Hauksdóttir, upplýsinga-
og menningarfulltrúi Garðabæjar,
segir að flestir kennarar við leik- og
grunnskóla haldi áfram störfum eft-
ir sumarið. Hún hefur ekki teljandi
áhyggjur af stöðunni, en segir að
komin verði skýrari mynd á starfs-
mannahald skólanna um miðjan
ágúst.
Þá eru tólf laus störf leikskóla-
kennara auglýst hjá Hafnarfjarð-
arbæ, auk sex kennarastaða við
grunnskóla bæjarins.
Aukin samkeppni um fólk
Í Mosfellsbæ og á Seltjarnar-
nesi er minna auglýst, en þó á enn
eftir að fylla nokkrar stöður. Baldur
Pálsson, fræðslustjóri Seltjarn-
arnesbæjar, segir að þrátt fyrir að
ágætlega hafi gengið að halda í
kennara og annað starfsfólk skól-
anna finni bærinn vissulega fyrir því
að aukin samkeppni sé um starfs-
fólk. Seltjarnarnes standi þó nokkuð
vel í þeim efnum.
„Við stöndum ágætlega
þegar kemur að faglærðu starfs-
fólki í leikskóla, bæði leik-
skólakennurum og starfsfólki
með aðra fagmenntun. Við erum
með hlutfallslega marga fag-
lærða leikskólakennara og
ég held að faglært starfs-
fólk sæki í að koma
þangað sem er gott
faglegt umhverfi,“
segir Baldur.
Erfitt að fullmanna
leik- og grunnskóla
Morgunblaðið/Hanna
Leikskólabörn Erfiðlega gengur að fá fólk til starfa á leikskólum á upp-
gangstímum. Staðan virðist sérstaklega slæm í Reykjavík.
„Leikskólakennarar hafa miklar
áhyggjur af stöðunni,“ segir
Fjóla Þorvaldsdóttir, varafor-
maður Félags leikskólakennara.
Hún segir mannekluna þýða
stóraukið álag á menntaða leik-
skólakennara. „Það segir sig
sjálft að þegar það vantar fólk
þurfa leikskólakennarar að
hoppa hærra og hlaupa hraðar.“
Fjóla segir fólk einfaldlega
fara til annarra starfa á upp-
gangstímum. „Við lendum í
þessu endalaust; um leið og það
kemur góðæri vantar okkur
fólk. Ég hef heyrt leik-
skólastjóra segja að þetta
sé svipað og árið 2007.
Ástandið er bara orðið
eins og þá. Vandinn núna
er að það vantar ófag-
lærða líka, auk
menntaðra leik-
skólakenn-
ara,“ segir
Fjóla.
Staðan orðin
eins og 2007
STARFSMANNASKORTUR
Fjóla
Þorvaldsdóttir