Fréttatíminn - 04.02.2017, Blaðsíða 14

14 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 4. febrúar 2017
Hver er munurinn á því að afnema sykurskatt-inn og leyfa sölu áfengis í matvörubúðum? Hvort
tveggja stríðir gegn lýðheilsumark-
miðum og leggur auknar byrðar á
heilbrigðiskerfið. Réttur þingkon-
unnar Áslaugar Örnu til að kaupa
sér hvítvín með humrinum í Mela-
búðinni, svo tekið sé frægt dæmi
úr umræðunni, kostar peninga
og þeir eru sóttir í vasa einhverra
annarra.
Munurinn er í raun enginn.
Þegar við rekum hér sameigin-
lega samfélag er eðlilegt að huga
að hagsmunum heildarinnar.
Ákvörðun um að auðvelda aðgengi
að áfengi er ákvörðun um að auka
neysluna. Henni fylgir tilheyrandi
álag á heilbrigðisstofnanir og það
kostar peninga og ómældar þján-
ingar. Ákvörðun um að skattleggja
sykur minna en innflutt grænmeti
er að sama skapi ákvörðun sem
stuðlar að óheilbrigði.
Þingmenn eru í orði kveðnu nær
allir sammála um að efla heilbrigð-
iskerfið þótt þeir séu ósammála um
hversu langt skuli ganga eða hvaða
leiðir sé best að fara. En hversu trú-
verðugt er það ef menn eru á sama
tíma að taka ákvarðanir sem stuðla
að sjúkdómum.
Við viljum hugsa um áfengis-
drykkju sem eitthvað glaðlegt eða
tengja hana við glamor og flottan
lífsstíl. Það er svo skemmtilegt að
geta tiplað á pinnahælunum inn í
Melabúðina og keypt eina flösku af
Chardonnay til að hafa með humr-
inum. Að sama skapi er feimnismál
að tala um skuggahliðar áfengis-
neyslunnar. En staðreyndin er sú
að áfengi er fíkniefni og veldur álíka
miklu heilsutjóni og tóbak í Evrópu
með tilheyrandi álagi á heilbrigð-
iskerfið, en 13 prósent ótímabærra
dauðsfalla eru rakin til drykkju og
5 prósent allra sjúkdóma.
Þá hefur áfengi bein áhrif á
margvíslega óhamingju og félags-
leg vandamál sem henni tengjast,
til að mynda ofbeldisglæpi sem skila
sér í óöryggi á götum úti og yfirfull-
um fangelsum.
Ákvörðun um að selja áfengi í
verslunum vinnur beinlínis gegn
því markmiði að efla heilbrigðiskerf-
ið líkt og afnám á sykurskatti. Það
færir kaupmönnum tekjur af sölu
áfengis sem annars hefðu runnið
til ríkisins og eykur vissulega frelsi
okkar til að kaupa vín og ódýra gos-
drykki með matnum í hverfisbúð-
inni. En fyrir þetta frelsi þurfa aðrir
að greiða dýru verði, meðal annars
heilbrigðiskerfið sem okkur er svo
annt um á hátíðastundum.
Við Íslendingar eigum mörg
vafasöm alþjóðleg met, með-
al annars Norðurlandamet í gos-
drykkjaþambi og offitu. Sykur-
skatturinn sem fyrrverandi
ríkisstjórn ákvað að afnema skil-
aði ríflega 1.5 milljörðum í ríkissjóð
og virkaði nær örugglega letjandi á
stórfyrirtæki í matvælaframleiðslu
sem freistast til að moka sykri í unn-
ar matvörur, til að mynda mjólkur-
afurðir. Það má líka horfa á það frá
þeim sjónarhóli að ef viðskipti valda
heilsutjóni sé eðlilegt að fyrirtækin
bæti skaðann.
En sykurskatturinn stóð stutt
við. Þótt mikil sykurneysla geti
valdið fjölda sjúkdóma þykir það
greinilega ekki nægileg röksemd
til að skattleggja hana sérstaklega,
þótt í hinu orðinu sé talað fjálglega
um lýðheilsu og stóreflt heilbrigð-
iskerfi. 1.5 milljarðar á ári væri veru-
leg innspýting í stórlega laskaðan
Landspítala og bætt heilsa lands-
manna væri það enn frekar.
Þegar búsáhaldabyltingin hófst
fyrir alvöru í janúar 2009 og fólk
flykktist að Alþingishúsinu og krafð-
ist þess að stjórnvöld færu frá, hag-
aði kaldhæðni örlaganna því þannig
að afnám einkaleyfis ÁTVR og sala
áfengis í matvöruverslunum var
til umræðu. Það jók á firringuna
í samfélaginu og hina súrrealísku
gjá milli þingsins og þjóðarinnar að
þetta viðfangsefni væri efst á dag-
skrá þingsins þennan örlagaríka
dag þegar þjóðin var því sem næst
gjaldþrota og fjöldi fólks horfði fram
á að missa atvinnu sína og heimili
eftir að hafa látið glepjast að nánast
óheftum aðgangi að „ódýru“ láns-
fé bankanna þar sem allt var lagt
að veði.
Núna stefnir í að eina mikilvæga
kerfisbreytingin sem byltingaröfl
hægri- og miðjumanna í Viðreisn og
Bjartri framtíð ná fram verði þetta
„þjóðþrifamál“ og þar með að senda
heildinni reikning fyrir aukið frelsi
fárra.
Ríkisstjórnin fær nú liðsstyrk
Pírata, sem eru skilgetið afkvæmi
búsáhaldabyltingarinnar, til að
hrinda verkefninu í framkvæmd en
samanlagt hafa þessir fjórir flokkar
42 manna meirihluta.
Skál í boðinu.
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
HVER BORGAR
FYRIR FRELSIÐ?
www.kinahofid.is
FRÁBÆR
KÍNVERSKU
R
VEITINGAST
AÐUR
Í MEIRA EN
25 ÁR
HLAÐBORÐ ALLA DAGA FRÁ KL. 11:00 - 14:00
Verð kr. 2.100
Veglegt hlaðborð með miklu úrvali af
fjölbreyttum réttum
Opið alla daga
vikunnar frá
kl. 11:00 - 22:00
Tilboð - Taka með
gildir föstudag,
laugardag og sunnudag
Kaupir tvo rétti af matseðli
og 2 ltr. af gosi fylgja frítt með
Tilboðið gildir aðeins þessa helgi
NÝBÝLAVEGI 20 SÍMI 554-5022
8 rétta
hlaðborð í
hádeginu
TILBOÐ
KR. 1.590.-
OPIÐ KL. 11:00-14:00
Hlaðborðið er alla virka daga.
ekki um helgar.
Höfum opnað á ný eftir mikla
stækkun og endurbætur á veitingasal
NÝBÝLAVEGI 20 SÍMI 554-5022
8 rétt
hlaðborð í
hádeginu
TILBOÐ
KR. 1.590.-
OPIÐ KL. 11:00-14:00
Hlaðborðið er alla virka daga.
ekki um helgar.
Kínahofið veitingahús l Nýbýlavegi 20 l 200 Kópavogi
www.kinahofid.is l kinahofid@kinahofid.is l Sími 554 5022
Dagur í ráðuneytinu
Það rann upp fyrir Skýrslu-Bjarna
að það vantaði fleiri skúffur.