Fréttatíminn - 04.02.2017, Síða 36

36 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 4. febrúar 2017
Donald Trump var kjörinn forseti
Bandaríkjanna í haust í kjölfar
kosningabaráttu sem mörgum
þótti einkennast af rasisma. En
samhliða uppgangi Trump náðu
ýmsar jaðarhreyfingar að brjótast
fram í sviðsljósið. Ein þeirra var
alt-right hreyfingin, sem er stytting
fyrir alternative-right (óháða
hægrið) og átti uppruna sinn á
spjallsvæðum ungra róttækra
hægri manna.
Ásgeir H. Ingólfsson
ritstjorn@frettatiminn.is
Maður að nafni Richard Spencer
tók þetta svo lengra og kom alt-right
hreyfingunni í heimsfréttirnar strax
eftir kjör Trump, þegar ræða sem
hann flutti fór eins og eldur í sinu
um netheima, en þar vísaði hann í
nasisma þriðja ríkisins með orðun-
um „Hail Trump! Hail our people!
Hail victory!“ Daginn sem Trump
var vígður í embætti fór svo ann-
að myndband á flug - en þar var
Spencer kýldur í miðju viðtali og úr
varð internet æði, þar sem mynd-
bandinu var dreift með orðum á
borð við: „Svona á að lemja nasista.“
Spencer er hins vegar ágætlega
menntaður rasisti, með masters-
gráðu í heimspeki. Það er rithöf-
undurinn Valur Brynjar Antonsson
líka - og fyrir rúmum sex árum síð-
an sátu þeir saman á knæpu á Man-
hattan að ræða heimspeki og póli-
tík. Eftir á hugsaði Valur svo með sér:
„Guð minn góður, ef svo ólíklega vill
til að það verði alvöru fasistahreyf-
ing í Bandaríkjunum á þessari öld,
þá verður Richard Spencer í farar-
broddi þeirrar hreyfingar.“
Trump hefur afneitað tengslum
við hreyfinguna og sjálfir hafa þeir
neitað því að vera nasistar, en þeir
nýtast ótvírætt málstað Trump og
þegar orðræða þeirra er skoðuð er
erfitt að neita því að þeir séu nasistar,
en í áðurnefndri ræðu Spencers kall-
aði hann vinstrimenn sálarlausa
gólema (gólem er fræg goðsagnavera
úr gyðingdómi) sem endurtaka bara
það sem John Oliver sagði síðast í
sjónvarpinu. En mest talaði hann um
„okkur“ - og þegar Richard Spencer
segir „við“ þá meinar hann „hvítu
við.“ „Að vera hvítur er að vera bar-
áttumaður, krossfari og sigurvegari,“
sagði hann, kallaði hvíta Bandaríkja-
menn börn sólarinnar og sagði að
Ameríka hafi fram að þessari kyn-
slóð verið hvítt land. „Hún er okkar
sköpunarverk, okkar arfleifð og til-
heyrir okkur.“
En hvernig var að drekka bjór með
honum?
Öðruvísi hægrimennska
„Ég bjó í Kínahverfinu fyrir ofan
Manhattan-brúna og aðeins ofar var
sprúðlandi skemmtilegt hverfi. Ég
sótti nokkra bari þarna og kynntist
ýmsu skrautlegu fólki,“ segir Valur
Brynjar mér í upphafi þegar hann
rifjar upp þessa tíma. Vinstrimaður-
inn Valur hafði gaman af að kynn-
ast þarlendum hægrimönnum. „Það
eru dálítið sérstakar aðstæður í New
Kvöldstund með nasista
York – þótt menn séu einhvers staðar
í pólitíkinni þá er svo margt hægt að
læra af einhverjum sem er annarar
pólitískrar skoðunar en maður sjálf-
ur. Í gegnum þetta kynntist ég dálítið
stefnum og straumum í bandarískri
hægrimennsku.“
En hægrið í New York var dá-
lítið utangátta á landsvísu. „Í New
York finnurðu Repúblikana sem eru
ekki með þessar félagslegu áhersl-
ur kristninnar, eins og víðast annars
staðar í Bandaríkjunum,“ segir Valur
og segir að úr þessum hópi misskil-
inna hægrimanna hafi sprottið
ansi ögrandi málfundafélag. „Þetta
endurspeglar ekki hið venjulega
hægri, en á þessum málfundum
mættu ótrúlegustu útgáfur af hægri
mönnum. Þetta var sérlundað fólk
sem passaði hvorki inn í hina frjáls-
lyndu New York né inní Repúblikana-
flokkinn. Þar af leiðandi eru þeir
vanir að vera í andstreymi – og taka
upp á því að vera með umdeild mál á
dagskrá sem Repúblikanaflokkurinn
myndi annars ekki vilja takast á við.“
Þarna hitti hann Richard Spencer
eitt kvöldið. Það voru kappræður og
umræðuefnið var „Er kristindómur-
inn fyrir aumingja?“ Richard
Spencer var meðmælandi og fullyrti
að kristindómurinn væri letjandi
hugmyndafræði fyrir hægrimenn.
„Honum fannst mjög áhugavert að
tala við mig, af því að ég er marxisti
og sósíalisti, og ég enda á að tala við
hann allt kvöldið. Þá var hann ekki
búinn að koma sér neitt áfram og
var algjör jaðarfígúra. Var kannski
fenginn á þetta kvöld af því hann var
ögrandi.“
Hann var þá þegar komin í fulla
vinnu við að vera rasisti. „Hann fær
sem sagt styrki frá ríkum mönnum
sem eru á móti því, eins og hann
orðar það; „að brúnt fólk ráðist inn í
landið okkar,“ og þegar ég talaði við
hann þá var hann ekkert að draga
úr þessum rasisma sínum. En þetta
var líka í fyrsta sinn sem ég talaði við
Bandaríkjamann sem tók stjórnar-
skrána ekkert sérstaklega alvarlega,“
segir Valur.
Valur og Spencer eru báðir með
meistaragráðu í heimspeki. Þar
af leiðandi barst talið vitaskuld að
heimspeki og segir Valur að Spencer
hafi greinilega verið vel lesin í
Nietzsche og Heidegger. „En hann
les líka Slavoj Žižek og fylgist mjög
grannt með róttæka vinstrinu. Ekki
til að finna veikan flöt á því heldur
til að læra af þeim. Hann lítur ekki
á róttæka vinstrið sem sinn helsta
óvin, heldur þennan klassíska
Repúblikanaflokk, þannig að áður
en Trump var kominn í framboð
var hann byrjaður að hugsa þetta –
að það þyrfti að bylta Repúblikana-
flokknum.
Hann lítur til þess hvernig róttæka
vinstrið hefur haft áhrif á Demókra-
taflokkinn. Það sem hann heillast
fyrst og fremst að er geta róttækra
vinstrimanna til að hafa áhrif á
menninguna. Róttæka vinstrið hef-
ur engin pólitík eða fjárhagsleg völd,
en hefur gríðarleg áhrif á orðræðuna
í samfélaginu og þannig mikil lang-
tímaáhrif á hvert samfélagið stefnir.“
And-kapítalískur fasisti
En af hverju sá hann þetta leiðtoga-
efni í honum?
„Vegna þess að hann er að ganga
þvert á nokkur heilög gildi. Í fyrsta
lagi þá vogar hann sér að efast um
ágæti hugsunarinnar sem liggur að
baki bandarísku stjórnarskránni.
Það er eins og að efast um kónginn í
Tælandi, þetta er svo heilagt í Banda-
ríkjunum að það skiptir engu máli
hvar þú ert á hinu pólitíska litrófi.
Þetta er eitthvað sem þú lítur á sem
þinn útgangspunkt sem hugsandi
mannvera, þú gagnrýnir ekki stjórn-
arskrána heldur setur þig inní hana
til að túlka hana. En Spencer hafn-
ar algjörlega frelsishugtakinu, sem
er mjög sérstakt í Bandaríkjunum.
Hann lítur á frelsið sem algjöra gervi-
hugsjón og kemur þar með gagnrýni
sem maður heyrir frekar á vinstri
kantinum. Eins og hann orðar það;
„Einhvern tímann var ég að koma
niður af fjöllum og kem niður að
götunni og sé Wal-Mart og Tex-Mex
og sé birtingarmyndir neyslumenn-
ingarinnar og fyllist fyrirlitningu.““
Hann er sem sagt and-kapítalisti?
Valur játar og heldur áfram: „Gamli
fasisminn forgangsraðar merk-
Valur Brynjar er rithöfundur og heimspekingur sem var lengi búsettur í New York, þar sem hann komst að eigin sögn í kynni við ýmsa furðufugla.
Donald Trump kann
að hafa afneitað öllum
tengingum við alt-right
hreyfinguna sem Ric-
hard Spencer er hluti
af – en það breytir því
ekki að alt-right hreyf-
ingin gegnir ákveðnu
hlutverki í uppgangi
Trumps. Spencer flutti
fræga ræðu strax eftir
kjör Trumps þar sem
hann vísaði í Þriðja rík-
ið með upphrópuninni
Hail Trump!
„Átrúnaðurinn á hinn sterka leiðtoga,
ekki vegna þess að hann sé gæddur
einhverjum sérstökum gáfum heldur
vegna þess að hann er táknmynd
byltingarinnar, hann endurspeglar
líkamlega eitthvað element sem er of
abstrakt til að birtast í einhverju hug-
taki, heldur verður að birtast konkret í
einhverri manneskju.“
Barinn sem Valur og Spencer hittum á
var við Broome Street í Manhattan – en
hefur núna verið lokað.
„Hann fær sem sagt styrki
frá ríkum mönnum sem
eru á móti því, eins og hann
orðar það; „að brúnt fólk
ráðist inn í landið okkar.“
AT
H
YG
LI
-O
kt
ób
er
2
01
5
Klettagörðum 5 | 104 Reykjavík | stolpigamar.is
Ítölsku MABER
vinnulyfturnar hafa reynst
vel við íslenskar aðstæður
á undanförnum árum.
MABER vinnulyftur
ÝMSAR TEGUNDIR AF VINNULYFTUM,
S.S. VÖRU-, FÓLKS- OG VINNUPALLALYFTUR.
Hafðu
samband
568 0100