Fréttatíminn - 04.02.2017, Blaðsíða 38

Fréttatíminn - 04.02.2017, Blaðsíða 38
38 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 4. febrúar 2017 ingu, forlögum eða örlögum, fram yfir frelsið. Það skiptir ekki máli að vera frjáls, heldur skiptir máli að uppgötva hvert hlutverk manns er í lífinu. Þetta er eitthvað sem þú fannst hvergi á hægri væng stjórn- málanna í Bandaríkjunum. Hug- myndin er: Þinn staður í lífinu er að uppfylla einhvers konar örlög. Örlög þjóðar, örlög fólks. Hann er líka mjög vel að sér í gyðinglegri hugsun, hann er ekki opinberlega antí-semítisti – en ég held að hann sé það. Hann lítur á gyðingdóminn og kapítalismann og hið frjálslynda kapítalíska þjóðfélag sem ógn, af sömu ástæðum og nasist- arnir litu á það sem ógn. Vegna þess að kapítal leysir fólk úr böndum við sinn bakgrunn, það flytur fólk á milli landa. Hann er á móti kapítali af því hann lítur á það sem eitthvað sem eyðir merkingu.“ Þannig er Spencer að vissu marki sósíalisti þegar kemur að velferðar- kerfinu. „Pólitískt séð vill hann ríkisrekna heilsugæslu fyrir alla, svo lengi sem þú ert hvítur. Hann lítur á það sem ákveðna skyldu að hugsa um sitt fólk. Hans fólk er af evrópsku ætterni. Hann orðar al- veg skýrt ákveðna hugsun sem ýms- ir eru að hugsa í Bandaríkjunum en þora kannski ekki að orða. En þegar talað er um að velferðarkerfið í Vest- ur-Evrópu og spurt af hverju þetta sé ekki hægt í Bandaríkjunum líka er svarið oft; þið eruð með einsleitt þjóðfélag í Evrópu.“ Sem gæti útskýrt vanda velferðar- kerfisins í Evrópu samtímans. „Við erum að sjá þetta í Evrópu; um- burðarlyndið fyrir velferðarkerfinu minnkar þegar fólkið sem er að taka við gjöfum velferðarkerfisins lítur ekki út eins og þú. Það er það sem hefur verið að gerast í Evrópu og hefur alltaf verið til staðar í Banda- ríkjunum. Það er áhugavert að velta þessu fyrir sér, hvort velferðarkerf- ið í Vestur-Evrópu hefði kannski ekki getað orðið til ef þetta hefði bara sprottið af löngun til að hjálpa náunganum. Í Svíþjóð er talað um Folkhemmet, heimili fólksins. Fólkið gat hugsað um aðra Svía sem hluta af stórfjölskyldunni. Maður yfirfær- ir fórnfýsi sína gagnvart fjölskyldu sinni yfir á fólkið. En það fer að verða erfiðara fyrir marga að gera það þegar fólkið er ekki lengur hluti af þessu sama fólki,“ segir Valur og ég rifja upp öll skiptin þegar Íslendingar fárast yfir því þegar björgunarsveitin þarf að bjarga útlendingum í vanda. Hinn sterki leiðtogi En aftur að Spencer. „Þú hittir venju- lega ekki neinn í Bandaríkjunum sem gerir eftirfarandi; í fyrsta lagi að gagnrýna frelsið og vera með út- hugsaða heimspeki um hvers vegna, í öðru lagi að gagnrýna stjórnar- skránna og sjá hana bara sem plagg sem er breytanlegt; í þriðja lagi að hafa fylgst mjög vel með róttæka vinstrinu og taktík þeirra og vilja til- einka sér aðferðir þeirra til að hafa áhrif á meginstrauminn; og í fjórða lagi að vera með þessa neysluhyggju- gagnrýni – og gagnrýna kapítalið á þeim forsendum. Það sem fyllti mig meiri og meiri ótta þegar ég var að tala við hann var að það var eins og ég væri að tala við manneskju í bók eftir Thomas Mann. Eitthvað sem var að gerast við upp- haf tuttugustu aldarinnar í Evrópu; gagnrýnin á lýðræðið og átrúnaður- inn á hinn sterka leiðtoga, ekki vegna þess að hann sé gæddur einhverjum sérstökum gáfum heldur vegna þess að hann er táknmynd byltingarinn- ar, hann endurspeglar líkamlega eitt- hvert element sem er of abstrakt til að birtast í einhverju hugtaki, heldur verður að birtast konkret í einhverri manneskju.“ Manneskjunni Trump hugsa ég og Valur heldur áfram: „Svo er líka í hugsun hans þessi fyrirlitning á öllu sem er abstrakt, hugtökum eins og jafnrétti og frelsi, þetta skiptir ekki máli. Það sem skiptir máli er hver þú ert, og hver þú ert ert er fyrst og fremst hvers kynþáttar þú ert, af hvaða fólki þú ert kominn. Þarna ertu komin með mann sem er að sækja hugsun bæði til hægri og vinstri, rétt eins og fasískir hugs- uðir gerðu. Hann er ekki með nein prinsipp hægri manns eða vinstri manns, hann er með sína eigin fasísku hugsjón sem er fasísk í þeim skilningi að það er ríki þar sem allt er í röð og reglu, misskipting gæða endurspeglar styrkleika hvers og eins, en fyrst og fremst er samfélag- ið að verja hagsmuni kynþáttar, sem á sér einhvers konar örlög.“ En hann lætur ekki þar við sitja. „Hann hefur tekið þetta skrefinu lengra og reynt að sjá hvar hann get- ur komið þessu áfram. Hann veit að hann á engan séns að komast með þessar hugsanir inn í megin- strauminn frá vinstri. En það merki- lega er er að hann fyrirlítur frjáls- lynda. Þess vegna var hann að tala við mig, þótt hann sjái okkur ekki sem bandamenn þá er hann á vissan hátt haldinn ákveðinni aðdáun á rót- tækri vinstrimennsku. Um leið er hann mjög fasískur í klæðaburði og fullur af fyrirlitningu, finnst róttæk- ir vinstrimenn skítugir, illa klædd- ir og illa lyktandi, þannig að það er fyrirlitning en líka aðdáun, sem fær hann til að lesa Žižek. En það sem hann hatar mest eru kristnir íhalds- menn og kallar þá cucks, kokkál- aða. Honum finnst þeir alltaf tíu til fimmtán árum á eftir vinstri mönn- um í menningunni. Þeir eru alltaf á að túlka stjórnarskránna samkvæmt forskrift vinstri manna að hans mati. Hann fyrirlítur þá fyrir að skilja ekki með hvaða hætti vinstri menn móta meginstrauminn.“ Hann fyrirlítur líka þversagnirnar. „Þetta er svo mótsagnakennt, þeir aðhyllast kristni og eru kapítalistar og trúa á frelsið og fjölbreytnina, honum finnst þetta allt bara ein- hver grautur. Í þessum mönnum endurspeglar Repúblikanaflokk- urinn stéttahagsmuni, hann er ekki að endurspegla hugmyndafræði. Spencer er hugmyndafræðingur.“ En hvað gerir jarðveginn svona frjóan núna? „Rasisminn í Banda- ríkjunum botnar klassískt séð í sektarkennd, fyrirlitningu og for- réttindatogstreitu í garð banda- rískra blökkumanna. Þetta er svo stór þáttur af sögunni, þú elst upp við þetta, þarft að kunna þetta utan að, borgarastyrjöldina og alla þá sögu. Þetta er mjög bælt umfjöllun- arefni hjá flestum hvítum Banda- ríkjamönnum í millistétt. Þannig að þegar Obama varð forseti veit ég að margir hvítir Bandaríkjamenn voru að vonast til að þetta yrði post-raci- al society, voru að vonast til þess að hugmyndin um kynþátt myndi bara hverfa, af því að þeir vilja ekki tak- ast á við vandamálin. En svo leysast þessi vandamál ekki sjálfkrafa, af því þau eru af efnahagslegum toga og samruna þeirra erfiðleika sem fylgja því að vera svartur og fátækur. Þau leysast ekki, þau eru þarna áfram.“ En hvernig á að takast á við þannig rasisma? „Þetta er það sem svartir Bandaríkjamenn þurfa að glíma við daglega. Ég held að þetta sé bara 30- 30-30. 30 prósent fólks er frekar opið gagnvart öðru fólki, 30 prósent er mjög lokað gagnvart öðru fólki og svo ertu með þessa í miðjunni, bar- áttan snýst alltaf um miðjuna. Svartir Bandaríkjamenn eru alltaf að kljást við þessar manneskjur sem myndu aldrei viðurkenna að þeir séu ras- istar en eru það á margan hátt. En maður eins og Richard Spencer er annað og meira en þetta. Hann er að taka gamla Evrópska rasíska hugs- un inn í þetta munstur, án þess að bandaríski rasistinn átti sig á því.“ Rasismi nýrrar kynslóðar Hann sækir meðal annars stuðning sinn til yngri kynslóðarinnar. „Hann hefur legið í spjallsíðum síðan hann var unglingur, á svona politically incorrect síðum, sem er heimur ung- lingsstráka þar sem er til skiptis verið að koma með punkta um ríðingar og svo einhvern svona politically incor- rect húmor – og þar koma öll þessi meme. Hann getur haft áhrif af því millenials-kynslóðin í Bandaríkj- unum er svo mótanleg. Hún er að missa tengslin við þennan sameig- inlega kjarna sem einkennir banda- rískt þjóðfélag, hún fær sína menn- ingarlegu mótun ekki við að horfa á Hollywood-bíómyndir eða sjón- varpsþætti, þar sem stöðugt er verið að halda uppi gildum banda- rísks þjóðfélags. Hún fær hún hana frekar í gegnum tölvuleiki, þar sem er kannski miðaldaþema, þannig að hjá þessum millenial hægrimönnum ertu að sjá hreyfingar eins og neo- -reactionary, fólk sem vill fá konung aftur. Eða tryggð við hið gamla léns- skipulag Evrópu. Í þann jarðveg sæk- ir hann líka fylgi.“ Spencer sá tækifæri í að höfða til yngra fólks, fólks sem annars hefði margt leitað til vinstri. Þar lærir hann af vinstrinu og „sér að hægri flokkarnir verða að geta höfðað til svipaðs róttæks ungs fólks. Að gera það ögrandi og róttækt að vera hægri. Nú ertu með helling af ungu fólki sem fær kikk út úr því að vera með hugmyndir sem eru ekki stofu- vænar, en þessar ófínu hugmyndir eru ekki frá vinstrinu heldur hægr- inu. Hann er meðvitaður um þetta. Sem gerir hann hættulegan; það er hugmyndafræði þarna, það er ásetn- ingur og það er markmið og það er taktík.“ Við endum þetta þó á jákvæðari nótum: „Það getur vel verið að þetta hafi verið hápunkturinn, mjög lík- lega, að í þessu tómi sem myndast strax eftir sigur Trumps þegar menn vita ekkert hvað er að fara að gerast, þá fer ímyndunaraflið af stað með fólk og það fer að sjá fyrir sér hvað sem er. Þar kemur Richard Spencer mjög strategískt inn og sagði: þetta er það sem er að fara að gerast. En þó að hann muni aldrei ná nein- um áhrifum umfram þetta þá hef- ur hann samt gert alveg ótrúlega mikinn skaða, því hann er búinn að gera eitthvað sem er rosalega erfitt í Bandaríkjunum, sem er að fá fólk til að tala um eitthvað, að taka eitthvað frá barnum og upp í stofuna. Það ger- ir það alltaf að verkum að þótt flestir séu á móti einhverri hugmynd, bara það eitt að fólk sé að tala um hana færir allt sviðið, gerir það allt í einu ásættanlegt að tala á ákveðinn hátt – og í skjóli þess sækja aðrir lengra.“ „Honum finnst róttækir vinstrimenn skítugir, illa klæddir og illa lyktandi, þannig að það er fyrirlitning en líka aðdáun. Sem fær hann til að lesa Žižek.“ Á vefsíðu Nordiska museet í Svíþjóð er Folkhemmet bæði skilgreint sem pólitískt hugtak en líka sem ákveðið tímabil í sænskri sögu, frá 1930 til 1960 um það bil – og þaðan er þessi lýsandi mynd tekin. Það var eins og ég væri að tala við manneskju í bók eftir Thomas Mann,“ sagði Valur um Spencer, en Mann skrif- aði skáldsögur þar sem hugmyndaátök fyrri hluta 20. aldar voru í forgrunni – en flutti líka útvarpspistla á BBC þar sem hann deildi á nasismann. „Pólitískt séð vill hann ríkisrekna heilsugæslu fyrir alla, svo lengi sem þú ert hvítur. Hann lítur á það sem ákveðna skyldu að hugsa um sitt fólk. Hans fólk er af evrópsku ætterni. HIN FAGRA OG FORNA ALBANÍA 8. – 19. apríl ALBANÍA WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900 Albanía hefur nú loksins opnast fyrir erlendum ferðamönnum. Enn hefur alþjóðavæðingin ekki náð að festa þar rætur og er lítt sjáanleg. Þar má sjá ævaforna menningu, söguna á hverju horni, gríðarfallega náttúru og fagrar strendur og kynnast einstakri gestrisni heimamanna þar sem gömul gildi eru í hávegum höfð. (Per mann í 2ja manna herbergi) VERÐ 299.950.- per mann í 2ja manna herbergi. Innifalið: Flug, hótel í London, hótel með hálfu fæði í Albaníu, öll keyrsla í Albaníu, allar skoðunarferðir, ísl. fararstjóri, skattar og aðgangur þar sem við á. PÁSKA- FERÐ Í BEINU FLUGI FRÁ KEFLAVÍK BÚDAPEST WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900 Ein af fallegri borgum Evrópu, hún er þekkt fyrir sínar glæsi byggingar sem margar eru á minjaskrá UNESCO, forna menningu og Spa/heilsulindir. Við bjóðum einnig uppá mjög góð heilsu/Spa hótel í Ungverjalandi allt árið, en flogið er tvisvar í viku. Ungverjar eru heimsþekktir fyrir sína heilsumenningu en upphaf hennar má rekja hundruð ár til forna. VERÐ 149.900.- per mann í 2ja manna herbergi. Innifalið: Flug, hótel með morgunmat, islenskur fararstjóri og rúta til og frá hóteli. 12. – 19. JÚNÍ ÖRFÁ SÆTI LAUS!
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Fréttatíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.