Víkurfréttir - 27.05.2004, Blaðsíða 31

15
S É R B L A Ð U M H E I L B R I G Ð I S S T O F N U N S U Ð U R N E S J A
Á síðustu 15-20 árum hefur aðhlynning eldra
fólks gerbreyst aðallega vegna nýrrar stefnu í
samfélags-
þjónustu. Áður
fyrr var rekin
stefna er lýsir
sér vel í m.a.
hvatningar-
orðum DAS
manna og
fleiri „nú nál-
gast
ellilífeyris-
aldurinn.
Hefjið nú
undirbúning á leit að öruggum samastað.“
Þessi hvatning var í raun eðlileg og barn síns
tíma. Samfélagið breyttist hratt úr bændasam-
félagi í borgarsamfélagið. Það fækkaði um
1.000 bændur jafnvel á örfáum árum. Í
bændasamfélaginu sat gamla fólkið í skjóli
ættingja en í borgarsamfélaginu er ekki slíkt
skjól. Þess vegna risu elli- og öldrunarstof-
nanir sem gorkúlur um allar jarðir og eldra
fólkið leitaði þangað er halla tók undan fæti. Á
þann hátt fylltum við stórar stofnanir á örfáum
árum.Allt var þetta gert í góðri trú.Við fylltum
öldrunarstofnanir af allvel frísku fólki. Margir
dunduðu við að fara hringveginn á eigin
vegum á sumrin. Upp úr 1970 hófu
landlæknisembættið og öldrunarlæknar s.s.
Þórir Halldórsson baráttu fyrir heimavistun
eldra fólks með viðkomandi hjúkrunar- og
heimilishjálp. Könnun Eyjólfs Haraldssonar
læknis og félaga í Kópavogi sýndi að 9 af
hverjum 10 meðal eldra fólks þarfnaðist lítillar
eða engrar aðstoðar utan frá. Þessi könnun
kom líkt og köld vatnsgusa yfir sjálfskipaðar
hjálparhellur eldra og jafnvel ráðherra.Að
minnsta kosti var ég kallaður á teppið af
þáverandi heilbrigðisráðherra. Þessi stefna
gekk á skjön við opinbera afstöðu ráðamanna
og allar áætlanir. En fleira kom til. Hið opinbera
greiddi fyrir vistun eldra fólks á öldrunar-
stofnunum að verulegu leyti og fólkið lagði
sparaðan ellilífeyrir í kostnað. Heimahjálp var
greidd af sveitastjórn.Af fjárhagsástæðum
voru því sveitastjórnarmenn hlynntir stofn-
abyggingum. Heimahjúkrun og heimahjálp
voru í skötulíki jafnvel í Reykjavík og fannst
vart á mörgum stöðum úti á landsbyggðinni.
Vilji eldra fólks að vistast heima og barátta fyrir
slíkri þróun hafði þau áhrif að steinsteypu-
stefnan varð ekki allsráðandi. Lengi vel lifði þó
steinsteypustefnan því að aðveldar er að hella
steinsteypu í mót en skipuleggja
heimahjúkrun og aðstoð. Stjórnmálamenn
kusu e.t.v. frekar að skilja eftir sig reistar
byggingar er sjást úr næstu byggðarlögum en
hjúkrun og aðstoð sem er mun ósýnilegri.
Ráðuneytið féllst um síðir að tillögu okkar og
nú hefur heimahjúkrun og heimahjálp verið
efld mikið. Góður stuðningur fékkst frá Pálma
Jónssyni og fólki hans á Landakoti. Reistar
voru öldrunardeildir þar og á fleiri stöðum t.d. í
Keflavík en þar hefur heima hjúkrun þróast
mjög vel og gengur eins og best gerist. Staðan
er þannig að vissulega þjáist margt eldra fólk
af langvinnum sjúkdómum og veiktist því oft á
tíðum vegna t.d. lungna og hjartasjúkdóma
o.fl. Þessa sjúkdóma má lækna og síðan er
fólk fært til heimferðar eftir tilfölulega skamma
vist á góðri öldrunardeild. Þar sem slíkri stefnu
er komið á gengur þetta vel. En ef eldra fólkið
hafði slitið öll tengsl við eigin heimili og sest
að á stofnun átti það einskis annars úrkost en
að dvelja áfram á stofnuninni.
Vaxandi krafa er um byggingu á
öldrunarvænum íbúðum og öflugri
heimahjúkrun.Vistunarmat er leiðir í ljós að
eldra fólk þurfi aðstoð er ekki lengur ávísun á
stofnanavistun. Niðurstaða vistunarmatsnefn-
dar er ekki lokadómur. Fjölmörg dæmi get ég
nefnt um þar sem verulegur hluti af þeim sem
taldir voru brýnni þörf fyrir vistun á
hjúkrunardeild kusu mun fremur að vistast
heima ef góð heimahjúkrun var í boði. Nefndin
þarf að kanna betur samfélagslega þróun
staðarins og vinna í takt við þá þróun í
heimahjúkrun sem orðið hefur. Við getum ekki
alla tíð tekið mið af þróuninni í nágranna-
löndum.Vinnutíminn okkar, sérstaklega kven-
na, er allt að 10-15 klst. lengri á viku en í
nágrannalöndunum og það setur strik í
reikninginn. (fylgirit landlæknisemb.’90)
Líklega er það ástæðan fyrir því að allt að
helmingur 67-85 ára aldraðra kváðust ekki fá
aðstoð frá aðstandendum þó að vísu margir
hringdu oft. Þetta kom fram í könnun
Heilbrigðis- og tryggingaráðuneytisins fyrir
nokkrum árum sem Félag eldri borgara vann
úr.
Ólafur Ólafsson fyrrverandi landlæknir
Ólafur Ólafsson, fyrrverandi landlæknir:
Það er meira en að segja það að ræsta sjúkrahús. Þar skiptirhreinlæti öllu máli. Margrét Valdimarsdóttir er deildarstjóriræstingadeildar Heilbrigðisstofnunar Suðurnesja og segir
hún að starfið sé krefjandi. Alls starfa 10 starfsmenn við ræstingar
á HSS.
„Við sjáum um þrif á öllum spítalanum alla daga og samskiptin við lækn-
ana og starfsfólkið eru bara góð,“ segir Margrét en ræstitæknarnir vinna
mikið í kringum sjúklingana við þrifin. Aðspurð hvort þær verði oft varar
við blóð á spítalanum svarar Margrét. „Það kemur fyrir að við þrífum blóð
en það er ekki mikið um það. Okkur finnst það ekkert óhugnanlegt,“
segir Margrét kíminn á svip.
Hér er mikil traffik, en við opnuðum deildina ílok september á síðasta ári,“ segir ÞórunnEinarsdóttir deildarstjóri Dag- og Endurhæf-
ingardeildar. Á deildinni eru 16 rúm, átta á hvorum
hluta fyrir sig. Að sögn Þórunnar er hlutverk Dag-
deildarinnar að veita þjónustu á sviði hand- og lyf-
lækninga. Til að mynda fara vel flest allir í gegnum
Dagdeildina sem fara í skurðaðgerðir á HSS. Deildin
sinnir einnig blóð- og lyfjagjöfum, þvagfærarann-
sóknum og boðið er upp á ljósameðferð fyrir psori-
asis og exem sjúklinga svo fátt eitt sé nefnt.
Endurhæfingardeildin er rekin sem fimm daga deild og
þar er boðið upp á einstaklingsmiðaða meðferð þar sem
að hlutur sjúkraþjálfunar og iðjuþjálfunar skipar stóran
sess. „Margir þurfa á áframhaldandi endurhæfingu að
halda eftir ýmis áföll og sjúkdóma og hefur þessi deild
verið vel nýtt frá því að hún opnaði í febrúar sl. Hingað
kemur fólk af legudeildinni, í gegnum heimahjúkrun og
svo frá Landspítalanum t.d. Grensás,“ segir Þórunn.
„Deildarstarfið hefur gengið vel í vetur og er óhætt að
segja að því sé að þakka frábæru starfsfólki sem unnið
hefur hörðum höndum að því að gera deildina það sem
hún er í dag. Auðvitað heldur þróunin áfram og tekur ef-
laust aldrei enda en þannig viljum við líka hafa það,“
segir Þórunn að lokum.
Að breyta skipulega og útskrifa fólk á fæti
Þrífa stundum blóð
Alltaf nóg að gera
Dag- og endurhæfingardeildin:
- Úr bændasamfélagi í borgarsamfélag
Eins og sést á myndinni eru þvottarnir miklir á HSS.
HSS posturinn PDF 25.5.2004 23:11 Page 15