Morgunblaðið - Sunnudagur

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.02.2018, Qupperneq 18

Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.02.2018, Qupperneq 18
RAKSTUR 18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18.2. 2018 Þ eir eru óvenju samheldinn hópur og nota flest tækifæri til að koma saman. Þannig þótti sjötíu ára af- mæli ljósmyndar frambærilegt til- efni um árið. Að þessu sinni er til- efnið hins vegar mun stærra og merkilegra og ekki þarf að réttlæta samsætið gagnvart nokkr- um manni; það er aldarafmæli lærimeistara þeirra, Páls Sigurðssonar rakara, 4. janúar síð- astliðinn. Enda þótt hann hafi fallið frá árið 2000 er Páll límið í hópnum enda lærðu fé- lagarnir sína iðn allir hjá honum og störfuðu hjá Páli á víðfrægri stofu hans í Eimskipafélags- húsinu í Pósthússtræti í Reykjavík sem kennd var við föður Páls, Sigurð Ólafsson rakara. Vel fer á því að sonur Páls, Kolbeinn Her- mann, sé gestgjafinn að þessu sinni en sem ungur maður starfaði hann um tíma við hlið föð- ur síns á stofunni góðu sem þriðji ættliðurinn, Sigurður Ólafsson, afi Kolbeins, setti á lagg- irnar. Aðrir í hópnum eru aldursforsetinn Trausti Thorberg Óskarsson, Hörður Þórarinsson, Garðar Scheving, Ágúst Friðriksson, Þorberg Ólafsson, Ólafur Ægisson og Elías Jónasson. Sá síðastnefndi átti raunar ekki heimangengt þennan laugardagsmorgun og á því ekki á hættu að fá magakrampa – úr hlátri. Já, dátt er hlegið þegar þessi hópur kemur saman enda margs að minnast úr heimi hárskurðar og raksturs á langri vegferð. Sumir hafa þekkst lengur en aðrir, til dæmis passaði Trausti Kolbein og Þorberg þegar þeir stóðu vart út úr hnefa og foreldrar þeirra brugðu sér í bíó. „Að hugsa sér,“ segir hann. „Og nú eru þessir drengir orðnir gamlir karlar!“ Trausti, sem orðinn er níræður og var fyrsti lærisveinn Páls, hóf störf á stofunni árið 1943. Þess má geta að tengdafaðir Trausta og afi Þorbergs, Sigfús Elíasson, var fyrsti nemandi Sigurðar Ólafssonar. „Þannig má segja að við séum þrítengdir stofunni,“ segir Þorberg. Efldist og óx Rakarastofa Sigurðar Ólafssonar var sett á laggirnar árið 1907 af Sigurði og félaga hans Kjartani Ólafssyni en þeir lærðu saman í Kaup- mannahöfn. Fyrstu árin var hún í Hafnarstræti en flutti sig yfir í Eimskipafélagshúsið árið 1921, þegar það var tekið í notkun. „Hér í húsinu efldist og óx stofan undir stjórn föður míns enda var hann stakur elju- og reglumaður, og af þeim eðliskostum hefur hann á langri tíð óspart miðlað mér og öðrum, sem hér hafa lært og starfað undir handleiðslu hans,“ sagði Páll Sigurðsson í samtali við Morg- unblaðið árið 1963. „1931 endurnýjaði hann inn- réttingu og tæki stofunnar, en það var fyrir tuttugu árum réttum, sem ég gerðist meðeig- andi hans. Við stjórn stofunnar tók ég svo þeg- ar hann lét af störfum fyrir átta árum, þá sjö- tugur að aldri, og fyrirtækið eignaðist ég að fullu fyrir fjórum árum.“ Tilefni viðtalsins var það að Páll hafði end- urnýjað stofuna í hólf og gólf „í samræmi við þær auknu kröfur, sem á síðustu tímum eru gerðar til hvers kyns þjónustu“. Fram kom að á stofunni störfuðu aldrei færri en fimm menn svo afgreiðslan gæti gengið sem fljótast fyrir sig. „Menn hafa að vonum minni og minni tíma til að bíða,“ sagði Páll. Mikil og stór flóra Tíminn á stofunni með meistara Páli er læri- sveinunum öllum ógleymanlegur. „Nemendur fengu víðtæka og góða kennslu og okkur var taminn agi, stundvísi, snyrtimennska og kurt- eisi í hvívetna,“ segir Þorberg sem vann í sjö ár á stofunni. Mikil og stór flóra af mönnum kom á stofuna enda var hún stór og miðsvæðis og bærinn full- ur af fólki. „Reykjavík var að vaxa og dafna á þessum tíma,“ upplýsir Þorberg. „Valdamenn voru til dæmis áberandi og einu sinni náðum við því að vera með alla ráðherrana í ríkisstjórinni í viðskiptum á sama tíma.“ Af eftirminnilegum stjórnmálamönnum nefna þeir Gylfa Þ. Gíslason og Gunnar Thor- oddsen en Gunnar mun hafa hringt reglulega í Pál „til að taka stöðuna í þjóðlífinu“. Það sætir svo sem ekki tíðindum enda fékk Páll þver- skurð þjóðfélagsins inn á gólf til sín á degi hverjum. Og margt var skrafað meðan skærin og rakhnífurinn eða -vélin voru á lofti. Sumir fengu þjónustu heima, eins og Sveinn Björnsson forseti. Þegar hann hringdi tók Páll skæri sín og rakhníf og skundaði til Bessastaða. Eftirmaður Sveins, Ásgeir Ásgeirsson, fékk sömu þjónustu. Sendiherrar annarra ríkja voru sem grár köttur á stofunni og menn minnast þess að sá sovéski hafi alla jafna ekki verið skrafhreif- inn. „Annars voru þetta allt bara kúnnar og allir fengu sömu þjónustu,“ segir Hörður. Til siðs var að þéra viðskiptavini, sérstak- lega broddborgarana, og Kolbeinn rifjar upp að snúið hafi verið að muna hverja átti að þéra og hverja ekki. Þannig átti Hörður það til að ávarpa sína kúnna í þriðju persónu, svo hann lenti ekki óvart í þeim ósköpum að þúa þá. „Gamli var alltaf á nálum þegar ég var með einhvern í stólnum; var logandi hræddur um að ég missti eitthvað út úr mér,“ segir Ólafur hlæjandi en hann er yngstur í hópnum. Upp úr hippatímanum dró hratt úr þéringum. Klippt til að fela skallann Rakararnir þurftu að vonum að hafa helstu mál á hraðbergi og vera fljótir að lesa við- skiptavinina; hvort þeir vildu tala um pólitík, menningu, íþróttir eða eitthvað allt annað. Eða hreinlega bara hafa hljóð meðan á gjörn- ingnum stóð. Andans menn komu vitaskuld líka við á stofunni, Halldór Laxness fremstur meðal jafningja. Hann kom að jafnaði vikulega. „Hann var eins og hver annar kúnni, mjög vingjarnlegur,“ segir Ágúst og Kolbeinn upp- lýsir að nóbelsskáldið hafi verið með fyrstu mönnum á Íslandi sem kunnu að láta klippa sig til að fela skallann. Þeir draga fram ljós- myndir máli sínu til stuðnings. „Það var gert með því að raka upp í miðjar hliðar,“ segir Ágúst og Hörður bætir við: „Já, það er að segja þegar búið var að finna upp rafmagns- rakvélina.“ Sú ágæta græja hratt að sjálf- sögðu af stað mikilli byltingu. Kolbeinn minnist þess að hafa æft rakstur- inn á Helga nokkrum bjólu, litríkum sjómanni sem sló um sig þegar hann var í landi. Svo hraustlega raunar að hann var alltaf með tvo vasa tóma þegar hann fór aftur á sjóinn. Helgi drukknaði að lokum í læknum í Naut- hólsvík. Vel að sér í Íslendingasögunum Annar sjómaður, Pétur Hoffmann Salómons- son, er þeim félögum einnig minnisstæður. Einhverju sinni var hann í stólnum þegar Sig- urð Nordal bar að garði. Pétur bað þá Pál að spyrja sig um tiltekið atvik í Íslendingasög- unum, sem hann þekkti eins og lófann á sér, Allir eru jafnir frammi fyrir rakaranum Halldór Laxness, Gunnar Thoroddsen, Jóa risa, Óla Maggadon og fjölmarga fleiri bar á góma þegar nokkrir gamalreyndir rak- arar komu saman til að minnast þess að öld er um þessar mundir liðin frá fæðingu lærimeistara þeirra, Páls Sigurðssonar, sem alla tíð starfaði á víðfrægri stofu í Eimskipafélagshúsinu. Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is Rakarastofa Sigurðar Ólafssonar var lengst af í Eimskipafélagshúsinu við Pósthússtræti í Reykjavík. Sigfús Elíasson klippir Jóhann Pétursson Svarfdæling á Akureyri. Jóhann kom stundum á stofuna í Eimskipafélagshúsinu. Páll með einn af fastakúnn- unum í stólnum, nóbels- skáldið Halldór Laxness. Kári Elíasson og Trausti Thor- berg Óskarsson við rakstur á Rakarastofu Sigurðar Ólafs- sonar um miðja síðustu öld.

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.