Morgunblaðið - 02.03.2018, Qupperneq 24

Teppa Höfundur leggur til flexitíma
til þess að létta á umferðarálagi.
Ég vann í Osló á skrifstofu Norsk
Hydro rétt við gamla flugvöllinn á
Fornebu. 1.700 manns unnu þarna
skrifstofustörf. Margir vinnufélag-
anna minna höfðu eignast einbýli og
þurftu að keyra langt í vinnuna.
Þarna tíðkaðist svokölluð „fleksitid“
en það þýddi að koma mátti til vinnu
hvenær sem var frá kl. 6-9 á morgn-
ana og fara tilsvarandi fyrr heim.
Þannig gátu A-menn losnað við um-
ferðaröngþveitið og um leið létt á
umferð fyrir B-fólkið. Við skráðum
nafn okkur í bók er við mættum og
tímann og svo í hvert sinn er við fór-
um út úr húsinu eða heim. Ekki virt-
ist þetta fyrirkomulag valda vanda-
málum á vinnunni sem var
verkfræðistörf í minni deild. Ef við
dreifðum mætingu í vinnu á 3 klst.
skipulega sem víðast mætti létta
mikið á þessu klukkutíma umferð-
aröngþveiti á Stór-Reykjavíkur-
svæðinu tvisvar á dag. Að sitja í bíl í
mikilli umferð er mjög óhollt og
þreytandi. Það er talið að mengun sé
að jafnaði sex sinnum meiri inni í
bílnum en utan hans. Hér er því líka
um heilsuna að ræða.
Pálmi Stefánsson
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Flexítími gæti leyst
umferðaröngþveiti margra
24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. MARS 2018
Því ber að fagna að
langflestir íslenskir
læknar, á fimmta
hundrað talsins, skuli
hafa siðferðislega
burði til að standa
með frumvarpi Silju
Daggar, sem er stefnt
gegn umskurði svein-
barna á Íslandi. Þeir
láta það fylgja með
yfirlýsingu sinni að
umskurn drengja
stuðli ekki að betri heilsu né hafi
fyrirbyggjandi áhrif og eiga þar
sennilega aðallega við hugmyndir
um að umskurn bægi frá hættu á
meini í getnaðarlim. Þvert á móti
valdi þessi aðgerð sársauka og
geti leitt til alvarlegra og jafnvel
langvarandi fylgikvilla. Læknar
sverja við Hippokratis að rækja
starf sitt „umfram allt ekki til
skaða“. Það skyldu fleiri gera og
þá sérstaklega þeir sem stöðu
sinnar vegna geta haft áhrif á
framvindu þessa máls.
Læknarnir láta þess ekki getið
að fjöldi sveinbarna deyr eftir
þessar aðgerðir. Í Bandaríkjunum
einum eru skráð hátt í 200 slík
dauðsföll árlega en allir vita að
þau eru miklu fleiri. Mikillar við-
leitni gætir að skrá aðrar dán-
arorsakir en umskurð til þess að
fela þessi skammarlegu tilfelli. Ef
sveinbarn smitast t.d. af heila-
himnubólu í gegnum sárið á limn-
um þá er heilahimnubólga skráð
sem dánarorsök þó að ljóst sé að
hann hefði aldrei smitast án þess-
arar ónauðsynlegu og skaðlegu að-
gerðar. Auk líkamlegra afleiðinga
kemur svo til andleg kröm sem
umskornir ein-
staklingar hafa sumir
hverjir kvartað und-
an.
Það þarf ekki að
fjölyrða um fjölda
dauðsfalla þar sem
umskurðir eru gerðir
utan spítala af ófag-
lærðum. Til marks
um það er sú regla í
gyðingdómi til forna,
að hafi foreldrar
misst þrjú fyrstu
sveinbörn sín eftir
umskurn þá þurftu
þau ekki að láta umskera þann
fjórða. Kannski vilja þeir sem
leggjast gegn þessu frumvarpi
innleiða þess stað í lög á Íslandi,
að gyðingar og múslímar á Íslandi
megi ekki umskera fjórða sveininn
ef aðgerðir hafa mislukkast svona
leiðinlega með þá fyrstu þrjá!
Andstæðingar frumvarpsins
hérlendis láta svo sem þeir sem
styðja frumvarpið séu haldnir
gyðingahatri. Gyðingar skilji það
svo að því sé beint gegn gyð-
ingdómnum. Umskurn drengja sé
hluti af sáttmála gyðinga og guðs
og því væri samband gyðinga við
guðdóminn í hættu, a.m.k. hér á
landi. Ég hef alltaf talið mig vera
stuðningsmann gyðinga og hef
komið fram sem slíkur. Þessi sjón-
armið eru móðgandi gagnvart gyð-
ingum að mínu mati. Ég tel gyð-
inga fullfæra um að skilja
sjónarmið annarra en sjálfra sín.
Þeir væru ekki sú frábæra þjóð
sem raunin er ef þeir gætu það
ekki.
Þá eru þessi lög að sjálfsögðu
engin hindrun í því að múslímar
jafnt sem gyðingar geti komið til
Íslands og búið hér, jafnt um-
skornir sem heilir, konur sem
karlar. Hér er þegar búsettur
mikill fjöldi umskorinna karla og
kvenna og ekkert sem við getum
gert við því nema sýna samúð með
þeim vegna þess ofbeldis sem þau
máttu þola sem börn og búandi
við afleiðingar þess síðan – fengu
ekki að njóta verndar barnasátt-
mála SÞ eða almennra mannrétt-
inda. Þeir gyðingar og múslímar
sem hafa áhyggjur af sambandi
við guðdóminn ættu að hafa völ
sem fulltíða menn að láta umskera
sig ef þeir geta fengið lækni til
starfans.
Umskurn drengja byggist á
gamalli bábilju – er eins konar
blóðfórn sem jafnt gyðingar sem
múslímar eiga að taka til endur-
skoðunar svo ekki sé talað um
hina hryllilegu umskurn á músl-
ímskum stúlkum. Það væri ekki
merkilegur guð sem klúðraði svo
sköpunarverkinu að byrja þurfi á
að leiðrétta það um leið og það
birtist mönnunum. Þeir sem
styðja áframhaldandi umskurn
hafa ekki eins háar hugmyndir um
guðdóminn og ég hef, nánast trú-
laus maðurinn. – Vinur er sá er til
vamms segir.
Eftir Valdimar H
Jóhannesson » Læknarnir geta þess
ekki að fjöldi svein-
barna deyr. Í Banda-
ríkjunum eru skráð hátt
í 200 slík dauðsföll ár-
lega. Allir vita að þau
eru miklu fleiri.
Valdimar H
Jóhannesson
Höfundur er á eftirlaunaaldri.
Ekki mikið álit á guði
Meðan ýmsir hóp-
ar hafa fengið leið-
réttingu launa og af-
skriftir af lánum á
síðastliðnum árum er
einn hópur sem hvor-
ugu hefur heyrt af
nema í fjölmiðlum.
Það er sá hópur sem
hefur úr minnstu að
spila; láglaunafólk,
öryrkjar, lífeyr-
isþegar og þeir sem eiga allt sitt
undir að velferðarkerfið virki.
Það fólk berst í bökkum alla daga
og jafnvel starfsævina á enda.
Nú er komið að okkur að fá
leiðréttingu, en við munum þurfa
að berjast fyrir henni. Ástæðan
fyrir því að við höfum ekki fengið
leiðréttingu á kjörum okkar er að
störf okkar eru ekki metin að
verðleikum. Ef horft er á hvernig
störfin okkar eru metin í krónum
og aurum þá eru þau í ruslflokki.
Gildismat sem skipar störfum
okkur í það hólf er skakkt. Sama
skakka gildis- og siðferðismatið
og fær menn til að leyfa sjálfum
sér sjálftöku af skattfé lands-
manna á meðan þeim sem þurfa
er neitað um lífsnauðsynjar.
Þegar staða okkar er svo slæm
og framkoma hinna auðugu og
valdamiklu er svo óskammfeilin
er ekki að undra að fólk fari að
láta í sér heyra. Ég er ein þeirra
sem vil láta til mín taka í verka-
lýðsfélaginu mínu, en ég er á B-
lista frambjóðenda til stjórnar
Eflingar ásamt góðum hópi fólks
sem styður Sólveigu Önnu Jóns-
dóttur til formanns. Við leggjum
áherslu á málin sem brenna á ís-
lensku launafólki. Við viljum að
allt fólk lifi mannsæmandi lífi af
dagvinnulaunum sínum. Við vilj-
um að allt fólk hafi ódýrt og
öruggt húsnæði.
Við gerum okkur
grein fyrir því að til
að ná fram þessum
kröfum þarf verka-
lýðshreyfingin að
segja óbreyttu
ástandi stríð á hend-
ur og hefja raunveru-
lega baráttu fyrir
réttlátara samfélagi.
Í gegnum þátttöku
sína í lífeyr-
issjóðakerfinu hefur
verkalýðshreyfingin
því miður færst
óþægilega nálægt fjármagninu.
Við krefjumst þess að verkalýðs-
hreyfingin standi með fólki en
ekki með fjármagni. Það er nauð-
synlegt að stjórnir verkalýðs-
félaga endurspegli miklu betur
þann breiða hóp í sem félögunum
er, til dæmis erlent verkafólk
sem í dag er upp undir 50% fé-
lagsmanna í Eflingu, fremur en
handvalinn hóp sem nýtur vel-
þóknunar foringjanna.
Við höfum orðið vör við óþol
frá mótframbjóðendum okkar
sem valdir voru af uppstilling-
arnefnd Eflingar og njóta stuðn-
ings núverandi forystu. Auðsjá-
anlega finnst þeim við ekki eiga
erindi inn á þeirra heimavöll. En
staðreyndin er sú að árangur nú-
verandi forystu er óásættanlegur,
niðurstaðan er smánarsamningar
sem sýna að breytinga er sárlega
þörf. Þegar óbreyttir félagsmenn
vakna og byrja að láta til sín taka
gefur auga leið að breytingar
munu verða.
Ég lít ekki svo á að neinn eigi
verkalýðsfélag aðrir en fé-
lagsmenn þess. Allir sem er annt
um Eflingu og verkalýðsstéttina
eiga að fagna nýjum áhuga fé-
lagsmanna á þátttöku í félaginu.
Í lýðræðisríki er öllum frjálst að
bjóða fram krafta sína í fé-
lagsmálum. Forystan á hverjum
tíma á ekkert tilkall til að líta á
Eflingu sem sína einkaeign, jafn-
vel þótt forystan samanstandi af
fólki sem hefur varið lunganum
af ævistarfinu í félagsmálum inn-
an samtakanna. Sérstaklega ekki
þegar þessi forysta hefur skilað
okkur láglaunafólkinu framfærslu
sem er ekki bara undir viðmið-
unartekjum, heldur líka langt
undir fátæktarmörkum og vel-
sæmismörkum, kjarasamninga
eftir kjarasamninga.
Svokallaður stöðugleiki sem
ríkt hefur á íslenskum vinnu-
markaði síðan í Þjóðarsáttinni
1990 hefur verið borinn uppi á
bökum láglaunafólks. Að lifa af
257 þúsund krónum á mánuði,
sem eru lægstu Eflingartaxtar,
býður ekki upp á stöðugleika eða
sátt í lífi nokkurs manns. Það
þarf að skipta út þeirri áhöfn
sem telur vinnu okkar og lífskil-
yrði ekki meira virði en þetta.
Höfundur er frambjóðandi til
stjórnar í Eflingu – stéttarfélagi.
Kosning utan kjörfundar er hafin
í höfuðstöðvum Eflingar að Guð-
rúnartúni 1 kl. 9-16 virka daga,
en kjörfundur verður 5.-6. mars.
Eftir Kolbrúnu
Valvesdóttur » Til að ná fram kröf-
um sínum þarf
verkalýðshreyfingin að
segja óbreyttu ástandi
stríð á hendur og hefja
raunverulega baráttu
fyrir réttlátara sam-
félagi.
Kolbrún Valvesdóttir
Höfundur er frambjóðandi til stjórn-
ar í Eflingu – stéttarfélagi. Kosning
utan kjörfundar er hafin í höf-
uðstöðvum Eflingar að Guðrúnartúni
1 kl. 9-16 virka daga, en kjörfundur
verður 5.-6. mars.
kvalves56@gmail.com
Metin að verðleikum
Þegar fiskimið
landsins komust í ís-
lenska lögsögu og
vernd, urðu þau Ís-
landi efnahagsleg
undirstaða og snar
þáttur í mestu hag-
sæld sem sögur fara
af. Ytri aðstæður og
framtak í flug-
samgöngum koma til
sögunnar þegar ferða-
mennska verður ann-
ar aðalatvinnuvegurinn. Fyrir voru
álverksmiðjur knúnar orku fall-
vatna. Á sama tíma og okkur fatast
við barnakennslu og fíkniefnavand-
ann sýna Íslendingar getu í afþrey-
ingariðnaði að ógleymdum bolta-
íþróttum!
Mikil verðmætisaukning útflutn-
ings fersks fisks er að þakka sam-
keppnisforskoti við að samhæfa
framleiðslustigin þörfum markaðs-
ins: styttri veiðiferðir, bætt með-
ferð aflans, stíft gæðaeftirlit, virkir
markaðir og öryggi framboðs til
kaupenda. Við þessar kring-
umstæður fær flutningsgetan og
þróun á því sviði afgerandi þýð-
ingu. Hámark útflutnings-
verðmætis fæst því með að sinna
nálægum hátekjulöndum í Evrópu
og Bandaríkjunum, m.a. með flugi.
Þessa tengingu markaðs, vinnslu
og veiða leika aðrir lítt eftir ís-
lenskum útflytjendum. Síst þarf
ríkisstýringu á fjarlæga markaði
með tvíhliða viðskiptasamningum.
Viðskiptasamningur Kanada og
ESB hefur ekkert fordæmisgildi
fyrir Ísland nema síður sé.
Ekkert fær breytt því að land-
lega Íslands og náttúrugæði gera
nálæga hátekjumarkaði austan hafs
og vestan eina eðlilegra kosta í við-
skiptum. Fríverslun við Kína eða
aðra í s.k. „Asíugátt“ er af við-
skiptaástæðum lítils virði fyrir okk-
ur. Það má hins vegar vera auð-
skiljanlegt, að Kína sóttist eftir
þeirri viðurkenningu sem var frí-
verslunarsamningur við Ísland . En
það var harla vafasamur heiður að
Íslendingar, fyrstir Evrópuþjóða,
skyldu gera þennan samning, sem
Wen Jiabo forsætisráðherra var
svo mjög umhugað um að hann
heimsótti Ísland 2012 með 100
manna fylgdarliði.
Hlutverk hins opinbera er að
veita útflutningsgreinunum um-
hverfi efnahagslegs jafnvægis,
trausts gjaldmiðils og frjálsra við-
skipta út á við. Gjaldmiðill okkar,
hinn smæsti og óstöðugasti á ver-
aldarvísu, er orsök þess að útflutn-
ingsgreinarnar eru löngu flúnar í
önnur myntkerfi. Við blasir nauð-
syn þess að nálgast
Evrópusambandið með
gengisbindingu við
evruna að fyrsta
skrefi.
Undanfarna áratugi
hefur markvisst verið
unnið að viðskiptafrelsi
fyrir sjávavarafurðir
með þeim góða árangri
, að á aðalmark-
aðssvæðinu, Evrópu-
sambandinu, er frí-
verslun tryggð með
EES-samningnum. Það
á við um allar helstu afurðir okkar
og er varðveisla þeirrar stöðu Ís-
landi lífshagsmunamál („vital inter-
est“). Stofnanir þessa marghliða og
víðtæka efnahags- og viðskipta-
samstarfs eru trygging fyrir áfalla-
lausu framhaldi. Tvíhliða viðskipta-
samningar eru hins vegar
dæmigerð fórnarlömb óstöðugleika
og kreppuástands, sem hrynja eins
og spilaborg og snúast í andhverfu
sína, verndartolla og höft. Það
skeði í kreppunni sem hófst 1931.
Trump getur hótað úrsögn úr
NAFTA, sem er fríverslunarsamn-
ingur án stofnana og eftirlts. Það
sama á hinsvegar ekki við um
Breta og ESB. Brexit má í versta
falli helst líkja við efnahagslega
sjálfsvígsárás. En spyrjum að leiks-
lokum.
Ísland er eitt vestrænna ríkja
um að eiga útflutning sjávarafurða
sem meginstoð allrar afkomu þjóð-
arinnar. Okkar hlutur er eilítið brot
af heimsviðskiptunum og það er að-
eins óskhyggja, að við getum núna
efnt til viðræðna við fram-
kvæmdastjórn ESB um aukið við-
skiptafrelsi fyrir sjávarafurðir háð
samþykki ráðherraráðsins og allra
27 aðildarríkjanna. Komi til þess,
væri um að ræða almenna upp-
stokkun á Evrópumálum
En nú er að þreyja þorrann og
góuna, bíða lykta ævintýraferða
Breta til Brussel og minna viðkom-
andi á gildi EES-samningsins. Með
hækkandi sól gætu ný tækifæri
birst varðandi ESB og er allur var-
inn bestur að vera þá vel girtur í
brók. Góð ráð gætu fengist í París
og Berlín.
Fríverslun með
sjávarafurðir
Eftir Einar
Benediktsson
Einar
Benediktsson
»En nú er að þreyja
þorrann og góuna,
bíða lykta ævintýra-
ferða Breta til Brussel
og minna viðkomandi á
gildi EES-samningsins.
Höfundur er fyrrverandi
sendiherra.