Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 08.11.1979, Page 24

24
þar sem gengisbreytingar hafa að mestu jafnað muninn á erlendum verðhækkun-
um og innlendum kostnaðarbreytingum, þegar eínnig er tekið tillit til þess að
álagning jöfnunargjalds og aðlögunargjalds á innfluttar iðnaðarvörur dregur úr
áhrifum tollalækkana. I»ótt rekstrarafkoma iðnaðarins sé í heild lík á þessu ári og
undanfarin tvö ár, má telja líklegt, að vaxandi verðbólga hafi rýrt rekstrarfé
fyrirtækjanna og greiðslustaða margra þeirra sé því lakari nú en að undanfömu.
Þetta á einnig við um fyrirtæki í öðmm atvinnugreinum.
Verzlun.
Afkoma verzlunar á árinu 1978 er talin hafa verið heldur lakari en nokkur
undanfarin ár, m. a. vegna 3% lægri meðalálagningar en árið 1977, en leyfilegri
hámarksálagningu á vömm, sem em háðar verðlagsákvæðum, var tvívegis breytt
samhliða gengislækkun í febrúar og september á síðastliðnu ári. Áætlanir um
afkomu verzlunarinnar í byrjun þessa árs bentu til enn lakari stöðu en í fyrra, og
þegar á heildina var litið virtist ekki vera um teljandi hagnað að ræða.
í apríl á þessu ári var hámarksálagning hækkuð nokkuð, einkum hjá smásölu-
verzlun, sem hefur á undanfömum ámm verið verr stödd en aðrar greinar verzl-
unar. Eftir þessa álagningarbreytingu virtist staða verzlunar um mitt þetta ár
svipuð og á árinu 1977, en eftir launahækkanir í júní og í september hefur staðan
heldur veikzt á ný og er vergur hagnaður talinn s ipaður og að meðaltali 1978.
Horfur fyrir allt árið benda þó til þess, að í heild verði afkoman eitthvað betri á
þessu ári en í fyrra, þar sem vörusala er talin aukast nokkuð að raungildi.
Hagur einstakra verzlunargreina er nokkuð misjafn og er hagur smásöluverzl-
unar einna lakastur. Hagur byggingarvömverzlunar og almennrar heildverzlunar
er sæmilegur, þótt lakari sé en á ámnum 1974—1977. Töluverður samdráttur
hefur orðið í bifreiðaverzlun það sem af er þessu ári eftir mikla veltuaukningu á
árinu 1978.
Skýrslur um verzlunarveltu samkvæmt söluskattsframtölum á fyrstu sex mán-
uðum þessa árs sýna, að velta heildverzlunargreina — án olíuverzlunar — hefur
aukizt um rösklega 37 % frá sama tíma í fyrra, þar af 56% í byggingarvörum, 25 %
í bifreiðaverzlun og 38 % í annarri heildverzlun. Á sama tíma jókst velta smásölu-
verzlunar um 46%, en aukning var nokkuð misjöfn eftir greinum. Við mat á
þessum tölum má hafa í huga, að ætla má, að á fyrri helmingi þessa árs hafi
almennt innlent verðlag verið um 42% hærra að meðaltali en á sama tíma árið
áður og innflutningsverð í krónum um 50% hærra. Samkvæmt þessu virðist velta
hafa dregizt saman að raungildi í innflutningsverzlun annarri en byggingar-
vöruverzlun, en í smásöluverzlun er um nokkra aukningu að ræða í greininni í
heild.
Fjármál ríkisins.
í fjárlögum ársins 1979 var gert ráð fyrir, að innheimtar tekjur ríkissjóðs yrðu
tæpir 209 milljarðar króna en útgjöld 202,3 milljarðar og þannig næðist um 6,7