Morgunblaðið - 13.07.2018, Qupperneq 18

Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Donald Trump, forseti Bandaríkj-
anna, lýsti í gær yfir stuðningi við
Atlantshafsbandalagið eftir mikið
uppnám á leiðtogafundi þess vegna
kröfu hans um að önnur aðildarríki
ykju ríkisútgjöldin til varnarmála í
a.m.k. 2% af vergri landsframleiðslu
þegar í stað og stefndu síðan að því
að auka þau í 4%. Að sögn banda-
ríska dagblaðsins The Wall Street
Journal varð „glundroði“ á leiðtoga-
fundinum vegna krafna Trumps.
Forsetinn sagði á blaðamanna-
fundi eftir viðræður leiðtoganna í
gær að hann teldi það sennilegt að
hann gæti dregið Bandaríkin út úr
Atlantshafsbandalaginu án sam-
þykkis þingsins í Washington, en
það væri ekki nauðsynlegt. „Ég tel
að ég geti það sennilega, en það er
óþarfi,“ sagði hann. Trump sagði á
leiðtogafundinum að ef NATO-ríkin
ykju ekki framlögin í minnst 2% af
landsframleiðslu þegar í stað myndi
hann grípa til sinna ráða, að því er
The Wall Street Journal hafði eftir
stjórnarerindreka. Að sögn blaðsins
var óljóst hvort í þessu fælist hótun
um að draga Bandaríkin úr NATO
eða breyta hlutverki landsins í
bandalaginu. Emmanuel Macron,
forseti Frakklands, sagði að Trump
hefði aldrei hótað útgöngu úr NATO
á fundinum. „Ég trúi á NATO,“
sagði Trump þegar hann var spurður
hvort hann hefði hótað þessu.
Gamalt markmið áréttað
Eftir viðræðurnar hrósaði Trump
sigri og ýkti ávinninginn af harðri
gagnrýni sinni á samstarfslönd
Bandaríkjanna á fundinum í Brussel.
Hann sagði að „feikilegur árangur“
hefði náðst á leiðtogafundinum,
bandalagið væri nú „miklu öflugra
en það var fyrir tveimur dögum“ og
líklega samstilltara en nokkru sinni
fyrr. Hann kvaðst hafa sagt hinum
leiðtogunum að hann væri „afar
óánægður með það sem er að gerast“
og þeir hefðu svarað með því að
„auka verulega skuldbindingar sín-
ar“.
Embættismenn frá öðrum NATO-
löndum sögðu að þau hefðu ekki
breytt áformum sínum um að auka
framlögin til varnarmála vegna
framgöngu Trumps. Þeir hefðu hins
vegar sagt honum að þeir léðu máls á
því að ræða aukin ríkisútgjöld þegar
fram liðu stundir.
Jens Stoltenberg, framkvæmda-
stjóri NATO, sagði að gagnrýni
Trumps hefði haft „áhrif“ síðustu
mánuði á stefnu aðildarríkjanna í
málinu. Forseti Frakklands sagði
hins vegar að ekkert væri hæft í
þeirri staðhæfingu Trumps að
NATO-ríkin hefðu aukið skuldbind-
ingar sínar verulega á fundinum.
„Það var gefin út yfirlýsing í gær og
ég legg til að þið lesið hana,“ sagði
Macron. „Hún sýnir aðgerðirnar
sem öll aðildarríkin samþykktu.
Yfirlýsingin er skýr, hún áréttar
skuldbindinguna um tvö prósentin
ekki síðar en árið 2024. Það er allt og
sumt.“
Macron skírskotaði til þess við-
miðs, eða markmiðs, sem varnar-
málaráðherrar aðildarríkjanna sam-
þykktu á fundi árið 2006, að þau
stefndu að því að verja að minnsta
kosti 2% af vergri landsframleiðslu
til varnarmála. Fjárhagskreppan ár-
ið 2008 varð hins vegar til þess að
mörg aðildarríkjanna minnkuðu
þessi útgjöld. NATO-ríkin sam-
þykktu síðan á leiðtogafundi í Wales
fyrir fjórum árum að stefna að því að
ná 2%-markmiðinu innan áratugar,
þ.e. 2024, eins og áréttað er í nýju
yfirlýsingunni.
Macron kvaðst þó vera sammála
Trump um að Atlantshafsbandalagið
væri „miklu öflugra“ eftir viðræð-
urnar í Brussel.
„Hvaða gagn er að NATO?“
Krafa Trumps um að NATO-ríkin
ykju framlögin í 2% af landsfram-
leiðslu þegar í stað og stefndu síðan
að því að tvöfalda þau varð til þess að
Jens Stoltenberg boðaði til sérstaks
fundar um hana. Trump gagnrýndi
leiðtoga Belgíu og Þýskalands
harkalega á fundinum, að því er The
Wall Street Journal hefur eftir heim-
ildarmanni sem fylgdist með viðræð-
unum.
Áður hafði Trump dregið gagn-
semi NATO í efa í tísti á Twitter um
leiðtogafundinn eftir að hafa sakað
Þjóðverja um að vera „algerlega á
valdi Rússa“ vegna innflutnings á
jarðgasi frá Rússlandi. „Hvaða gagn
er að NATO ef Þjóðverjar borga
Rússum milljarða dollara fyrir gas
og orku?“ tísti forsetinn.
Sarah Sanders, fjölmiðlafulltrúi
forsetans, sagði að hann hefði lagt til
á fundi NATO á síðasta ári að banda-
lagsríkin stefndu að því að auka út-
gjöldin til varnarmála í 4%. The Wall
Street Journal hafði þó eftir banda-
rískum embættismanni að Trump
hefði ekki rætt þetta við helstu ráð-
gjafa sína í öryggismálum fyrir leið-
togafundinn í Brussel og krafa hans
hefði því komið þeim á óvart. Emb-
ættismaðurinn kvaðst ekki telja það
líklegt að slíkt markmið gæti náðst.
Macron tók í sama streng og dró í
efa að það væri af hinu góða að tvö-
falda markmiðið um útgjöldin til
varnarmála.
Samkvæmt nýjustu upplýsingum
frá Atlantshafsbandalaginu hafa að-
eins þrjú aðildarríki – Grikkland,
Bretland og Eistland – náð því
markmiði að verja a.m.k. 2% af
landsframleiðslu til varnarmála, auk
Bandaríkjanna þar sem hlutfallið er
langhæst, eða 3,57%. Gert er ráð fyr-
ir að fjögur lönd til viðbótar nái
markmiðinu í ár og að árið 2024 hafi
alls 18 af 29 bandalagsríkjum náð
þessu marki, að sögn embættis-
manna NATO.
Dagskrá leiðtogafundarins í
Brussel raskaðist í gær vegna glund-
roðans. Gert hafði verið ráð fyrir því
að Trump ætti sérstaka fundi með
leiðtogum Aserbaídsjans, Rúmeníu,
Úkraínu og Georgíu en hann kom
hálftíma of seint á fundarstaðinn og
missti af tveimur fundanna. Hann
hafði þá verið að að tísta á Twitter og
haldið áfram að gagnrýna samstarfs-
ríki Bandaríkjanna í öryggismálum.
Trump lýsti yfir stuðningi við NATO
 Segir líklegt að hann geti dregið Bandaríkin út úr NATO en það sé ekki nauðsynlegt  Lét í ljós
efasemdir um gagnsemi bandalagsins  Hrósaði sigri og ýkti árangurinn á leiðtogafundinum
Hætt við heræfingar?
» Donald Trump útilokaði ekki
á blaðamannfundi eftir við-
ræður leiðtoga NATO í Brussel
í gær að Bandaríkin hættu við
heræfingar í Eystrasalts-
löndum ef Vladímír Pútín
Rússlandsforseti óskaði eftir
því á fundi þeirra í Helsinki á
mánudaginn kemur.
» „Við tölum ef til vill um
það,“ svaraði Donald Trump
þegar hann var spurður hvort
hann myndi aflýsa heræfingum
í Eystrasaltsríkjunum þremur.
» Stjórnvöld í samstarfs-
löndum Bandaríkjanna í NATO
hafa áhyggjur af því að Trump
nái einhvers konar sam-
komulagi við Pútín sem rjúfi
einingu þeirra í deilunum við
Rússa vegna hernaðarins í
Austur-Úkraínu og innlimunar
Krímskaga í Rússland.
» Trump sagði að hann liti á
Pútín sem „keppinaut“ en ekki
„óvin“.
18 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ 2018
Reyktur lax
í brunchinn
Söluaðilar:
10-11, Hagkaup, Iceland verslanir,
Kvosin, Melabúðin, Nettó, Samkaup,
Sunnubúðin, Pure Food Hall flug-
stöðinni Keflavík.
Með því að velja
hráefnið af kostgæfni,
nota engin aukaefni og
hafa verkhefðir fyrri tíma
í hávegum, framleiðum við
heilnæmar og bragðgóðar
sjávarafurðir.
Donald Trump Bandaríkjaforseti kom til Standsted-
flugvallar í Bretlandi í gær ásamt eiginkonu sinni, Mel-
aníu. Þau voru síðan flutt með þyrlu í bústað banda-
ríska sendiherrans í London. Trump hyggst m.a. ræða
við Theresu May, forsætisráðherra Bretlands, og El-
ísabetu II drottningu. Forsetahjónin dvelja í Skotlandi
um helgina og fara síðan til Helsinki á sunnudagskvöld.
Breska lögreglan er með mikinn öryggisviðbúnað
vegna mótmæla sem fyrirhuguð eru vegna heimsóknar
Trumps sem er mjög óvinsæll í Bretlandi.
AFP
Mótmæli boðuð vegna heimsóknar Trumps
VIÐAR
HÁGÆÐA VIÐARVÖRN
Fáanleg í PALLAOLÍU, TRÉVÖRN,
GRUNNMÁLNINGU, HÁLFÞEKJANDI
og ÞEKJANDI viðarvörn.
Litirnir eru fjölmargir og hægt að fá
sérblandaða hjá okkur.
Komdu til okkar og spurðu um VIÐAR!
Borgartúni 22 og Skútuvogi 2, Reykjavík • Dalshrauni 11, Hafnarfirði • Hafnargötu 54, Reykjanesbæ
Gleráreyrum 2, Akureyri • Sími 588 8000 • Opið 8.00–18.00 alla virka daga og 10.00–14.00 alla laugardaga