Morgunblaðið - 13.07.2018, Qupperneq 38

38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ 2018
HAGI ehf Stórhöfða 37 • 110 Reykjavík • S. 414-3700 • hagi@hagi.is • Hagi ehf HILTI
Hágæða
vinnuföt
í miklu úrvali
Sérmerkjum fyrir fyrirtæki
Verkfæri og festingar
Mikið úrval af öryggisvörum
Nú fástS s vinnuföt í
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Þeir gerast vart stæðilegri safn-
verðirnir í söfnum landsins en sá
bláklæddi í Safnasafninu við Sval-
barðsströnd í Eyjafirði. Fimm
metra hár blasir hann við frá
þjóðveginum þar sem hann stend-
ur í öllu sínu veldi við túnfótinn og
vísar gestum veginn inn í safnið.
Skaparar hans eru hópur fólks
með geðræn vandamál og því er
safnvörðurinn að vissu leyti tákn-
rænn fyrir starfsemi safnsins, sem
hjónin Níels Hafstein myndlistar-
maður og Magnhildur Sigurðar-
dóttir geðhjúkrunarfræðingur
stofnuðu árið 1995.
Markmið þeirra er að safna
verkum helstu alþýðulistamanna
landsins, listamanna sem hafa ver-
ið á jaðrinum eða utanveltu við
meginstrauma. Og eins og segir á
heimasíðu safnsins: „… stundum
kallaðir næfir eða einfarar í mynd-
listinni, en eru í reynd beintengdir
sköpunarverkinu; sannir, óspilltir
og frjálsir.“
Hugsjónir ráða för
Frá þessari stefnu hafa þau
hjónin hvergi hvikað, sérstaða
safnsins er í henni fólgin og sam-
kenndin með lítilmagnanum ræður
för, eins og þau segja. Safneignin
samanstendur af um 6.400 lista-
verkum eftir rúmlega 300 lærða
og sjálflærða listamenn frá miðri
nítjándu öld til dagsins í dag.
Mörg þeirra eru til sýnis á sumar-
sýningu ársins, sem opnuð var í
maí og stendur í fjóra mánuði. Að
þessu sinni eru kynnt verk á ell-
efu sýningum þar sem fléttast
saman nútímalist og alþýðulist.
Þegar inn er komið taka þau
Magnhildur og Níels við leiðsögn-
inni af þeim bláklædda. Aðspurður
segir Níels að hið barnslega ein-
kenni sýningarnar í ár eins og
speglist til dæmis á fuglasýning-
unni. „Yfir 600 fuglar eiga hér
heima, sumir hafa verið hér frá
stofnun safnsins, aðrir eru ný-
flognir í hús. Á sýningunni eru
360 fuglar af öllum stærðum,
gerðum; tálgaðir úr tré eða búnir
til úr sjávargróðri, leir og grjóti
svo eitthvað sé nefnt,“ segir Níels
og leggur áherslu á að höfundar
fuglanna sem og annarra sýning-
argripa séu til jafns konur og
karlar. „Við leggjum mikið upp úr
að jafnrétti sé virt,“ áréttar hann.
Leiðin liggur í vestursalinn, sem
er undirlagður af 72 máluðum og
litríkum húsalíkönum úr pappa
eftir Gunnar Sigfús Kárason. Ekki
aðeins ber Níels skynbragð á
listina, heldur þekkir hann sögu
flestra listamannanna. „Gunnar
Sigfús lést 1996, en hann fæddist
1931 og var líklega fyrsti heim-
ilismaðurinn á Sólheimum. Lík-
önin eru flest gjöf frá Sólheimum
og að stórum hluta hugarfóstur
listamannsins, en einnig af þekkt-
um byggingum. Við gerðum þau
upp eins og hægt var, en þó þann-
ig að þau litu ekki út fyrir að vera
splunkuný.“
Sýning á verkum Gunnars Sig-
fúsar og tvær aðrar, annars vegar
á teiknuðum og máluðum myndum
eftir Ingvar Ellert Óskarsson og
Hin barnslega list í brennidepli
 Árleg sumarsýning Safnasafnsins í Eyjafirði stendur sem hæst  Ellefu misstórar sýningar
ólíkra listamanna  Í björtum salarkynnum fléttast saman nútímalist, alþýðulist og handverk
Morgunblaðið/Einar Falur
Lífleg byggð Máluð og litrík hús úr pappa eftir Gunnar Sigfús Kárason.
Listaverkasafnarar Níels og Magnhildur safna listaverkum eftir listamenn
sem hafa verið á jaðrinum eða utanveltu við meginstrauma.
Fólk á flótta Skúlptúrar úr málmteinum eftir Bryndísi Símonardóttur.
Myndlistarmað-
urinn Krist-
bergur Ó. Pét-
ursson opnar
sýninguna Við í
Slunkaríki í
Bryggjusal Edin-
borgarhússins á
Ísafirði í dag kl.
16. Í texta hans
um sýninguna
segir m.a. að hug-
takið „við“ rúmi okkur öll. „Hvort
sem við erum einstaklingar, hópar
eða þjóðir. Það er hinsvegar til-
hneiging til aðgreiningar: Við og
hin. Við reisum múra í stað þess að
rífa þá,“ segir Kristbergur og veltir
fyrir sér hvort bækur og sjónvarps-
efni í æsku hans hafi innrætt honum
fordóma.
„Þær voru óteljandi kúrekamynd-
ir sem sýndu þjóðarmorð á indíánum
og stríðsmyndir þar sem Japanir og
Þjóðverjar voru útmálaðir sem hálf-
gerðar ófreskjur og síðan stráfelldir
af góðu gæjunum í hinum ósigrandi
bandaríska her. Leikir okkar strák-
anna voru í þessum anda, byssuleikir
eða tindátaleikir. Við áttum heri af
tindátum (eða réttara sagt plastdát-
um því þeir voru úr plasti) sem við
röðuðum upp í fylkingar í hrauninu.
Bókmenntir bernskuáranna voru
Fimm-bækurnar vinsælu eftir Enid
Blyton og þær endurspegluðu sömu-
leiðis ákveðna tvískiptingu,“ skrifar
Kristbergur og vísar í Wikipedia-
færslu þar sem segir að bækur Bly-
ton hafi verið gangrýndar fyrir við-
horf sem komi fram í þeim hvað
varðar kynþætti, stéttaskiptingu og
kynjahlutverk.
„Það er hvorki ætlun mín að deila
á Enid Blyton né kryfja bernskuna.
En bernskuminningar mínar kallast
á við hugleiðingar um áleitin sam-
félagsleg málefni, tilhneiginguna til
að jaðarsetja framandi hópa og ein-
staklinga. Útgangspunkturinn í hug-
leiðingum mínum er að við erum öll
á sama báti,“ skrifar Kristbergur og
segir tengingu á milli umræddra
bóka Blyton og myndraðar á sýning-
unni: „Tengingin er fólgin í bókar-
titlunum á einfaldan hátt: Orðinu
Fimm er skipt út fyrir orðið Við.
Dæmi: Fimm á fjöllum uppi verður:
Við á fjöllum uppi. Fimm á flótta
verður Við á flótta. Og svo fram-
vegis. Þar sem skýringum mínum
sleppir er það áhorfandans að túlka
og tengja að eigin vitund.“
Sýningunni lýkur 31. júlí.
„Við erum öll
á sama báti“
Kristbergur
Ó. Pétursson
 Kristbergur sýnir í Slunkaríki