Jökull


Jökull - 01.01.2015, Síða 12

Jökull - 01.01.2015, Síða 12
Einarsson and Hjartardóttir We have shown that activity of Eyjafjallajökull is often accompanied by activity of Katla. The Katla events are not all large, as shown best by the recent events accompanying the intrusion of 1999 and erup- tions of 2010. Mechanisms of possible interaction of the two volcanoes include alteration of stress around Katla magma chambers caused by inflation or defla- tion of an Eyjafjallajökull magma chamber, and di- rect injection of Eyjafjallajökull magma into a pas- sive magma chamber at Katla. Other mechanisms are possible, even if less likely, such as a deep pressure connection through the mantle magma sources, or the triggering effects of increased melting rate of the over- lying glaciers induced by ash fall. Albino and Sig- mundsson (2014) showed that stress interactions be- tween magma bodies are strongly dependent on the distance between the bodies and their shape. This in- teraction is probably insignificant in the case of Eyja- fjallajökull and Katla. CONCLUSIONS 1. The Eyjafjallajökull volcano belongs to a group of volcanoes that are located off the plate boundary, south of the rift-transform junction where the EVZ and the SISZ meet. Rifting in the area is insignifi- cant but the volcanoes represent activity at the the tip of a propagating rift. The volcanoes are likely to be unconformably placed on top of ocean sediments. 2. The volcanic edifice has the shape of an elongated shield volcano with a summit elevation of 1650 m, long-axis of about 30 km and short-axis 15 km. 3. The volcanic system has an immature rift zone, or a fissure swarm, with an E-W orientation. It does not extend beyond the edifice. The western branch is 15 km long and the eastern branch extends at least 10 km where it merges with the neighbouring Katla volcanic system. Both volcanoes may inject magma into this eastern branch of the rift zone. 4. The anomalous orientation of the rift may be the result of gravitational stresses generated by the edi- fice and the preexisting topography when the volcano started growing at the propagating rift tip. 5. On the W flank the pattern of lateral eruptive fis- sures becomes more radial with increasing distance from the volcanic center. This is inconsistent with tectonic control of the dike orientations and suggests that gravitational stresses of the edifice are more im- portant. 6. Geological and historical evidence show that ac- tivity of Eyjafjallajökull is often accompanied by ac- tivity of Katla. The most likely mechanisms of inter- action of the two volcanoes is considered to be di- rect injection of Eyjafjallajökull magma into a passive magma chamber at Katla. Other mechanisms are pos- sible. Acknowledgements This paper benefits from long discussions with numer- ous scientists and laymen through several decades. In particular we like to mention the farmer Einar H. Einarsson (1912–1992), who meticulously operated a seismograph at his farm Skammadalshóll for more than two decades and had a special relationship to his volcanoes, Katla and Eyjafjallajökull. He also was tireless pointing out the importance of the fossilifer- ous xenoliths found at his farm in the fifties. Rósa Ólafsdóttir helped draft Figures 1 and 4, and Finnur Pálsson provided ice thickness data for Figure 4. Con- structive criticism by two reviewers led to significant improvements of the paper. ÁGRIP Eyjafjallajökull er ein af elstu virku megineldstöðv- um Íslands. Hann stendur í jaðargosbelti Suðurlands, í nokkurra tuga kílómetra fjarlægð frá flekaskilum Atlantshafsins sem liggja í gegnum Ísland. Fjallið er ílöng, flöt keila, sem stendur um 1650 m yfir sjáv- arborði. Lítill jökull hylur efsta hluta fjallsins, þar með talda litla toppöskju, sem er um 2,5 km að þver- máli. Fremur vanþroskaður sprungusveimur liggur í gegnum fjallið. Hann hefur A-V stefnu og fylgja gossprungur og gígaraðir oftast þeirri stefnu. Næst toppnum hafa þó gossprungur tilhneigingu til að vera geislalægar. Í vesturhluta sprungusveimsins sveigja gossprungur frá meginstefnunni og liggja þá hornrétt á hæðarlínur fjallsins. Meginstefna sprungusveimsins gefur til kynna spennusvið með tognun í N-S, sem er ekki í samræmi við þekktar flekahreyfingar. Stefna sprungna bendir til þess að lögun fjallsins og spenna sem af henni stafar stjórni miklu um ferðir kviku á 12 JÖKULL No. 65, 2015
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.