Jökull


Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 12

Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 12
Einarsson and Hjartardóttir We have shown that activity of Eyjafjallajökull is often accompanied by activity of Katla. The Katla events are not all large, as shown best by the recent events accompanying the intrusion of 1999 and erup- tions of 2010. Mechanisms of possible interaction of the two volcanoes include alteration of stress around Katla magma chambers caused by inflation or defla- tion of an Eyjafjallajökull magma chamber, and di- rect injection of Eyjafjallajökull magma into a pas- sive magma chamber at Katla. Other mechanisms are possible, even if less likely, such as a deep pressure connection through the mantle magma sources, or the triggering effects of increased melting rate of the over- lying glaciers induced by ash fall. Albino and Sig- mundsson (2014) showed that stress interactions be- tween magma bodies are strongly dependent on the distance between the bodies and their shape. This in- teraction is probably insignificant in the case of Eyja- fjallajökull and Katla. CONCLUSIONS 1. The Eyjafjallajökull volcano belongs to a group of volcanoes that are located off the plate boundary, south of the rift-transform junction where the EVZ and the SISZ meet. Rifting in the area is insignifi- cant but the volcanoes represent activity at the the tip of a propagating rift. The volcanoes are likely to be unconformably placed on top of ocean sediments. 2. The volcanic edifice has the shape of an elongated shield volcano with a summit elevation of 1650 m, long-axis of about 30 km and short-axis 15 km. 3. The volcanic system has an immature rift zone, or a fissure swarm, with an E-W orientation. It does not extend beyond the edifice. The western branch is 15 km long and the eastern branch extends at least 10 km where it merges with the neighbouring Katla volcanic system. Both volcanoes may inject magma into this eastern branch of the rift zone. 4. The anomalous orientation of the rift may be the result of gravitational stresses generated by the edi- fice and the preexisting topography when the volcano started growing at the propagating rift tip. 5. On the W flank the pattern of lateral eruptive fis- sures becomes more radial with increasing distance from the volcanic center. This is inconsistent with tectonic control of the dike orientations and suggests that gravitational stresses of the edifice are more im- portant. 6. Geological and historical evidence show that ac- tivity of Eyjafjallajökull is often accompanied by ac- tivity of Katla. The most likely mechanisms of inter- action of the two volcanoes is considered to be di- rect injection of Eyjafjallajökull magma into a passive magma chamber at Katla. Other mechanisms are pos- sible. Acknowledgements This paper benefits from long discussions with numer- ous scientists and laymen through several decades. In particular we like to mention the farmer Einar H. Einarsson (1912–1992), who meticulously operated a seismograph at his farm Skammadalshóll for more than two decades and had a special relationship to his volcanoes, Katla and Eyjafjallajökull. He also was tireless pointing out the importance of the fossilifer- ous xenoliths found at his farm in the fifties. Rósa Ólafsdóttir helped draft Figures 1 and 4, and Finnur Pálsson provided ice thickness data for Figure 4. Con- structive criticism by two reviewers led to significant improvements of the paper. ÁGRIP Eyjafjallajökull er ein af elstu virku megineldstöðv- um Íslands. Hann stendur í jaðargosbelti Suðurlands, í nokkurra tuga kílómetra fjarlægð frá flekaskilum Atlantshafsins sem liggja í gegnum Ísland. Fjallið er ílöng, flöt keila, sem stendur um 1650 m yfir sjáv- arborði. Lítill jökull hylur efsta hluta fjallsins, þar með talda litla toppöskju, sem er um 2,5 km að þver- máli. Fremur vanþroskaður sprungusveimur liggur í gegnum fjallið. Hann hefur A-V stefnu og fylgja gossprungur og gígaraðir oftast þeirri stefnu. Næst toppnum hafa þó gossprungur tilhneigingu til að vera geislalægar. Í vesturhluta sprungusveimsins sveigja gossprungur frá meginstefnunni og liggja þá hornrétt á hæðarlínur fjallsins. Meginstefna sprungusveimsins gefur til kynna spennusvið með tognun í N-S, sem er ekki í samræmi við þekktar flekahreyfingar. Stefna sprungna bendir til þess að lögun fjallsins og spenna sem af henni stafar stjórni miklu um ferðir kviku á 12 JÖKULL No. 65, 2015
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.