Skírnir - 01.04.2012, Side 108

106
HJALTI HUGASON
SKÍRNIR
af falli Ara eða þegar Guðmundur var sex ára. Var venja að smá-
sveinar hæfu nám um það leyti eða við sjö ára aldur. Eftir þetta var
Ingimundur sá fullvaxni einstaklingur sem Guðmundur tengdist
varanlegustum og nánustum böndum (Sturlunga saga I 1946: 122-
123; Erikson 1972: 74). Á þennan hátt slitnaði í sundur með Guð-
mundi og móður hans meðan hann enn var í bernsku. Verður að
ætla að aðskilnaðurinn hafi reynst honum erfiður og að þau sár sem
hann þá varð fyrir hafi hugsanlega haft áhrif á viðbrögð hans í ýmsu
tilliti síðar á ævinni. Leiðir þeirra mæðginanna lágu aftur saman
síðar á ævinni og var líklega náið með þeim þá (Sturlunga saga I
1946: 143).
Ingimundur var það sem kallað er þinga- eða leiguprestur. Það
er prestur sem ekki rak eigið bú nema stopult og skipti ef svo verk-
aðist oft um aðsetur. Þingaprestar gátu þó haft góðar tekjur og verið
efnamenn (Hjalti Hugason 2000: 239-243; Gunnar F. Guðmunds-
son 2001: 22). Ingimundur var sagður göfugmenni og góður klerk-
ur. Vildi Eysteinn erkibiskup síðar gera hann að biskupi að Görðum
á Grænlandi. „En í því mátti metnaðarleysi hans vita ok varúð, at þat
fekkst eigi af honum“ (Sturlunga saga I 1946: 117, 134). Á þessum
tíma þótti metnaðarleysi til biskupstignar mannkostur.
Þeir fóstrar voru ýmist í sambýli við ættina eða hluta hennar eða
ekki. Líklega hefur Guðmundur átt besta ævi um það leyti sem hann
var tíu ára og þeir bjuggu í Fnjóskadal í næsta nágrenni við Þorvarð
(d. 1207), þann föðurbróður sem varð höfuð ættarinnar eftir Þorgeir.
Lýsa Guðmundarsögur líflega leikjum frændsystkinanna þar sem
Guðmundur lék jafnan biskup en Ogmundur sneis (d. 1237) frændi
hans Þorvarðarson höfðingja. Á þessum tíma þóttu leikir barna hafa
forspárgildi. Þarna hefur Guðmundur líka bundist frændsystkinum
sínum, Ögmundi, Guðnýju og Gyðríði (dánarár kvenna oftast
óþekkt) tilfinningaböndum. Systurnar giftust síðar tveimur helstu
áhrifavöldunum í lífi Guðmundar þó með ólíkum hætti yrði.
Guðný giftist Þorgeiri (d. 1186) Brandssyni Sæmundssonar Hóla-
biskups forvera Guðmundar sem síðar segir en Gyðríður Kolbeini
Tumasyni þeim höfðingja sem Guðmundur átti í hörðustu átökum
við síðar. En þau kostuðu Kolbein lífið. Síðar átti einnig eftir að
koma til ágreinings milli Guðmundar og Ögmundar sneis vegna