Skírnir - 01.04.2012, Blaðsíða 164

162
ALDA BJÖRK VALDIMARSDÓTTIR
SKÍRNIR
aðalpersónunni. Læt hana ganga í gegnum miklu hryllilegri atburði
en fyrirmyndin gekk í gegnum." I viðtalinu ÍDVnefnir Hallgrímur
sérstaklega áðurnefnda nauðgunarsenu sem gerist undir lok stríðs-
ins og segir að sá kafli hafi verið „ættingjanum erfiðastur". Hall-
grími fannst það skemma bókina að breyta henni af tillitssemi við
ættingja: „I raun má segja að ég hafi hér frekar valið að vera góður
rithöfundur en góð manneskja“ (Kristjana Guðbrandsdóttir 2011).
Guðrún Jónsdóttir, dóttir Brynhildar, segir sjálf frá því að hún
hafi haft samband við Hallgrím þegar hún komst að því að hann
væri að skrifa verk um móður sína. Hún hafi viljað aðstoða hann
við skrifin og „dýpka sýn hans“ (Guðrún Jónsdóttir 2012). Þá heim-
sótti Hallgrímur hana í Borgarnes auk þess sem þau skiptust á
tölvubréfum. Guðrún segir að í kjölfar þessara samskipta hafi það
verið áfall að lesa bókina: „Textinn leiddist yfir í meiri ljótleika en
ég hafði nokkurn tíma gert mér grein fyrir, uppáferðir, nauðganir og
klám tóku yfir og þannig hélst sagan út bókina" (Guðrún Jónsdóttir
2012). I kjölfar skrifa Guðrúnar spratt upp heilmikil umræða um
siðferði höfundar og tengsl skáldskapar og raunveruleika. Meðal
annars spurði Helga Björnsson, barnabarn Sveins forseta, „hvort
leyfilegt sé að dregin sé upp svona leiðinleg mynd af fjölskyldu
manns án þess að nokkuð sé að gert“ („Niðjar Sveins forseta æfir..
2011).
Umræðan um Konuna við 1000° er athyglisverð í ljósi senunnar
í Höfundi Islands þegar konurnar í lífi Einars J. Grímssonar rétta yfir
honum. Þegar Einar sér bóndann Hrólf nauðga dóttur sinni Eivísi
úti í fjósi verður hann fyrir áfalli: „Ég hafði séð það sem enginn vill
sjá. Ég hafði skrifað af mér. Mér leið eins og manni sem hefur drekkt
sínu fegursta blómi“ (Hallgrímur Helgason 2001: 234). I kjölfarið
gengur hann upp á svefnloftið og ætlar sér að yfirgefa dalinn en þá
sitja þar „tuttugu og tvær konur“ sem voru nátengdar honum
meðan hann lifði. I uppgjörinu við skáldið eru augu þeirra „full af
sakfellingu" (Hallgrímur Helgason 2001: 235). Dóttir hans Svana
les yfir honum:
Hann mat okkur eins og dauðinn metur lífið. Sem hráefni [...]. Fyrir
honum vorum við aðeins. Eins og þýska skáldið Bertolt Brecht orðaði það.
Kanónufóður [...]. Lagði okkur í ræsið á hverri síðu. Ur vöggudauðri