Skírnir - 01.04.2012, Page 243

SKÍRNIR
eftir hrun: ný stjórnarskrá
241
inn áhuga á endurskoðun stjórnarskrárinnar. Annars hefðu varla 523 ís-
lendingar boðið sig fram til stjórnlagaþings.
Vinnan fór fram í þrem áföngum. Fyrst setti stjórnlagaráð á vef sinn
ýmsar bráðabirgðatillögur sem verið var að vinna að. Eftir að hafa fengið
fjölmargar uppástungur og athugasemdir utan úr samfélaginu var ný gerð
tillagnanna birt tveim til þrem vikum síðar. Að lokum voru frumvarps-
drögin í heild rædd fram og til baka og sett saman lokagerð sem stjórnlaga-
ráð greiddi atkvæði um. Sérhver grein var samþykkt með miklum meiri-
hluta og oft mótatkvæðalaust. Eftir að greinar um kosningakerfi og
náttúruauðlindir höfðu verið samþykktar braust út lófaklapp.
Umferðin um vefsetur stjórnlagaráðs vitnar um áhuga almennings.
Ráðinu bárust 323 formleg erindi og ráðsfulltrúar ræddu þau öll og svöruðu
þeim. Þá voru 3600 athugasemdir gerðar við ýmis ákvæði á vefsetrinu. Nær
allar tillögur og athugasemdir komu að einhverju gagni. Ef enginn gerði at-
hugasemd var það einnig á sinn hátt gagnlegt því þá hlutum við að álykta
að við værum e.t.v. á réttri leið. Allur ótti um að vefsetur stjórnlagaráðs
myndi drukkna í lítilsverðu þrefi og stappi reyndist ástæðulaus. Allt þetta
stangaðist á við þær venjur sem marka íslenska stjórnmálaumræðu og geta
varla talist sitja í háum söðli. Af hverju slapp stjórnlagaráð við þá pytti alla?
Ein ástæðan kann að vera sú að umræður í stjórnlagaráði einkenndust af
gagnkvæmri kurteisi og virðingu. Stjórnlagaráðsmenn báru djúpa virðingu
fyrir því verkefni sem þeim hafði verið falið af þjóð og þingi. Sjónvarpað var
beint á Netinu frá fundum ráðsins og yfirleitt horfðu 150-450 manns á út-
sendingarnar. Meira en 50 viðtöl við ráðsfulltrúa og aðra sem við sögu
komu voru settar á YouTube og í lok árs 2011 hafði verið horft á þau 5000
sinnum. Á vefsetri stjórnlagaráðs má enn finna mikið af upplýsingum um
starf ráðsins. Þá voru símanúmer og netföng stjórnlagaráðsmanna birt
opinberlega og allir gátu haft samband við þá.
En þó að stjórnlagaráð hafi lagt mikið upp úr samvinnu við almenning
var einnig stöðugt leitað ráða hjá sérfræðingum. Skýrsla stjórnlaganefndar
var sneisafull af góðum hugmyndum. Margir sérfræðingar, bæði lögfræð-
ingar og aðrir, komu fyrir ráðið eða skiluðu skriflegum greinargerðum.
Ráðið gat að sjálfsögðu ekki leitað til allra sérfræðinga sem til greina komu
en allir sem vildu leggja eitthvað til málanna gátu gert það. Ákveðið var að
fylgja ekki þeirri reglu nefnda Alþingis að bjóða til sín fulltrúum hags-
munaaðila en þeir höfðu þó sama aðgang að ráðinu og aðrir, gátu sótt fundi
þess og lagt fram óskir, fyrirspurnir og ábendingar. Þetta var mikilvægt:
þannig sátu allir við sama borð en sérhagsmunahópar á Islandi hafa ekki
vanist því.