Skírnir - 01.04.2012, Side 256

254
DANIELLEKVARAN
SKÍRNIR
Upphafið
Erró segir að upphaf verksins megi rekja til atvika í hans eigin lífi.
Á þessum tíma átti hann vinkonu sem reykti mikið af Lucky Strike
og hann þoldi alls ekki lyktina af reyknum. Dag einn rakst hann á
auglýsingu fyrir Viceroy (frá 1958) sem sýndi nærmynd af manni
sem hélt á sígarettu. Honum flaug í hug að gera verk út frá þessari
litmynd og nota svart-hvíta andlitsmynd af apa í svipaðri stærð sem
neikvæðan kontrapunkt. Saman áttu þessar tvær ljósmyndir að
fletta ofan af og fordæma „hið illa“ Lucky Strike.
Undirhúningsvinna
Áður en Erró hóf vinnuna við þessa tvískiptu mynd gerði hann
grófan uppdrátt af báðum hlutum hennar á hvítan pappír. Þar
skeytti hann saman uppdiktuðum, skematískum fígúrum og
myndum úr fjölmiðlum með svipuðum hætti og hann gerði í teikn-
inga-klippimyndum í syrpunni Geislavirkni frá 1958. I báðum
teikningunum er myndbyggingin innblásin af stað sem hann þekkti
vel, áhorfendasalnum í La Scala óperuhúsinu í Mílanó.3 Ljós-
myndaportrettið er staðsett fyrir miðju, þar sem sviðsopið er, en
báðum megin við það eru áhorfendastúkur á mörgum hæðum og
þar eru áhorfendur sem líta út fyrir að vera lamaðir af skelfingu
(sumir eru með leikhúskíki). Á vinstri myndflekanum er fjarvídd
teikningarinnar komið til skila með skálínum sætaraðanna sem
mætast í magnaðri fjarvíddarskynjun í mótífinu fyrir miðju, mann-
inum sem reykir Lucky Strike; á undirbúningsuppdrættinum þar
sem myndin af apanum er fyrir miðju, þar eru þessir eiginleikar í
myndbyggingunni ekki jafn augljósir enda áhorfendarýmin teiknuð
með öðrum hætti.
Á þessum tímapunkti var undirbúningsvinnunni samt ekki
lokið. Nú var nýhafið svokallað „vélgervingar“-tímabil á listferli
Errós og brátt gerði hann aðra útgáfu af teikningunum. Hann dró
3 Erró segist hafa hlustað á Renötu Tebaldi syngja og einnig hennar fræga keppinaut,
Maríu Callas, á sviði La Scala.